Τι είναι η ωτοσκόπηση;

Η ωτοσκόπηση είναι η εξέταση κατά την οποία εξετάζεται ο ωτός με την βοήθεια ενός εργαλείου που ονομάζεται ωτοσκόπιο.
Κατά την διαδικασία αυτή εξετάζεται ο «εξωτερικός ακουστικός πόρος» - το τούνελ που οδηγεί από το εξωτερικό αυτί (πτερύγιο) προς το τύμπανο.

Ο έλεγχος του τυμπάνου μπορεί να παρέχει αρκετές πληροφορίες σχετικά με το τι συμβαίνει στο εσωτερικό μέρος του αυτιού – το διάστημα εσωτερικά του κρανίου, όπου βρίσκονται οι μηχανισμοί ακοής και ισορροπίας.

Το ωτοσκόπιο χωρίζεται σε 3 μέρη:

• Τη λαβή
• Το κεφάλι, που περιλαμβάνει τη λάμπα και το μεγεθυντικό φακό
• Τον κώνο, που τοποθετείται στο κανάλι του αυτιού


Έλεγχος του εξωτερικού ωτού

Πριν τοποθετηθεί το ωτοσκόπιο μέσα στο κανάλι του αυτιού, το εξωτερικό μέρος του αυτιού εξετάζεται για τυχόν ασθένειες που σχετίζονται με τα συμπτώματα του ασθενή. Για παράδειγμα, αν παραπονιέται για πόνο στο αυτί μπορεί να είναι ένδειξη κάποιας μόλυνσης στο εξωτερικό μέρος του αυτιού, με τη μορφή κοκκινίλας ή ελαφριάς διόγκωσης.


Εξέταση του εξωτερικού ακουστικού πόρου

Η εξέταση γίνεται τραβώντας ήπια το εξωτερικό μέρος του αυτιού προς τα πάνω και προς τα πίσω. Με αυτό τον τρόπο ισιώνει το έξω ακουστικό κανάλι, το οποίο έχει φυσική καμπύλη και καθιστά πιο ευδιάκριτη την εικόνα του τυμπάνου.

Το φυσιολογικό έξω ακουστικό κανάλι έχει κάποιες τρίχες, συχνά με επένδυση κεριού. Το συνολικό μήκος του καναλιού στους ενήλικες είναι περίπου 2 εκ., το οποίο δίνει μία συχνότητα συντονισμού περίπου 3400 Hz (μία σημαντική περιοχή συχνοτήτων για την κατανόηση του λόγου).
Κάποια παθολογικά ευρήματα μπορεί να είναι:

• Μία ξηρή, λεπιοειδής επένδυση που υποδηλώνει κάποιο έκζεμα. Συνηθισμένο σύμπτωμα από φαγούρα.
• Μία φλεγμονή και πρήξιμο που περιορίζεται στο κανάλι που υποδηλώνει κάποια μόλυνση (εξωτερική οτίτιδα). Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα είναι φαγούρα, τοπική δυσφορία και συχνά μία δυσάρεστη οσμή από το αυτί.
• Κερί που επισκιάζεται από το τύμπανο.
• Ένα ξένο σώμα στο αυτί.

Εξέταση του τυμπάνου

Το φυσιολογικό τύμπανο έχει χρώμα ροζ-γκρι και κυκλικό σχήμα. Το πρώτο από τα τρία μικρά κόκαλα που μεταφέρει ηχητικές δονήσεις στον ακουστικό μηχανισμό (τον κοχλία), βρίσκεται στην μακρινή πλευρά του τυμπάνου.
Τα περισσότερα ωτοσκόπια έχουν ένα μικρό αεραγωγό σύνδεσης που επιτρέπουν στο ιατρό να φυσά αέρα στο κανάλι. Παρατηρώντας πόσο κινείται το τύμπανο με την πίεση του αέρα, αξιολογείται η ευκινησία που ποικίλλει, ανάλογα με την πίεση στο μέσο αυτί. Η τεχνική αυτή ονομάζεται εμφύσηση.

Συνήθως η πίεση του αέρα στο μέσο αυτί είναι ίδια με αυτή του εξωτερικού μέρους του αυτιού. Αυτό επιτρέπει στο τύμπανο να βρίσκεται στη μεσαία θέση του και να ανταποκρίνεται πιο αποτελεσματικά στις ηχητικές δονήσεις.

Ο αέρας εισέρχεται στο μέσο αυτί, μέσω ενός μικρού σωλήνα που ονομάζεται Ευσταχιανή σάλπιγγα, ο οποίος οδηγεί από το μέσο αυτί σε μία περιοχή ψηλά στο πλαϊνό τοίχωμα του πίσω μέρος του λαιμού. Το άνοιγμα αυτό δεν μπορεί να το δει κάνεις με τον συνήθη έλεγχο, γιατί είναι πίσω από το πάνω μέρος του στόματος.

Η απόφραξη της Ευσταχιανής σάλπιγγας είναι ένα σύνηθες εύρημα σε παθήσεις όπως η αλλεργική ρινίτιδα, το κρυολόγημα ή το «κολλητικό αυτί» των μικρών παιδιών.

Αν αποκλειστεί, ο αέρας δεν μπορεί να φτάσει στο μέσο αυτί για να εξισώσει την πίεση στο τύμπανο. Αυτό μπορεί να βλάψει την ακοή ή να προκαλέσει πόνο αν η διαφορά πίεσης είναι αρκετή για να τεντώσει το τύμπανο. Αυτή είναι και η βασική δυσφορία που μπορεί να έχει κάποιος όταν κρυολογήσει.

Ο ιατρός μπορεί να εκτιμήσει αν η Ευσταχιανή σάλπιγγα έχει φράξει, ζητώντας απλά από τον ασθενή να φυσήξει κλείνοντας τη μύτη και το στόμα του. Η διαδικασία ονομάζεται χειρισμός Valsalva και το φυσιολογικό εύρημα είναι το τύμπανο να κινείται ελαφρώς κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Όταν η Ευσταχιανή σάλπιγγα έχει φράξει, το τύμπανο παραμένει σταθερό.

Άλλα παθολογικά ευρήματα που ανακαλύπτονται με το ωτοσκόπιο είναι:

• Μία τρύπα (διάτρηση) στο τύμπανο
• Οξεία λοίμωξη του μέσου ωτού (οξεία μέση ωτίτιδα).

Η εμφάνιση του τυμπάνου στην οξεία μέση ωτίτιδα εξαρτάται από το πότε παρουσιάστηκε η λοίμωξη. Συνήθως, το τύμπανο γίνεται κόκκινο ή κίτρινο και παρουσιάζει ακαθόριστα σημάδια, ενώ μπορεί να φαίνεται ότι διογκώνεται. Με την εμφύσηση μπορεί να παρουσιάσουν μειωμένη κινητικότητα.

Μερικές φορές στην οξεία μέση ωτίτιδα το τύμπανο μπορεί να σπάει, επιτρέποντας την πίεση (και τον πόνο) να μειωθεί. Τότε μπορεί να δει κανείς τη σχισμή στο τύμπανο, όπως και την εκκένωση στο εξωτερικό αυτί. Στους περισσότερους ανθρώπους η σχισμή αυτή μπορεί να θεραπευτεί πλήρως.