‘Πολίτευμα: Το σύνολο των κανόνων δικαίου με τους οποίους σχηματίζεται και ασκείται η θέληση που συνιστά την κρατική εξουσία. Οι κανόνες αυτοί ρυθμίζουν με τρόπο συστηματικό κυρίως δύο πράγματα: τη "μορφή του κράτους" - δηλαδή τον τρόπο με τον οποίο συγκροτείται η κρατική εξουσία, και τη "μορφή της κυβέρνησης", δηλαδή το συστηματικό τρόπο με τον οποίο ασκείται η κρατική εξουσία. Αλλά οι τρόποι κατά τους οποίους συγκροτείται και ασκείται η κρατική εξουσία δεν είναι οι ίδιοι παντού και πάντοτε. Για το λόγο αυτόν τα πολιτεύματα διακρίνονται ιδίως με βάση δύο κριτήρια: είτε με βάση την πηγή της κρατικής εξουσίας, είτε με βάσει την εξάρτηση ή μη αυτών που κυβερνούν από αυτούς που κυβερνούνται’.
(http://www.livepedia.gr/index.php/ , 25/4/12)

Είναι οι εκλογές μια διδακτική στιγμή; Μια στιγμή όπου η ευκαιρία που έχει ο γονιός, ο δάσκαλος, η κοινωνία να ‘ μιλήσει’ με το παιδί μετατρέπεται, με διορατικότητα, σε γνώση που κατακτιέται και παραμένει ως ψυχικό αποτύπωμα;

Η απάντηση είναι ‘ναι’. Χρησιμοποιώντας τα τρέχοντα γεγονότα και τα θέματα που παρουσιάζονται στα δελτία ειδήσεων, είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να επωφεληθούμε από τις διδακτικές στιγμές που παρουσιάζονται στην καθημερινή ζωή.

"Μαμά, τι θα ψηφίσεις;"

Όσο μεγαλύτερη κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης υπάρχει σε εκλογές, τόσο περισσότερο τα παιδιά θα πρέπει να γνωρίζουν το πολίτευμα και τις λειτουργίες του. Αντί, λοιπόν, να λέμε στα παιδιά μας απλώς τι θα ψηφίσουμε, είναι προτιμότερο να ερευνήσουμε μαζί τους τον κάθε υποψήφιο και το κάθε κόμμα, και να συζητήσουμε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του εν λόγω προσώπου ή της παράταξης. Αν δε τα παιδιά κάνουν μόνα τους την έρευνα έχουμε διπλό όφελος: σαφώς τα παιδιά μαθαίνουν περισσότερα για το θέμα της έρευνας τους, αλλά βασικά διδάσκονται ότι (και πώς) πρέπει να ερευνούν όταν θέλουν να μάθουν για να πάρουν αποφάσεις. Έτσι θα γίνουν υπεύθυνοι πολίτες.

Όσο περισσότερο τα παιδιά ακούνε συζητήσεις ενηλίκων, τόσο περισσότερο θα πρέπει να γνωρίζουν για τα βασικά ζητήματα που θίγονται και θα ψηφιστούν στις εκλογές ως αντιπροσωπευτικές θέσεις κομμάτων. Μπορούμε να ζητήσουμε από τα παιδιά να καταγράψουν πια θέματα θεωρούν σημαντικά ώστε να μετατραπούν σε νόμους του κράτους. Εδώ θα συζητηθούν και θέματα αξιών και ηθικής που αφορούν σε όλη την οικογένεια. Θα ήταν χρήσιμο, λοιπόν, να παρακολουθούμε μαζί με το παιδί συζητήσεις στην τηλεόραση ή ειδήσεις στο internet, και να συζητάμε πάνω σε αυτές. Ακόμα και σε μικρή ηλικία, είναι σημαντικό τα παιδιά να μάθουν πως να παίρνουν αποφάσεις μέσα από την ανάλυση των πληροφοριών που τους δίνονται.

Μπορούμε μέχρι και να παίξουμε ‘εκλογές’. Αν υπάρχει μια τάξη, μια παρέα, μια ομάδα με κέφι, μπορούμε να χωριστούμε σε υποψήφιους: έτσι μαθαίνουμε τις λειτουργίες και τις διαδικασίες του πολιτεύματος. Ποιος θα βγεί βουλευτής, με ποιο τρόπο, πως θα τον επιλέξουμε, πως είναι να ψηφίζεις.

Δεν υπάρχει πουθενά στην εκπαίδευση των παιδιών μάθημα πολιτικής εκπαίδευσης. Πολλά παιδιά τελειώνουν το σχολείο χωρίς να γνωρίζουν την κυβέρνηση του τόπου τους αλλά και τα φλέγοντα θέματα της επικαιρότητας. Με αποτέλεσμα, όταν καλούνται να ψηφίσουν στα 18 τους να μην προσέρχονται ή να μην έχουν δομημένη άποψη. Χτίζοντας τις γνώσεις τους αλλά και τον τρόπο σκέπτεσθαι από νωρίς, προάγουμε την ανεξαρτησία και την κριτική σκέψη, εφόδια και συμμάχους στην ανάπτυξη ελεύθερης βούλησης.


Αθηνά Στεφανάτου, PhD
Ψυχολόγος