Οι μήνες της εγκυμοσύνης είναι μια χαρούμενη, αλλά κρίσιμη περίοδος για μια γυναίκα. Οχι μόνο βλέπει το σώμα της σταδιακά να αλλάζει, αλλά, καθώς η ορμονική δραστηριότητα αυξάνει, μπορεί να βιώνει αυτή την αλλαγή, παρουσιάζοντας ενίοτε οργανικές (πρωινή ναυτία, έμετοι, αδυναμία) και ψυχικές (άγχος, ανησυχία ακόμα και μελαγχολία ή κατάθλιψη) διαταραχές. Και βέβαια, μια έγκυος γυναίκα είναι φυσιολογικό να παίρνει κιλά και να αυξάνει, κατά τη διάρκεια της κύησης, το σωματικό της βάρος. Το ερώτημα είναι πόσα είναι περίπου τα επιθυμητά κιλά που πρέπει να πάρει μια γυναίκα για την καλή υγεία της ίδιας πρώτα απ' όλα, αλλά και του παιδιού της.

Είναι ήδη γνωστό, ότι το αυξημένο πάχος κατά την εγκυμοσύνη σχετίζεται με αύξηση της επίπτωσης του σακχαρώδους διαβήτη, της υπέρτασης και της τοξιναιμίας της κύησης (εκλαμψία). Μια πρόσφατη μελέτη από την Αγγλία δίνει μια ακόμα διάσταση στον κίνδυνο που παρατηρείται από την υπερβολική λήψη κιλών. Η μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε σε ένα από το μεγαλύτερα και εγκυρότερα περιοδικά της Αμερικανικής Εταιρείας Καρδιολογίας, περιέλαβε έναν μεγάλο αριθμό γυναικών που είχαν διαφορετικό βάρος πριν από την εγκυμοσύνη και τα παιδιά τους μέχρι την ηλικία των 9 ετών. Στην προαναφερθείσα μελέτη παρατηρήθηκε, ότι τα παιδιά των γυναικών εκείνων που αύξησαν σε ιδιαίτερα μεγάλο βαθμό το βάρος τους κατά την κύηση είχαν την τάση να είναι υπέρβαρα και να παρουσιάζουν περισσότερους παράγοντες κινδύνου για εκδήλωση καρδιακής νόσου.

Πιο συγκεκριμένα, οι ερευνητές ταξινόμησαν τις γυναίκες ανάλογα με τις επίσημες οδηγίες που εκδίδει το Ινστιτούτο της Ιατρικής για το επιθυμητό βάρος κατά την εγκυμοσύνη. Σύμφωνα με αυτές, για μια φυσιολογικού βάρους γυναίκα, η ιδανική αύξηση του βάρους είναι περίπου από 11,4 έως 15,9 κιλά. Αντίστοιχα, για τις υπέρβαρες γυναίκες, η ιδανική αύξηση κυμαίνεται από τα 6,8 έως τα 11,4 κιλά. Για τις λιποβαρείς όμως γυναίκες, το Ινστιτούτο της Ιατρικής συστήνει τη λήψη 12,7 έως 18,2 κιλών, ενώ για τις παχύσαρκες τονίζει η αύξηση να μην ξεπερνά τα 5 με 9,1 κιλά. Η ταξινόμηση των γυναικών πριν από την εγκυμοσύνη σε λιποβαρείς, κανονικές, υπέρβαρες και παχύσαρκες βασίστηκε στον δείκτη μάζας σώματος, ο οποίος λαμβάνει υπ' όψιν το βάρος και το ύψος. Οι Βρετανοί ερευνητές παρακολούθησαν συνολικά 6.700 γυναίκες κατά την κύηση και κατέγραψαν τη σταδιακή αύξηση του βάρους τους. Επίσης, κατά την επόμενη περίοδο των 9 ετών, μέτρησαν ανά τακτά χρονικά διαστήματα και συστηματικά το βάρος και την αρτηριακή πίεση των παιδιών τους. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα παιδιά των γυναικών που πήραν υπερβολικό βάρος σε σχέση με τις οδηγίες του Ινστιτούτου της Ιατρικής είχαν μεγαλύτερο δείκτη μάζας σώματος, μεγαλύτερη περιφέρεια μέσης, περισσότερο σωματικό λίπος, υψηλότερη αρτηριακή πίεση, αυξημένους δείκτες φλεγμονής και μειωμένα επίπεδα HDL «καλής» χοληστερόλης στο αίμα, σε σύγκριση με τα παιδιά, οι μητέρες των οποίων ακολούθησαν πιστά τις οδηγίες. Μάλιστα, παρατηρήθηκε, ότι τους δυσμενέστερους δείκτες είχαν τα παιδιά των γυναικών που αύξαναν το σωματικό τους βάρος περισσότερο από μισό κιλό την εβδομάδα κατά το πρώτο τρίμηνο.

Δυστυχώς, οι ερευνητές δεν διευκρινίζουν στα αποτελέσματά τους ποια είναι τα ιδανικά κιλά που πρέπει να πάρει μια γυναίκα, ώστε να μην έχει τον κίνδυνο να γεννήσει λιποβαρές μωρό, με όλα τα συμπαρομαρτούντα προβλήματα που αυτό μπορεί να επιφέρει. Σαφώς, περαιτέρω μελέτες είναι απαραίτητες για να αποσαφηνιστεί, αν υπάρχει ένα βέλτιστο βάρος για την καλύτερη υγεία της γυναίκας και του μωρού, όχι μόνο κατά την περιγεννητική περίοδο, αλλά και για τα επόμενα χρόνια της ζωής τους. Πάντως, δεδομένου ότι η περίοδος της εγκυμοσύνης είναι μια σημαντική και δύσκολη φάση, πρέπει μια γυναίκα να προσέχει τη σωστή διατροφή της, να μην ξεφεύγει από το επιθυμητό βάρος, να είναι σε τακτική επαφή με τον γυναικολόγο της και να τον συμβουλευτεί αμέσως, αν παρουσιάσει αυξημένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, υψηλή αρτηριακή πίεση ή λεύκωμα στα ούρα.


Χριστόδουλος Ι. Στεφανάδης
Καθηγητής Καρδιολογίας
Πρόεδρος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών