Η οστεοαρθρίτιδα γόνατος και ισχίου αφορά στην καταστροφή του αρθρικού χόνδρου, του προστατευτικού δηλαδή εκείνου ιστού που ελαχιστοποιεί τις τριβές μεταξύ των οστών που σχηματίζουν τις αρθρώσεις. Η προχωρημένη μορφή της οστεοαρθρίτιδας προκαλεί σοβαρά συμπτώματα όπως δυσχέρεια βάδισης, δυσκαμψία, χωλότητα και πόνο με αποτέλεσμα να παραβλάπτεται η ποιότητα ζωής του πάσχοντος.

Δεν είναι ακόμα πλήρως διευκρινισμένα τα αίτια της οστεοαρθρίτιδας. Παίζει ρόλο η ποιότητα του αρθρικού χόνδρου όπως αυτή καθορίζεται από κληρονομικούς και γενετικούς παράγοντες καθώς επίσης και παθήσεις που προσβάλλουν τον αρθρικό χόνδρο όπως οι ρευματοπάθειες ( ρευματοειδής αρθρίτιδα, αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα κλπ ). Επίσης παίζει ρόλο το αυξημένο σωματικό βάρος ιδιαίτερα όταν αυτό συνδυάζεται με αδύναμο μυικό σύστημα και καθιστική ζωή. Τέλος ένας από τους παραγοντες που ενοχοποιούνται στην οστεοαρθρίτιδα είναι το τραύμα ιδιαίτερα σε νεαρές ηλικίες ( κατάγματα, ρήξη μηνίσκου ).

Σε προχωρημένα στάδια οστεοαρθρίτιδας είναι αναγκαία η χειρουργική αντιμετώπιση για την αποκατάσταση της άρθρωσης. Η πλέον δημοφιλής μέθοδος είναι αυτή της αρθροπλαστικής δηλαδή η τοποθέτηση στην άρθρωση μιας πρόθεσης από κράμα μετάλλων και πολυαιθυλένιο. Περί τις 15.000 αρθροπλαστικές γόνατος και ισχίου διενεργούνται ετησίως στην Ελλάδα.

Συνεχώς νέες εξελίξεις συντελούνται στον τομέα αρθροπλαστικών και αφορούν τόσο στη βελτίωση της ποιότητας των υλικών όσο και στη βελτίωση των τεχνικών εμφύτευσης. Οι εξελίξεις αυτές συνοπτικά αφορούν σε:

α)αρθροπλαστική γόνατος ολική ελάχιστης επεμβατικότητας ( minimally invasive knee - MIK ): Στην περίπτωση αυτή η τοποθέτηση της πρόθεσης γίνεται με ειδικό εξοπλισμό μέσω μικρής τομής δέρματος και ελάχιστης διατάραξης των μαλακών μορίων ( τετρακεφάλου μυός - επιγονατιδικού τένοντα ). Εκτός από το καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα ο ασθενής που υποβάλλεται στην παραπάνω μέθοδο κινητοποιείται άμεσα μετεγχειρητικά, επιτυγχάνει γρήγορα αυξημένο εύρος κίνησης στο γόνατο και δύναται να περπατήσει ανεξάρτητα ( χωρίς μέσα στήριξης ) μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα 3 - 4 ημερών. Υπάρχει επίσης και διαφορά σε ΄ο,τι αφορά την ένταση του πόνου και την ανάγκη μετάγγισης.

β)αρθροπλαστική γόνατος μονοδιαμερισματική ελάχιστης επεμβατικότητας (unicompartmental - knee uni MIK ): Η μονοδιαμερισματική αρθροπλαστική αφορά σε πρόθεση μικρότερου μεγέθους σε σχέση με την ολική αρθροπλαστική και τοποθετείται σε ένα εκ των τριών διαμερισμάτων του γόνατος που έχει φθαρεί. Τοποθετείται και αυτή με ελάχιστη επέμβαση στα μαλακά μόριακαι ο ασθενής παραμένει στην κλινική μόνο δύο ημέρες και σαφώς κινητοποιείται γρηγορότερα. Με την μονοδιαμερισματική αρθροπλαστική, εφόσον υπάρχουν ενδείξεις, ο ασθενής μπορεί να απφύγει την ολική αρθροπλαστική.

γ)αρθροπλαστική γόνατος μονοδιαμερισματική ή ολική με τη βοήθεια συστήματος ηλεκτρονικού υπολογιστή ( computer assisted robotic knee ) που μπορεί να συνδυαστεί με ελάχιστη επεμβατικότητα ( CAK - MIS - TKR ): τοποθετούνται ειδικοί αισθητήρες στο μηρό και στην κνήμη του ασθενούς και λαμβάνονται συγκεκριμένα οδηγά δημεία της άρθρωσης. Τα στοιχεία αυτά επεξεργάζονται σε ηλεκτρονικό υπολογιστή με κατάλληλο software και δημιουργείται ένα εικονικό μοντέλο άρθρωσης πάνω στο οποιο επεμβαίνει ο χειρουργός και μπορεί να τοποθετήσει την πρόθεση στο σωστό άξονα του σκέλους με ακρίβεια μοίρας και χιλιοστού.

δ)εξατομικευμένη πρόθεση με χρήση ειδικών εργαλείων ( signature knee ) : με την τεχνική αυτή ο ασθενής υποβάλλεται σε μαγνητική τομογραφία γόνατος και με ειδικό software αποστέλλεται αυτή σε κέντρο του εξωτερικού ώστε να σχεδιαστούν εξατομικευμένα ειδικά εργαλεία για τη διαμόρφωση της άρθρωσης ώστε να δεχθεί την πρόθεση του γόνατος. Το πλεονέκτημα της μεθόδου αυτής είναι η ταχύτερη διενέργεια του χειρουργείου.

ε)ολική αρθροπλαστική ισχίου ελάχιστης επέμβατικότητας με πρόσθια, πλάγια ή οπίσθια τομή ( MIS - THR ): Η τοποθέτηση της πρόθεσης γίνεται με σεβασμό των μυών της άρθρωσης του ισχίου που επιτρέπει σαφώς γρηγορότερη κινητοποίηση του ασθενούς..

στ)ολική αρθροπλαστική ισχίου με χρήση ρομποτικού συστήματος ( CAH THR ): Πρόκειται περ.ι της τοποθέτησης ή μη αισθητήρων στη λεκάνη του ασθενούς ώστε η πρόθεση του ισχίου να τοποθετείται στην κατάλληλη γωνία σε σχέση με τους άξονες της λεκάνης γεγονός που ελαχιστοποιεί την πιθαντητα εξαρθρήματος ενω΄ταυτόχρονα με ειδικές μετρήσεις εξασφαλίζεται ο ισοσκελισμός.

ζ)ολική αρθροπλαστική ισχίου ελάχιστης επέμβατικότητας με χρήση mini hip: Την τελευταία δεκαετία αναπτύχθηκε το mini stem δηλαδή η πρόθεση του μηριαίου μικρότερου μεγέθους σε σχέση με αυτό της κλασικής αρθροπλαστικής ισχίου. Το πλεονέκτημα αυτής της mini πρόθεσης είναι ο περιορισμός των οστικών απωλειών ώστε ο ασθενής να αποφεύγει τη μετάγγιση αίματος στο πλείστον των περιπτώσεων και να διατηρεί επαρκές οστούν για επέμβαση αναθεώρησης στο μέλλον.

η)Εξελιγμένες προθέσεις για την αναθεώρηση ( revision ) αρθροπλαστικών ισχίου και γόνατος : Νέου τύπου προθέσεις ( modular ) επιτρέπουν πλέον την επανεπέμβαση σε ολικές αρθροπλαστικές ισχίου και γόνατος που τοποθετήθηκαν στο παρελθόν και απέτυχαν αυτές λόγω φυσιολογικής χαλάρωσης ή φλεγμονών. Ενώ παλαιότερα οι επανεπεμβάσεις ισχίων και γονάτων θεωρούνταν ιδιαιτέρως δυσχερείς με πτωχά αποτελέσματα, οι νέες προθέσεις υπόσχονται καλά αποτελέσματα στο 80% περίπου των ασθενών που υποβάλλονται σε αυτές.

Οι εξελίξεις αυτές επιτρέπουν στο θεράποντα χειρουργό να τοποθετήσει με μεγάλη ακρίβεια τις προθέσεις ενώ ο ασθενής που υποβάλλεται ιδιαίτερα στις αρθροπλαστικές ελάχιστης επεμβατικότητας εκτος του καλύτερου αισθητικού αποτελέσματος, κινητοποιείται γρηγορότερα , παραμένει λιγότερες ημέρες στο θεραπευτικό ιδρυμα και επιστρέφει γρηγορότερα στιις δραστηριότητές του.

Οι νέες αυτες τεχνικές σε συνδυασμό με ειδικό μετεγχειρητικό πρωτόκολλο αποκατάστασης καθω΄ς και με ειδικές τεχνικές αναισθησίας ( επισκληρίδιος - block σκέλους ) οδηγούν ολοένα και περισσότερους ασθενείς στις χειρουργικές επεμβασεις για την αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας γόνατος και ισχίου.

Στο τμήμα μας οι επεμβάσεις ελάχιστης επεμβατικότητας γόνατος και ισχίου διενεργούνται με εξαιρετική επιτυχία από το 2009 με αποτελέσματα εφάμιλλα της διεθνούς βιβλιογραφίας .

Οι νέες τεχνικές αρθροπλαστικής γόνατος και ισχίου μπορούν να εφαρμοσθούν σε μεγάλο αριθμό ασθενών. Οι ενδείξεις θα πρέπει να συζητούνται με το θεράποντα ιατρό ενώ μεγάλο ρόλο παίζει και η εμπειρία του ορθοπαιδικύ χειρουργού στη διενέργεια αυτών.

Αθανάσιος Κουκάκης
Ορθοπαιδικός Χειρουργός
Δ/ντής ορθοπαιδικής κλινικής Ιασώ General

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...