Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών είναι ένα πολύ συχνό σύνδρομο που εμφανίζεται στο 20% περίπου των γυναικών.

Περιγράφηκε για πρώτη φορά το 1935 από τους Stein και Leventhal. Αποτελεί μια ομάδα συμπτωμάτων με διάφορες διαβαθμίσεις όσον αφορά την εκδήλωσή τους και αυτό δημιουργεί μια πολυπλοκότητα τόσο στη διάγνωση, όσο και στην αιτιολογική και θεραπευτική προσέγγιση του συνδρόμου.

Για να διαγνώσουμε το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών σε μια γυναίκα (σύμφωνα με τα κριτήρια του Rotterdam – 2003), πρέπει να πληρούνται 2 από τα 3 από τα παρακάτω κριτήρια

1)Πολυκυστική εικόνα των ωοθηκών τεκμηριωμένη με υπερηχογραφικά κριτήρια.

2)Ολιγο – ανωοθυλακιορρηξία, που εκδηλώνεται με διαταραχές της εμμηνορρυσίας.

3)Κλινική ή βιοχημική υπερανδρογοναιμία.

Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν σε μια γυναίκα και εξαιτίας κάποιων άλλων παθολογικών καταστάσεων που πρέπει να αποκλειστούν (Υποθυρεοειδισμός, Υπερπρολακτιναιμία, Σύνδρομο Cushing, Ανδρογονο – εκκριτικοί όγκοι, Φαρμακευτικώς επαγόμενη υπερανδρογοναιμία).

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ

Η αιτία του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών είναι γονιδιακή. Οι γυναίκες που εμφανίζουν PCOS, φέρουν το αντίστοιχο γονίδιο, αλλά η έκφραση του συνδρόμου και η ένταση των συμπτωμάτων μπορεί να αλλάξει κατά τη διάρκεια της ζωής της γυναίκας και επηρεάζεται από παράγοντες όπως η αύξηση του σωματικού βάρους, η παχυσαρκία, η σωματική άσκηση, το είδος της διατροφής.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ΤΩΝ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ

• Ασταθής έμμηνος ρύση ή καθόλου έμμηνος ρύση (συνήθως οι γυναίκες με PCOS εμφανίζουν αρραιομηνόρροια)
• Ακανόνιστη ή σπάνια ή καθόλου ωοθυλακιορρηξία.
• Δυσκολία σύλληψης
• Δασυτριχισμός
• Ακμή
• Ανδρικού τύπου αλωπεκία
• Λιπαρό δέρμα
• Αυξημένο σωματικό βάρος και δυσκολία στην απώλεια βάρους

Οι γυναίκες με PCOS δεν εμφανίζουν πάντοτε όλα τα παραπάνω συμπτώματα. Κάποιες μπορεί να έχουν ήπια
συμπτωματολογία, ενώ άλλες μπορεί να εμφανίζουν εντονότερα συμπτώματα. Συνήθως τα συμπτώματα αυτά εμφανίζονται μετά την ήβη, αλλά συχνά εμφανίζονται και μετά τα μέσα της δεκαετίας των είκοσι.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η θεραπεία του PCOS έχει πολλούς στόχους και πρέπει να εξατομικεύεται ανάλογα με την ασθενή, τα συμπτώματά της, την ηλικία της και την άμεση ή όχι επιθυμία της για επίτευξη εγκυμοσύνης.

Συχνά η ασθενής ζητάει από το γυναικολόγο τη θεραπεία των ενοχλητικών συμπτωμάτων. Για παράδειγμα της ακμής, ή των διαταραχών του κύκλου, ή της υπογονιμότητας, ή του αυξημένου σωματικού βάρους. Εμείς θα προσπαθήσουμε να θεραπεύσουμε αντίστοιχα την υπερανδρογοναιμία, την ανωοθυλακιορρηξία, το μεταβολικό σύνδρομο.

Τα θεραπευτικά μέσα που έχουμε στη φαρέτρα μας για να αντιμετωπίσουμε το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών είναι:

ΤΑ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΠΤΙΚΑ

Η χορήγηση των αντισυλληπτικών δισκίων αποτελεί μια εξαιρετική θεραπευτική προσέγγιση στο σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών, ειδικά στην περίπτωση που η γυναίκα δεν επιθυμεί την άμεση επίτευξη εγκυμοσύνης. Τα αντισυλληπτικά ρυθμίζουν τον κύκλο της γυναίκας. Δεύτερον καταστέλλουν την ωοθηκική λειτουργία για όσο χρονικό διάστημα χορηγούνται και με αυτόν τον τρόπο καταστέλλουν την παραγωγή ανδρογόνων και μειώνουν τα συμπτώματα της υπερανδρογοναιμίας (ακμή, υπερτρίχωση, λιπαρό δέρμα κλπ.). Τρίτον τα αντισυλληπτικά, μέσω των οιστρογόνων που περιέχουν, αυξάνουν την SHBG (τη σφαιρίνη που δεσμεύει τα ανδρογόνα) με αποτέλεσμα τη μείωση των ελεύθερων ανδρογόνων και των συμπτωμάτων της υπερανδρογοναιμίας. Τέταρτον προστατεύουν μέσω της προγεστερόνης που περιέχουν το ενδομήτριο από τη συνεχή έκθεσή του σε οιστρογόνα, όπως συμβαίνει στο PCOS.

ΤΑ ΑΝΤΙΑΝΔΡΟΓΟΝΑ

Η χορήγηση αντιαδρογόνων είτε μόνων τους, είτε σε συνδυασμό με αντισυλληπτικά δισκία, αναστέλλουν την παραγωγή των ανδρογόνων και βελτιώνουν τα προβλήματα της υπερανδρογοναιμίας. Τα αντιανδρογόνα μπορούν να χορηγούνται μόνα τους, σε συνδυασμό με αντισυλληπτικά ή στο ίδιο σκεύασμα με αντισυλληπτικά.

Η ΜΕΤΦΟΡΜΙΝΗ

Η μετφορμίνη ως φαρμακευτική ουσία ελαττώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη και η σχέση μεταξύ αντίστασης της ινσουλίνης και του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών έχει γίνει απόλυτα αποδεκτή. Η αντίσταση στην ινσουλίνη προκαλεί υπερινσουλιναιμία και αυτή με τη σειρά της υπερανδρογοναιμία με τα γνωστά συμπτώματα. Η μετφορμίνη μειώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη, βοηθάει στην απώλεια σωματικού βάρους και ως μονοθεραπεία επαναφέρει την ωοθυλακιορρηξία στο 40% των γυναικών με PCOS (δοσολογία 500mg X 2). Η Μετφορμίνη βελτιώνει επίσης την ωοθηκική ανταπόκριση όταν συγχορηγείται με κιτρική κλομιφαίνη ή γοναδοτροπίνες για την πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας.

ΑΠΩΛΕΙΑ ΣΩΜΑΤΙΚΟΥ ΒΑΡΟΥΣ, ΔΙΑΤΡΟΦΗ, ΑΣΚΗΣΗ

Η απώλεια σωματικού βάρους αποτελεί πρώτη προτεραιότητα για τις υπέρβαρες γυναίκες με PCOS. Με μια απώλεια σωματικού βάρους 5%-10%, αρχίζει η μείωση της αντίστασης στην ινσουλίνη, η βελτίωση της υπερανδρογοναιμίας και των συμπτωμάτων αυτής και επανέρχεται η ωοθυλακιορρηξία και η γονιμότητα. Η απώλεια βάρους δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση για τις γυναίκες με PCOS και γι’αυτό πρέπει να συνδυαστεί με σωστή διατροφή ( σε αρκετές περιπτώσεις με τη βοήθεια διατροφολόγου) και με σωματική άσκηση. Η σωστή διατροφή και η σωματική άσκηση μπορούν να βελτιώσουν τα συμπτώματα σε γυναίκες με PCOS που είναι αδύνατες και δεν χρειάζεται να χάσουν βάρος. Σημαντική είναι επίσης η διακοπή του καπνίσματος, γιατί η χρήση καπνού επιδεινώνει την αντοχή στην ινσουλίνη.

ΚΙΤΡΙΚΗ ΚΛΟΜΙΦΑΙΝΗ – ΓΟΝΑΔΟΤΡΟΠΙΝΕΣ

Μια γυναίκα με PCOS μπορεί να έχει δυσκολία στο να μείνει έγκυος εξαιτίας των ανωοθυλακιορρηκτικών κύκλων που κάνει. Η πλέον συνηθισμένη θεραπεία στις γυναίκες αυτές είναι με χάπια που περιέχουν την ουσία c.clomiphene και επιτυγχάνουν σε ποσοστό 80% ωοθυλακιορρηξία. Σε περιπτώσεις που αποτυγχάνει η πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας με τα χάπια μπορούμε να χορηγήσουμε αγωγή με γοναδοτροπίνες. Στην επίτευξη ωοθυλακιορρηξίας μπορεί να βοηθήσει, αλλά για περιορισμένο χρονικό διάστημα, το drilling των ωοθηκών που γίνεται με λαπαροσκόπηση. Εάν όλα αυτά αποτύχουν στην επίτευξη εγκυμοσύνης, τότε η εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF) μπορεί να αποτελέσει τη λύση στο πρόβλημα της υπογονιμότητας.

ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΚΜΗ & ΤΟ ΔΑΣΥΤΡΙΧΙΣΜΟ

Υπάρχουν διάφορες θεραπείες για την αντιμετώπιση των προβλήματων της ακμής, της αυξημένης τριχοφυΐας, του λιπαρού δέρματος. Αυτές περιλαμβάνουν αλοιφές, φάρμακα για την ακμή, laser, αποτρίχωση και άλλες μεθόδους απομάκρυνσης της αυξημένης τριχοφυΐας. Όλες αυτές οι θεραπείες πρέπει να συνοδεύονται και να ακολουθούν τη θεραπεία της αιτίας του προβλήματος, δηλαδή τη θεραπεία του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών.

ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΜΕ PCOS

Τα κυστικά ωοθυλάκια των γυναικών με PCOS δεν είναι επικίνδυνα, δεν χρειάζονται χειρουργική θεραπεία και δεν αυξάνουν την πιθανότητα για κακοήθεια των ωοθηκών. Οι γυναίκες με PCOS που δεν αντιμετωπίζεται ιατρικά διατρέχουν τους παρακάτω κινδύνους εξαιτίας των ορμονικών διαταραχών. Οι γυναίκες που εμφανίζουν αραιομηννόρροια, εξαιτίας της παρατεταμένης μονομερούς έκθεσής τους σε οιστρογόνα, εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του ενδομητρίου. Επίσης οι γυναίκες με PCOS εμφανίζουν 3 έως 7 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για εμφάνιση σακχαρώδη διαβήτη τύπου II, καθώς και αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα.

Η ΣΥΜΒΟΥΛΗ

Κάθε γυναίκα με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών εμφανίζει τη δική της συμπτωματολογία και έχει ανάγκη από τη δική της θεραπευτική προσέγγιση. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει ένα ή περισσότερα από τα μέσα που αναφέρθηκαν παραπάνω. Ανεξάρτητα από τη θεραπεία που θα της προταθεί, η κάθε γυναίκα με PCOS πρέπει να ενημερωθεί σωστά, να μάθει πως λειτουργεί το σώμα της και να πληροφορηθεί σχετικά με το όφελος που θα έχει από τη σωστή αντιμετώπιση του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών.

Περικλής Π. Καλκάκος
ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ
ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ - ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
www.kalkakos.gr

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...