Στην διαπίστωση ότι το χρωμόσωμα Υ (που καθορίζει το άρρεν φύλο) έχει σταματήσει πια να συρρικνώνεται διότι «φιλοξενεί» μια σειρά από γονίδια που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην λειτουργία του οργανισμού ανδρών και γυναικών, καταλήγουν δύο ξεχωριστές μελέτες. Τα νέα αυτά στοιχεία ανατρέπουν την εκτίμηση γενετιστών που προέβλεπαν την σταδιακή εξασθένηση του χρωμοσώματος Υ σε σημείο μάλιστα εξαφάνισής του, και άρα του ανδρικού φύλου.

Οι μελέτες

Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στην επιθεώρηση «Nature», ερευνητές με επικεφαλής τον καθηγητή Βιολογίας Ντάνιελ Πέιτζ, διευθυντή του Ινστιτούτου Βιοϊατρικών Ερευνών «Whitehead» του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ), υποστηρίζουν ότι «πρέπει πλέον να εγκαταλείψουμε την ιδέα ότι το χρωμόσωμα Υ εκφυλίζεται».

Στο ίδιο μήκος κύματος, επιστημονική ομάδα από το Πανεπιστήμιο της Λοζάννης υποστηρίζει ότι πρέπει να καταρριφθεί πια ο μύθος ότι το χρωμόσωμα Υ σχετίζεται μόνο με το άρρεν φύλο και την διαιώνισή του. «Είναι τώρα πια ξεκάθαρο ότι το χρωμόσωμα Υ δεν είναι μοναδικό στους άνδρες, αλλά είναι επίσης σημαντικό για τις λειτουργίες όλου του σώματος» επισημαίνει ο Δρ Χένρικ Κέσμαν, επικεφαλής των Ελβετών ειδικών.

Τα γονίδια

Όπως είναι γνωστό, από τα 23 χρωμοσώματα που διαθέτει ο άνθρωπος, όλα είναι περίπου ίδια σε μέγεθος, εκτός από το Υ, το οποίο είναι πολύ μικρότερο και τα γονίδια του οποίου καθορίζουν αν ο άνθρωπος ή άλλο θηλαστικό θα γεννηθεί αρσενικό.

Σήμερα, το χρωμόσωμα Χ έχει περίπου 2.000 γονίδια, ενώ το χρωμόσωμα Υ έχει λιγότερα από 100. Από αυτά μόνο τα 19, από τα τουλάχιστον 600 που πριν από 200 έως 300 εκατομμύρια χρόνια, μοιράζεται με το χρωμόσωμα Χ. Ένας άνδρας διαθέτει ένα συνδυασμό χρωμοσωμάτων ΥΧ, ενώ μια γυναίκα ένα ζεύγος ΧΧ.

Σύμφωνα με τα νεότερα δεδομένα των δύο επιστημονικών ομάδων, το χρωμόσωμα Υ έχει παραμείνει σταθερό, καθώς έχει χάσει μόνο ένα γονίδιο κατά τα τελευταία 25 εκατομμύρια χρόνια, πράγμα που σημαίνει ότι ο «μαρασμός» του έχει σταματήσει εδώ και καιρό.

Η κύρια αιτία γι’ αυτό, κατά τους ερευνητές, είναι ότι πολλά από τα εναπομένοντα γονίδιά του είναι απολύτως ζωτικά για την επιβίωση γενικότερα των ανθρώπων ως είδους - και όχι μόνο των ανδρών ως φύλου. Τα «ανδρικά» αυτά γονίδια του χρωμοσώματος Υ συναντώνται στην καρδιά, στο αίμα, στους πνεύμονες και σε άλλους ιστούς, επιτελώντας σημαντικές λειτουργίες,, όπως η σύνθεση των πρωτεϊνών και η έκφραση των γονιδίων.

Η σύγκριση

Οι ερευνητές συνέκριναν τις πλήρεις αλληλουχίες DNA του χρωμοσώματος Υ σε οκτώ είδη θηλαστικών (ανθρώπους, χιμπατζήδες, μαϊμούδες μακάκους, ποντίκια, αρουραίους, ταύρους κ.α.). Η συγκριτική ανάλυση έδειξε ότι όντως υπήρξε ανησυχητική απώλεια γονιδίων από το χρωμόσωμα Υ πριν από εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια, όμως πριν από περίπου 25 εκατομμύρια χρόνια (όταν οι μαϊμούδες διαχωρίστηκαν εξελικτικά από τους χιμπατζήδες) η «αραίωση» του Υ σταμάτησε πια και έκτοτε το «αρσενικό» χρωμόσωμα παρέμεινε αξιοσημείωτα σταθερό.

Αυτή η ανθεκτικότητα ειδικότερα στους ανθρώπους, κατά τον Δρ Πέιτζ, οφείλεται σε ένα πυρήνα 12 ρυθμιστικών γονιδίων, τα οποία δεν σχετίζονται με τον καθορισμό του φύλου, ούτε με την ανάπτυξη των ανδρικών γεννητικών οργάνων και του σπέρματος, αλλά με την ομαλή λειτουργία πολλών άλλων κυττάρων και ιστών του ανθρώπινου σώματος (ανδρικού και γυναικείου). Αυτό σημαίνει ότι το Υ παίζει ρόλο-κλειδί στην επιβίωση του είδους μας και έτσι η διατήρηση των γονιδίων που του έχουν απομείνει, ευνοείται από την εξέλιξη. Ο Δρ Πέιτζ μάλιστα σημειώνει ότι, καθώς το Υ εμφανίζει σταθερότητα σε διαφορετικά είδη θηλαστικών, θεωρείται απίθανη η τελική εξαφάνισή του στους ανθρώπους.

Οι προεκτάσεις

Τα νέα αυτά στοιχεία έχουν σημαντικές προεκτάσεις και στο πεδίο της ιατρικής, καθώς τα αρσενικά κύτταρα (ΧΥ) και τα θηλυκά (ΧΧ) είναι μεν παρόμοια, αλλά βιολογικά διαφορετικά, κάτι που πιθανότατα εξηγεί γιατί άνδρες και γυναίκες δεν είναι εξίσου ευάλωτοι σε διάφορες ασθένειες.

«Υπάρχει ξεκάθαρη ανάγκη να κινηθούμε πέρα από ένα αμφίφυλο (Unisex) μοντέλο στη βιοϊατρική έρευνα, άρα και πέρα από ένα unisex μοντέλο στην κατανόηση και θεραπεία των ασθενειών», συμπληρώνει ο Δρ Πέιτζ.

Ωστόσο άλλοι επιστήμονες δεν πείθονται ότι έχει σταματήσει η διαχρονική εκφύλιση του χρωμοσώματος Υ και η Δρ Τζένιφερ Γκρέιβς του Αυστραλιανού Εθνικού Πανεπιστημίου στην Καμπέρα, εξηγεί ότι μερικά εκατομμύρια χρόνια στασιμότητας μπορεί απλώς να αποτελούν ένα προσωρινό διάλειμμα σε μια μακρόχρονη πτωτική πορεία.

Άλλωστε, όπως λέει, «τουλάχιστον δύο ομάδες τρωκτικών στην Ιαπωνία έχουν καταφέρει να απαλλαχθούν από το χρωμόσωμα Υ τελείως», μετακινώντας τα γονίδια του Υ σε άλλα χρωμοσώματα. Η ίδια έχει προβλέψει ότι σε 10 εκατομμύρια χρόνια το Υ θα έχει εξαφανιστεί και στους ανθρώπους, ενώ ο καθηγητής Γενετικής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, Μπράιαν Σάικς, έχει εκτιμήσει ότι απομένουν περίπου 125.000 χρόνια προτού εξαφανιστούν γενετικά οι άνδρες.

Πηγή ΤΟ ΒΗΜΑ