Τι είναι

Η γρίπη είναι λοίμωξη του ανωτέρου αναπνευστικού συστήματος με συμπτώματα παρόμοια αλλά εντονότερα από αυτά του κοινού κρυολογήματος (βλ. κεφ. «Ιός της γρίπης»).

Η λοίμωξη μπορεί να γίνει επικίνδυνη για άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, άτομα ηλικιωμένα και άτομα που πάσχουν ήδη από κάποιο άλλο νόσημα.

Επιδημιολογία

Στις εύκρατες περιοχές (Βόρειο ημισφαίριο) η γρίπη παρουσιάζεται τους χειμερινούς μήνες.

Συγκεκριμένα οι περισσότερες περιπτώσεις γρίπης συμβαίνουν το Φεβρουάριο (περίπου το 50%), Ιανουάριο (20%) και το υπόλοιπο των περιπτώσεων κατανέμεται περίπου εξίσου το Δεκέμβριο και το Μάρτιο.

Αιτιολογία

Προκαλείται από τους διάφορους τύπους των ιών της γρίπης (Influenza virus, βλ. κεφ. «Ιός της γρίπης»), και κυρίως τον τύπο Α, λιγότερο συχνά τον τύπο Β και σπανιότατα τον τύπο C, ο οποίος και προκαλεί πολύ ελαφρές λοιμώξεις.

Οι ιοί της γρίπης μεταδίδονται κυρίως με τα σταγονίδια που εκπέμπονται με το βήχα, το φτάρνισμα, το γέλιο και την ομιλία από άρρωστα άτομα, μπορεί όμως να μεταδοθούν και με έμμεση επαφή (χέρια, φίλημα) ή από τα άψυχα αντικείμενα (οι ιοί γρίπης επιβιώνουν στο περιβάλλον από μερικές ώρες μέχρι 1 ημέρα).

Ήδη 24 ώρες πριν από την εκδήλωση των πρώτων συμπτωμάτων το άτομο που έχει μολυνθεί είναι μεταδοτικό και παραμένει μεταδοτικό για 5 έως 7 ημέρες από την εμφάνισή τους. Στα μικρά παιδιά και στα ανοσοκατεσταλμένα άτομα η περίοδος μετάδοσης είναι λίγο μεγαλύτερη.

Πως εκδηλώνεται

Η κλινική εικόνα της γρίπης μπορεί να είναι από μια πολύ ελαφρά (έως απαρατήρητη), έως μια θανατηφόρο λοίμωξη. 1–3 ημέρες από την μόλυνση με τον ιό αρχίζουν τα κλασσικά συμπτώματα της γρίπης: απότομη έναρξη με υψηλό πυρετό (συνήθως πάνω από 38°C) και ρίγος, πονοκέφαλο και δυνατούς πόνους στα άκρα και τους μυς (μυαλγίες), έντονο αίσθημα αδυναμίας και καταβολής, ξηρό και επώδυνο βήχα και καταρροή (συνάχι). Επιπλέον μπορεί να εμφανισθούν πονόλαιμος, φωτοφοβία και επιπεφυκίτιδα. Η λοίμωξη υποχωρεί σταδιακά και ο πυρετός διαρκεί συνήθως 2–3 ημέρες ενώ η καταβολή και το αίσθημα αδυναμίας μπορεί να διαρκέσουν έως και εβδομάδες μετά από την πλήρη αποδρομή των συμπτωμάτων.

Σε περίπτωση που μετά την αποδρομή του ο πυρετός εμφανισθεί εκ νέου (υποτροπή), τότε πιθανόν να πρόκειται για επιπλοκή με λοίμωξη από άλλα παθογόνα μικρόβια, συνήθως βακτήρια (όπως π.χ. πνευμονιόκοκκο ή παθογόνο σταφυλόκοκκο).

Οι πιο επικίνδυνες επιπλοκές από τον ίδιο τον ιό της γρίπης είναι η πνευμονία, η μυοκαρδίτιδα (προσβολή του καρδιακού μυός) και η μηνιγγίτιδα, που μπορεί να αποβούν θανατηφόρες για τον ασθενή. Χαρακτηριστική είναι επίσης η λόγω της λοίμωξης πτώση της αρτηριακής πίεσης που έχει ως αποτέλεσμα τη ζάλη και τη σκοτοδίνη του αρρώστου. Η λοίμωξη υποχωρεί σταδιακά, Οι επιπλοκές της γρίπης μπορεί να εμφανισθούν και σε υγιείς, αλλά κυρίως αφορούν σε εγκύους γυναίκες, σε άτομα που πάσχουν ήδη από άλλες νόσους, όπως νευρολογικές παθήσεις, καρδιοπνευμονικές παθήσεις, ηπατική και νεφρική ανεπάρκεια, αιμοσφαιρινοπάθειες (π.χ. δρεπανοκυτταρική αναιμία), διαβήτη, άτομα σε ανοσοκαταστολή καθώς και παιδιά (έως 4 ετών) και άτομα άνω των 65 ετών.

Διαγνωστική προσέγγιση

Η διάγνωση της γρίπης βασίζεται στην κλινική εικόνα. Για επιβεβαίωση σε φαρυγγικό επίχρισμα ή και βρογχικές εκκρίσεις γίνεται ανίχνευση των αντιγόνων του ιού με ανοσοχρωματογραφία (η μέθοδος αυτή είναι ταχεία (δίνει αποτέλεσμα σε 30 λεπτά) αλλά δεν είναι τόσο ευαίσθητη καθόσον δίνει θετικό αποτέλεσμα στο 70% περίπου των περιπτώσεων) και με άμεσο ανοσοφθορισμό. Ανίχνευση του RNA και καθορισμός του τύπου και υποτύπου του ιού γίνεται με μοριακές μεθόδους [RT-PCR σε πραγματικό χρόνο (Real time RT-PCR)]. Το αποτέλεσμα με μοριακές μεθόδους είναι αξιόπιστο και δίδεται σε 6 ώρες περίπου.

Θεραπευτική προσέγγιση

Γίνεται θεραπεία με ειδικά αντιϊκά φάρμακα. Εάν ο πυρετός μετά από σύντομη αποδρομή επανεμφανισθεί και υπάρχουν δύσπνοια και ταχυκαρδία επιβάλλεται άμεσα η επικοινωνία με το γιατρό, ώστε να δοθεί κατάλληλη θεραπεία. Η βοήθεια που μπορούμε να προσφέρουμε από μόνοι μας για ανακούφιση των ενοχλήσεων είναι ίδια με εκείνη του κοινού κρυολογήματος (βλ. κεφ. «Κοινό κρυολόγημα»).

Προφύλαξη

Μεγάλη σημασία έχει η ενημέρωση σε σχέση με την πρόληψη δηλ. τον εμβολιασμό κατά της γρίπης (βλ. κεφ. «Ιός της γρίπης»). Ο ετήσιος εμβολιασμός πρέπει να γίνεται κατά προτίμηση κατά το μήνα Οκτώβριο και σε περίπτωση επιδημίας να επαναλαμβάνεται το μήνα Ιανουάριο ή Φεβρουάριο. Ο εμβολιασμός εμποδίζει την εξάπλωση της λοίμωξη σε υψηλό ποσοστό που φθάνει το 75–80%.


Ομάδες υψηλού κινδύνου που πρέπει να εμβολιάζονται είναι:

α) παιδιά έξι μηνών μέχρι δύο ετών,
β) έγκυες σε οποιοδήποτε τρίμηνο της εγκυμοσύνης,
γ) άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών,
δ) παιδιά, έφηβοι και ενήλικοι με χρόνια νοσήματα της καρδιάς, των πνευμόνων, του ήπατος, των νεφρών, του ανοσοποιητικού συστήματος και διαβητικοί,
ε) το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό,
στ) άτομα που εργάζονται σε χώρους με μεγάλο συγχρωτισμό και
ζ) όλοι ανεξαρτήτως ηλικίας σε περίπτωση εμφάνισης επιδημίας ή όταν έχει εμφανισθεί νέα ποικιλία του ιού η οποία δεν περιέχεται μέσα στο διαθέσιμο εμβόλιο για την εποχική γρίπη.

Άτομα που για οποιοδήποτε λόγο δεν έχουν εμβολιασθεί (ή δεν μπορούν να εμβολιασθούν) θα πρέπει να αποφεύγουν την επαφή, με άτομα που πάσχουν από γρίπη προκειμένου να μη μολυνθούν, να πλένουν συχνά τα χέρια τους, να μη βάζουν τα χέρια τους χωρίς να πλυθούν στο στόμα, μύτη και μάτια. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για εγκύους, μικρά παιδιά και γενικότερα άτομα των ομάδων υψηλού κινδύνου προκειμένου να μη μολυνθούν (βλ. κεφ. «Ιός της γρίπης»).

Στέλιος Χατζηπαναγιώτου
Ιατρός Βιοπαθολόγος – Κλινικός Μικροβιολόγος
Αναπληρωτής Καθηγητής Μικροβιολογίας στην Ιατρική Σχολή της Αθήνας

Νικόλαος–Στέφανος Ι. Λεγάκης
Ομότιμος Καθηγητής Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών
Επίτιμος Πρόεδρος της Ελληνικής Μικροβιολογικής Εταιρείας και της Πανελλήνιας Ένωσης Ιατρικής Βιοπαθολογίας



Απο το βιβλίο "ΤΑ ΜΙΚΡΟΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ" (http://www.tamikrovia.gr)

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...