Η διατροφική διαταραχή περιγράφεται ως μια «ακραία μορφή συμπεριφοράς για τον έλεγχο του σωματικού βάρους». Μια συμπεριφορά που συνήθως συνοδεύεται από υπερβολική ενασχόληση με το βάρος και την εξωτερική εικόνα κάποιου σε βαθμό που επηρεάζει την ζωή και την λειτουργία του ατόμου. Η αυτοπεποίθηση είναι πολύ χαμηλή σε κάποιον που πάσχει από διατροφική διαταραχή σε βαθμό που μπορεί να αισθάνεται ανάξιος άνθρωπος. Άνθρωποι με διατροφικές διαταραχές συχνά παραπονιούνται ότι αισθάνονται παχύσαρκοι ακόμα και αν γνωρίζουν ότι αντικειμενικά δεν είναι.

Η υπερβολική ενασχόληση με το σχήμα και το βάρος του σώματος όπως αναφέραμε παραπάνω οδηγεί σε σκληρούς κανόνες που αφορούν το φαγητό, τσιμπολόγημα σε βαθμό παχυσαρκίας, εξουδετέρωση το θερμίδων με αυτο-προκαλλούμενους εμμέτους, καθαρτικά, λιμοκτονία σε βαθμό αποσκελέτωσης του ατόμου, και πολλοί άλλοι τρόποι μέσω των οποίων εκδηλώνεται η παθολογική σχέση με το φαγητό.

Η διατροφική διαταραχή γίνεται φανερή στην καθημερινότητα του ανθρώπου όταν υπάρχει:

• υπερβολική ανησυχία για το φαγητό
• εμμονή με την εξωτερική εμφάνιση
• σύγκριση του εαυτού με άλλα άτομα ή εικόνες από περιοδικά συνοδευόμενη από ενοχή και ντροπή.

Υπάρχουν τρεις κατηγορίες διατροφικών διαταραχών. Η ανορεξία, η βουλιμία, και η επεισοδιακή υπερφαγία.


Τι δεν είναι διατροφική διαταραχή;

Αυτό που πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας είναι ότι οι διατροφικές διαταραχές δεν είναι όπως οι οργανικές ασθένειες. Δεν είναι κάτι που ή το έχεις ή δεν το έχεις. Οι περισσότεροι απο εμάς αγωνιούμε για την εμφάνισή μας και αρκετοί κάνουν ακραία πράγματα προκειμένου να ελέγξουν το βάρος τους. Η διατροφική διαταραχή δεν είναι, αδυναμία χαρακτήρα, απειθαρχία σε μια δίαιτα, τεμπελιά να προσέξει κανείς το βάρος του, ή στην περίπτωση της ανορεξίας μια ακραία αντίδραση για να ναι κανείς αδύνατος. Η διατροφική διαταραχή είναι στην πραγματικότητα ένα πολύπλευρο ψυχικό πρόβλημα με βαθύτερα και πολυπαραγοντικά αίτια.

Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν άνθρωποι με διατροφικές διαταραχές που δεν ανήκουν σε καμία από τις παραπάνω κατηγορίες, της ανορεξίας, της βουλιμίας, και της επεισοδιακής υπερφαγίας, έχουν μια κανονική ζωή, φυσιολογικές σχέσεις και δεν έχουν άλλα διαγνωσμένα συναισθηματικά προβλήματα.

Ποια είναι τα αίτια που δημιουργούν μια Διατροφική Διαταραχή;

Οι διατροφικές διαταραχές σχετίζονται με πολλούς παράγοντες. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι οι παράγοντες αυτοί είναι και υπεύθυνοι που οι διατροφικές διαταραχές εμφανίζονται. Αυτό που μπορούμε να πούμε με σχετική σιγουριά είναι ότι κάποια συγκεκριμένα γεγονότα μπορούν να δημιουργήσουν την προδιάθεση για να αναπτυχθεί η διαταραχή.

Παρακάτω είναι μερικές από τις γνωστές αιτίες των διατροφικών διαταραχών:

• Γονίδια
• Γονείς με ιδιαίτερα διατροφικά θέματα
• Πειράγματα για το βάρος είτε στο σπίτι είτε στο σχολείο
• Κακοποίηση, αμέλεια ή εγκατάλειψη στην παιδική ηλικία.
• Ψυχικό τραύμα ή χαμένη παιδικότητα
• Πρώιμη εφηβεία (μόνο στα κορίτσια)
• Παχυσαρκία στην παιδική ηλικία
• Οικογενειακές σχέσεις.
• Προβλήματα σεξουαλικής ταυτότητας
• Το να υπάρχει φίλος με διατροφική διαταραχή
• Η προσωπικότητα κάποιου
• Ο χαρακτήρας κάποιου
• Η κουλτούρα

Η παραπάνω λίστα μας δείχνει ότι δεν υπάρχει συγκεκριμένη αιτία, οτιδήποτε μπορεί να κάνει το άτομο ευάλωτο και οτιδήποτε θα μπορούσε να το πυροδοτήσει. Απο την άλλη πλευρά, πολλοί μπορούν να έχουν κάποιον απο τους παράγοντες αυτούς στην ζωή τους αλλα να μην αναπτύξουν ποτέ μια διατροφική διαταραχή.

Καθώς αναπτύσεται η διατροφική διαταραχή τα θετικά χαρακτηριστικά του ατόμου «θάβονται» βαθειά μέσα του. Η διαταραχή εμπλέκεται σε όλα τα κομμάτια της ζωής, όπως η εργασία, και οι σχέσεις. Αυτό τελικά οδηγεί σε ένα σχεδόν πνευματικό κενό που πρέπει να γεμίσει με φαγητό ή να λιμοκτονήσει για να νιώθει τ’ άτομο έστω και εικονικά οτι κερδίζει πίσω τον έλεγχο του εαυτού του ή της ζωής του.



Πώς θα καταλάβω αν έχω κάποια διατροφική διαταραχή;

Αν παρατηρήτε στην σχέση σας με το φαγητό κάτι απο τα παρακάτω:

-Τρώτε πολύ στα κρυφά είτε συνεχώς ή κάποιες φορές
-Αισθάνεστε ότι οι διατροφικές σας συνήθειες δεν είναι φυσιολογικές
-Αισθάνεστε ενοχές γι’ αυτά που έχετε φάει ή ότι είστε κακός άνθρωπος
-Είστε σε μια συνεχόμενη προσπάθεια να χάσετε βάρος ή να μην πάρετε βάρος και τελικά να αποτυχαίνετε
-Σκέφτεστε και αγχώνεστε για το φαγητό συνεχώς
-Αισθάνεστε εκτός ελέγχου με κάποια είδη φαγητού ή οποιοδήποτε είδος φαγητού


Είναι πιθανό ότι υποφέρετε από κάποιου τύπο διατροφικής διαταραχής όπως η επεισοδιακη υπερφαγία.

Εάν εκτός από τα παραπάνω έχετε:


- Φυσιολογικό βάρος ή παραπάνω από το φυσιολογικό αλλά χρησιμοποιείτε καθαρτικά,, αυτο-προκαλλούμενο έμμετο, νηστείες σαν αυστηρή δίαιτα, ή καταναγκαστική άσκηση προκειμένου να αποβάλετε τις παραπάνω θερμίδες απο την υπερφαγία που κάνατε τότε το πιο πιθανό είναι ότι πάσχετε από κάποιο τύπο βουλιμίας.

Έαν εκτός απο τα παραπάνω έχετε:



- Φυσιολογικό βάρος ή λιγότερο από φυσιολογικό και αισθάνεστε παχύσαρκος, ή τρομοκρατημένοι στην ιδέα του να πάρετε βάρος, και φοβάστε να φάτε, προκαλείτε έμμετό ή χρησιμοποιείτε καθαρτικά,, αυτο-προκαλλούμενο έμμετο, νηστείες σαν αυστηρή δίαιτα, ή καταναγκαστική άσκηση μετά από φυσιολογικά γεύματα ή σνακ τότε υποφέρετε από κάποιο τύπο ανορεξίας.


Πώς θ’αντιμετωπίσω την διατροφική διαταραχή;

Η πιο γνωστή αλλά και βιβλιογραφικά πιο αποτελεσματική ψυχοθεραπευτική μέθοδος που εφαρμόζεται απο τους ειδικούς για την αντιμετώπιση των διατροφικών διαταραχών, είναι η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία.

Η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία αφορά:

- Τον τρόπο που σκέφτεται το άτομο για τον εαυτό του, τον κόσμο και τους άλλους ανθρώπους γύρω του και
-Πώς αυτά που κάνει επηρεάζει τις σκέψεις και τα συναισθήματα.

Με την Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία το άτομο μπορεί να βοηθηθεί να μάθει να διαχειρήζεται:

-τον τρόπο που σκέφτεται ( γνωσίες) και
- αυτά που κάνει ( συμπεριφορές).
-οι αλλαγές αυτές βοηθούν το άτομο να αισθάνεται καλύτερα. (συναισθήματα).

Σε αντίθεση με άλλες θεραπευτικές μεθόδους, η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία εστιάζει στο « εδώ και τώρα», σε προβλήματα και δυσκολίες, παρά στις αιτίες ή τα συμπτώματα του παρελθόντος, ψάχνει να βρει τρόπους που θα βελτιώσουν την παρούσα κατάσταση του και ν’ αντιμετωπίσει τους παράγοντες που διαιωνίζουν την λανθασμένη διατροφική συμπεριφορά που ταλαιπωρεί και ψυχικά τον άνθρωπο που είναι αντιμέτωπος με μια διατροφική διαταραχή.

Ο στόχος της θεραπείας μιας διατροφικής διαταραχής έχει να κάνει με την επανάκτηση των θετικών χαρακτηριστικών κάποιου που έχουν όμως όπως προαναφέρθηκε «θαφτεί» μέσα του. Αυτό αφορά ολιστική θεραπεία του ατόμου, ιατρικά, διατροφικά, συναισθηματικά και ψυχικά. Κάποιος που επανέρχεται από μια διατροφική διαταραχή είναι πια ικανός να ηρεμεί τον εαυτό του κατάλληλα, ν’ αντιμετωπίζει τα συναισθήματά του, κάνοντας σωστή χρήση του φαγητού, σταθεροποιώντας το βάρος του, λύνοντας τα προβλήματα του πιο αποτελεσματικά με στόχο να κερδίσει την αυτοπεποίθηση και την ποιότητα ζωής του πίσω!


Άννα Χατζηδημητρίου, BA, MSc, CPsychol, D.CBT
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, Ιατρικού Κέντρου Αθηνών
Μετεκπαιδευμένη στην Ψυχολογία Υγείας
www.medical-psychology.gr

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...