Προς τα τέλη της δεκαετίας του 1960 υπήρχαν σποραδικές αναφορές, ότι οι Εσκιμώοι της Γροιλανδίας παρουσίαζαν μικρή επίπτωση της στεφανιαίας νόσου, σε σχέση με άλλους πληθυσμούς. Αυτό έκανε εντύπωση σε δύο ερευνητές τον Μπανγκ (Bang) και τον Ντίερμπεργκ (Dyerberg), οι οποίοι αποφάσισαν να μελετήσουν περαιτέρω τους Εσκιμώους και τις συνήθειές τους. Οι δύο ερευνητές επιβεβαίωσαν, ότι πράγματι οι Εσκιμώοι σε σχέση με τους Δανούς είχαν χαμηλότερα ποσοστά εμφραγμάτων, καλύτερο λιπιδαιμικό προφίλ και σημαντικά χαμηλότερη αντιδραστικότητα των αιμοπεταλίων, δηλαδή ήταν πιο προστατευμένοι έναντι της αθηροσκλήρωσης και της θρόμβωσης. Αυτά τα ευρήματα αποδόθηκαν στην διατροφή των Εσκιμώων, η οποία βασίζονταν κυρίως στην κατανάλωση φωκιών και φαλαινών, που ήταν πλούσιες σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα.

Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα (π.χ. άλφα λινολεϊκό οξύ), όπως και τα ωμέγα-6 λιπαρά οξέα (π.χ. λινολεϊκό οξύ) είναι πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, δηλαδή είναι οργανικά οξέα που φυσιολογικά περιέχουν περισσότερο από έναν διπλό δεσμό στην αλυσίδα τους. Ο αριθμός των διπλών δεσμών, η θέση τους στην αλυσίδα και η μορφή τους καθορίζουν τις φυσικές και βιολογικές ιδιότητες των λιπαρών οξέων, ενώ σύμφωνα με αυτά καθορίζεται και η ονοματολογία τους. Τα ωμέγα-3 και τα ωμέγα-6 λιπαρά οξέα και τα μακρομόριά τους, το εικοσαπεντανοϊκό οξύ (ΕPA) και το δεκαεξανοϊκό οξύ (DHA), είναι απαραίτητα στα θηλαστικά,. Τα θηλαστικά, όμως δεν έχουν τα αναγκαία ένζυμα για την παραγωγή των ωμέγα-3 και ωμέγα-6 λιπαρών οξέων, αλλά και τα μακρομόριά τους τα παράγουν σε πολύ μικρό ποσοστό. Γι’ αυτό τα θηλαστικά, όπως είναι ο άνθρωπος πρέπει να λαμβάνουν τα συγκεκριμένα συστατικά με την διατροφή τους.

Το άλφα λινολεϊκό οξύ και το λινολεϊκό οξύ βρίσκεται στα φυτά και στα λάδια. Ιδιαίτερα, τα φυτά που κάνουν φωτοσύνθεση είναι πολύ πλούσια σε άλφα λινολεϊκό οξύ. Η μεγαλύτερη, όμως πηγή άλφα λινολεϊκού οξέος για τους ανθρώπους είναι η σόγια, ο λιναρόσπορος, η ελαιοκράμβη και τα καρύδια. Αντίστοιχα, το εικοσαπεντανοϊκό οξύ και το δεκαεξανοϊκό οξύ βρίσκονται στο φυτοπλαγκτόν και εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα μέσω των ψαριών (όπως το σκουμπρί, η πέστροφα, ο σολομός, η ρέγκα, η σαρδέλα κα) και των θαλάσσιων θηλαστικών, όπως είναι οι φάλαινες, οι φώκιες και οι θαλάσσιοι ελέφαντες.

Όπως αναφέρθηκε, ήδη από τις πρώτες μελέτες στους Εσκιμώους φάνηκε η ευνοϊκή επίδραση των ωμέγα-3 και ωμέγα-6 λιπαρών οξέων στο καρδιαγγειακό σύστημα. Οι πρώτες παρατηρήσεις επιβεβαιώθηκαν από περαιτέρω μελέτες σε ιθαγενείς στον Βόριο Καναδά και την Αλάσκα, σε Ιάπωνες και Κινέζους που ζούσαν σύμφωνα με τις παραδόσεις. Ακόμα οι ερευνητές διαπίστωσαν, ότι η κατανάλωση ωμέγα-3 και ωμέγα-6 λιπαρών οξέων ήταν σημαντική και για την δευτερογενή πρόληψη, δηλαδή για την πρόληψη εκδήλωσης ενός νέου καρδιαγγειακού επεισοδίου στα άτομα που είχαν ήδη στο ιστορικό τους στηθάγχη, έμφραγμα του μυοκαρδίου, καρδιακή ανεπάρκεια ή είχαν υποβληθεί σε αγγειοπλαστική με εμφύτευση στέντ. Επίσης, μετα-αναλύσεις μελετών έδειξαν, ότι τα ωμέγα-3 και ωμέγα-6 λιπαρά μπορεί να έχουν ευνοϊκή επίδραση στην καταστολή συγκεκριμένων αρρυθμιών σε άτομα με στεφανιαία νόσο, ενώ άλλες μικρότερες μελέτες έδειξαν, ότι μπορεί να μειώνουν την εκδήλωση κάποιων υπερκοιλιακών αρρυθμιών συμπεριλαμβανομένης της κολπικής μαρμαρυγής.

Σύμφωνα με τα παραπάνω ευρήματα, η Αμερικανική Εταιρία Καρδιολογίας συστήνει την κατανάλωση ψαριών τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα. Για τα άτομα που πάσχουν από στεφανιαία νόσο συστήνει την κατανάλωση ενός γραμμαρίου εικοσαπεντανοϊκού και δεκαεξανοϊκού οξέος την ημέρα από λάδι ψαριού ή από κάψουλες λαδιού ψαριού. Για τα άτομα που πάσχουν από σοβαρή υπερτριγλυκεριδαιμία (αύξηση των τριγλυκεριδίων περισσότερο από 500 mg/dl), η Αμερικανική Εταιρία Καρδιολογίας συστήνει την λήψη δύο έως τεσσάρων γραμμαρίων εικοσαπεντανοϊκού και δεκαεξανοϊκού οξέος την ημέρα. Φυσικά, η λήψη συμπληρωμάτων εικοσαπεντανοϊκού και δεκαεξανοϊκού οξέος πρέπει πάντα να γίνεται με ιατρική συνταγή και με στενή ιατρική παρακολούθηση.


Χριστόδουλος Ι. Στεφανάδης
Καθηγητής Καρδιολογίας
Πρόεδρος Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογίας

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...