Είναι αναμφισβήτητο ότι η λήψη μισού έως ενός μπουκαλιού κρασιού ημερησίως μακροχρόνια είναι δυνατόν να οδηγήσει είτε σε διαταραχή της λειτουργίας του ήπατος (συκώτι) ή του μυοκαρδίου. Έτσι οι αλκοολικοί εκτός από τη διαταραχή του ψυχισμού και των νευρολογικών διαταραχών που παρουσιάζουν από την επίδραση του αλκοόλ, κινδυνεύουν να χάσουν τη ζωή τους από κίρρωση του ήπατος ή αλκοολική μυοκαρδιοπάθεια.

Με βάση αυτά τα θέσφατα της παθολογίας η λήψη οινοπνευματωδών ποτών μακροχρόνια εθεωρείτο ανθυγιεινή πράξη που απειλούσε τη ζωή.

Όμως την τελευταία δεκαετία πειραματικές παρατηρήσεις έδειξαν ότι στοιχεία που περιέχονται στο κρασί (αιθανολικά και μη αιθανολικά στοιχεία) ενεργοποιούν προστατευτικούς μηχανισμούς του τοιχώματος των αρτηριών και του μυοκαρδίου. Παρατηρήθηκε δηλαδή αύξηση του μονοξειδίου του αζώτου και ελάττωση της ενδοθηλίνης, ελάττωση της κακής χοληστερίνης με αύξηση της καλής, ελάττωση της πηκτικότητας του αίματος καθώς και ελάττωση όλων των παραγόντων εκείνων που διατηρούν τη φλεγμονή στο τοίχωμα της αρτηρίας. Με όλους αυτούς τους μηχανισμούς σταθεροποιείται και δεν μεγαλώνει η αθηρωματική πλάκα που αποτελεί τον υπ’ αριθμό ένα κίνδυνο για τη δημιουργία εμφράγματος του μυοκαρδίου.

Πέραν όμως των πειραματικών ήλθαν και οι επιδημιολογικές έρευνες που μελέτησαν τη θνητότητα από τις καρδιοαγγειακές παθήσεις και τα αίτια που τις προκαλούν. Μεταξύ των επιδημιολογικών μελετών ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσαν οι γαλλικές μελέτες. Η Γαλλία, μία μεγάλη Ευρωπαϊκή χώρα που ο πληθυσμός της διατρέφεται ανάλογα με τις άλλες δυτικοευρωπαϊκές χώρες παρουσίαζε εντυπωσιακή ελάττωση της θνητότητας του πληθυσμού της από στεφανιαίο νόσο σε σχέση με τις άλλες όμορες χώρες.

Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στους 100.000 Γάλλους 99 άνδρες και 16 γυναίκες χάνονται από στεφανιαία νόσο ετησίως, ενώ αντίστοιχα χάνονται 213 Γερμανοί και 56 Γερμανίδες και 292 Άγγλοι και 84 Αγγλίδες. Όσον για τους Έλληνες οι αντίστοιχοι αριθμοί είναι 216 άνδρες και 49 γυναίκες. Διεθνώς η προστασία αυτή των Γάλλων ονομάσθηκε ως Γαλλικό παράδοξο και αποδόθηκε στην ημερήσια κατανάλωση κόκκινου γαλλικού κρασιού που συνήθως οι Γάλλοι καταναλώνουν στο γεύμα ή και στο δείπνο τους. Αργότερα αποδείχθηκε ότι όχι μόνο το κόκκινο αλλά και το λευκό κρασί και γενικά τα οινοπνευματώδη ποτά που περιέχουν ανάλογα με το κρασί στοιχεία διαθέτουν ανάλογες προστατευτικές δυνατότητες. Όμως είναι μόνο το κρασί υπεύθυνο γι’ αυτή την ωφελιμιστική δράση; Αναλύοντας καλλίτερα το Γαλλικό παράδοξο οι ερευνητές παρατήρησαν ότι υπήρχαν διαφορές στην επιβίωση του πληθυσμού ακόμα και μέσα στη Γαλλία. Λιγότεροι θάνατοι συνέβαιναν στο Γαλλικό νότο σε σχέση με το Γαλλικό βορρά. Ανάλογες παρατηρήσεις έγιναν και στον Ισπανικό νότο. Έτσι τελικά υποστηρίχθηκε η άποψη ότι η ευεργετική αυτή δράση του κρασιού ενισχύεται από τη μεσογειακή δίαιτα, η οποία είναι η κατ’ εξοχή δίαιτα των πληθυσμών του νότου και όχι του βορρά. Έτσι ο συνδυασμός μεσογειακής δίαιτας με ένα ποτήρι κρασί αποτελούν τη λυδία λίθο της διατροφής και της μακροζωίας. Κύρια διατροφή λοιπόν πρέπει να αποτελούν τα όσπρια και γενικά όλα τα φυτικά προϊόντα. Το λάδι πρέπει να είναι αναπόσπαστο συστατικό της διατροφής αντικαθιστώντας το βούτυρο. Εναλλακτική δίαιτα ή συμπλήρωμα πρέπει να αποτελούν τα ψάρια και ειδικότερα ο σολομός. Τα πουλερικά ανήκουν και αυτά στην πρέπουσα μεσογειακή διατροφή. Το τυρί σε μικρή ποσότητα μπορεί να συμπληρώνει την ημερήσια διατροφή. Όσον αφορά το κρέας η κατανάλωσή του μία φορά την εβδομάδα είναι λογική.


Δημήτριος Θ. Κρεμαστινός
Καθηγητής Καρδιολογίας
Πανεπιστημίου Αθηνών
Πρόεδρος του Ελληνικού Κολλεγίου Καρδιολογίας