Η σύγχρονη αιτιολόγηση της ανθρώπινης δυσφορίας στράφηκε στην ψυχολογιοποίηση. Εύκολο...Δεν απαιτεί ιατρικές εξετάσεις...περιλαμβάνει σχεδόν τα πάντα. Με αποτέλεσμα, δυστυχώς πολλές φορές, την κακή διάγνωση.

Τα συμπτώματα μπερδεύονται με τις αιτίες. Έχει κατάθλιψη ο ασθενής εξαιτίας των προβλημάτων του στο σπίτι, στο σχολείο, στην δουλειά του ή υπάρχει μια άλλη διαταραχή στον εγκέφαλο ή στο σώμα που να την προκαλεί; Η άλλη όψη του νομίσματος: οι άνθρωποι που ‘μετέφραζαν’ την ψυχολογική τους πάθηση με σωματικούς ‘όρους’, ψάχνουν για χρόνια παθολόγους - έτσι και οι άνθρωποι με παθολογικές, αδιάγνωστες επί το πλείστον, καταστάσεις ψάχνουν για χρόνια ψυχολόγους ή ψυχιάτρους. Και η πρόκληση του τι είναι και τι δεν είναι ψυχολογικό παραμένει.


Τι δεν είναι, λοιπόν, ψυχολογικό:

Ότι ξεκινά ξαφνικά. Η καλύτερη πρόγνωση για το μέλλον έρχεται από το παρελθόν. Όταν αρχίζουν ψυχολογικά συμπτώματα σε έναν άνθρωπο που δεν έχει παρουσιάσει στο παρελθόν τέτοιου είδους αντιδράσεις στις εντάσεις της ζωης του/της, αξίζει τον κόπο μια πιο λεπτομερής εξέταση.

Όταν δεν υπάσχει σαφής αιτιολογία. Συνήθως τα ψυχολογικά συμπτώματα εμφανίζονται μετά από (ή ταυτόχρονα με) καταστάσεις που δημιουργούν άγχος. Οι ψυχικές διαταραχές με οργανική αιτιολογία εμφανίζονται χωρίς τέτοιους προάγγελους. Η ξαφνική αλλαγή στην συμπεριφορά ενός ανθρώπου (π.χ. επιθετικότητα, αδυναμία στην συγκέντρωση, πονοκέφαλος χωρίς αιτία), χωρίς προηγούμενο ιστορικό, μπορεί να σημαίνει οργανική δυσλειτουργία. Είναι σημαντικό εδώ να τονίσουμε ότι οι δυσκολίες και οι εντάσεις της ζωής του ανθρώπου που έχουμε μπροστά μας δεν αποδεικνύουν την ψυχολογική αιτιολογία των συμπτωμάτων του όπως άλλωστε και το αντίστροφο.

Ο παράγοντας ‘ηλικία’. Μετά τα 55 (πάνω κάτω), παρουσιάζεται διαφοροποίηση στα συστήματα ‘συντήρησης’ της λειτουργικότητας του σώματος, με κύριο θιγόμενο τον εγκέφαλο. Η ‘ανεμενόμενη’ λειτουργικότητα του ατόμου δεν μπορεί να είναι η ίδια με προηγούμενη ηλικία. Όσο αυξάνεται η ηλικία, ο εγκέφαλος γίνεται πιο επιρρεπής στις παρενέργειες των φαρμάκων. Όσο αυξάνεται η ηλικία, αυξάνονται οι παθολογικές βλάβες που μπορεί να οδηγήσουν σε ψυχολογικά συμπτώματα, χωρίς αυτό, βέβαια, να σημαίνει ότι δεν αυξάνεται και η πιθανότητα ψυχιατρικών παθήσεων.

Μια χρόνια νόσος. Η σωματική έκπτωση εξαιτίας μιας χρόνιας νόσου μπορεί να οδηγήσει σε ψυχολογικές εκφάνσεις που προσομοιάζουν στην ψυχιατρική νόσο. Απαιτείται καλό ιστορικό.

Χρήση αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών. Γνωρίζουμε ότι οι ψυχοτρόπες ουσίες μεταβάλλουν την συνειδητότητα. Αντίστοιχα, και οι εξαρτησιογόνες ουσίες, όπως το αλκοόλ και τα ναρκωτικά, κάνουν το ίδιο. Ακόμα και η έλλειψη της ουσίας (αυτό που ονομάζουμε σύνδρομο στέρησης) μπορεί να οδηγήσει σε ψυχολογικά συμπτώματα (ανησυχία, υπερευαισθησία, σύγχυση) που μπορεί να φτάνουν και στην διάγνωση της παράνοιας. Η υπερβολική χρήση ουσιών μπορεί να προκαλέσει επιρρέπεια σε πολλές παθήσεις αλλά και σε ατυχήματα. Ακόμα και η χρήση απλών φαρμάκων, που δίνονται χωρίς συνταγογράφηση, μπορεί να οδηγήσει σε ψυχολογικά συμπτώματα.

Κλείνοντας, μια προτροπή: Ας είμαστε καχύποπτοι . Και προσεκτικοί. Πολλές ερωτήσεις μας απαντώνται, αρκεί να κάνουμε την κατάλληλη ερώτηση και να ακούσουμε, πραγματικά, την απάντηση.

Αθηνά Στεφανάτου
Ψυχολόγος
Ιατρείο Καρδιακής Αποκατάστασης
Β’Καρδιολογική Κλινική
Αττικό Νοσοκομείο

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...