Πριν από αρκετά χρόνια η στήλη αυτή έθεσε το ερώτημα τι πραγματικά συμβαίνει με τη χοληστερίνη και ιδιαίτερα με τα άτομα εκείνα που έχουν χοληστερίνη στο αίμα που κυμαίνεται μεταξύ 200-300 mg%.

Κάποιοι έχουν χοληστερίνη που κυμαίνεται περί τα 300 mg% και μπορεί να φτάσουν σε ηλικίες 80-90 ετών, ενώ άλλοι με τιμές χαμηλότερες εμφανίζουν καρδιαγγειακές παθήσεις και βρίσκονται για χρόνια υπό θεραπεία.

Σοβαροί επιστημονικοί οργανισμοί, όπως π.χ. το Αμερικανικό Κολέγιο Καρδιολογίας προ ετών, ανακοίνωσαν ότι τιμές μέχρι και 300 mg% χοληστερίνης μπορούν υπό προϋποθέσεις να θεωρούνται ότι είναι τιμές που δεν χρειάζονται θεραπεία. Αργότερα το όριο αυτό έφτασε τα 250 mg% και υπό ορισμένες προϋποθέσεις (π.χ. άρρωστοι με καρδιαγγειακές παθήσεις) το όριο αυτό κατέρχεται ακόμα χαμηλότερα στα 150 mg%, με την LDL (κακή χοληστερίνη) στα 70 mg%.

Η στήλη αυτή τότε έγραφε: «Όλες οι υποδείξεις είναι σωστές και όλες οι υποδείξεις μπορεί να αποδειχθούν λανθασμένες γιατί η τελική βλάβη που προκαλεί η χοληστερίνη πάνω στα τοιχώματα των αρτηριών εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και ειδικότερα από δύο: το υλικό από το οποίο είναι κατασκευασμένες οι αρτηρίες, δηλαδή τα προστατευτικά γονίδια που προφυλάσσουν από την καταστροφική επίδραση της χοληστερίνης, και η σύνθεση της ίδιας της χοληστερίνης».

Σήμερα μία μελέτη που δημοσιεύτηκε σ' ένα από τα μεγαλύτερα και εγκυρότερα επιστημονικά περιοδικά, το «Nature», αναφέρει ότι 95 διαφορετικά γονίδια τα οποία επηρεάζουν τα επίπεδα της χοληστερίνης έχουν προσδιοριστεί από γενετικό υλικό 100.000 ανθρώπων που έλαβαν μέρος σε 46 μελέτες. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι τα ευρήματα αυτά θα οδηγήσουν σύντομα σε πλέον ουσιαστικές θεραπείες που θα έχουν σχέση με το μεταβολισμό της χοληστερίνης και οι οποίες θα επιφέρουν καίριο πλήγμα στις θανατηφόρες καρδιαγγειακές παθήσεις.

Οι προσεχείς μελέτες θα καθορίσουν την ακριβή δράση κάθε γονιδίου και της αλληλεπίδρασής του, δηλαδή το πόσο επιδρά το ένα γονίδιο πάνω σ' ένα άλλο με αποτέλεσμα να αυξάνει ή να αναστέλλει τη δράση του.

Οι αδρές σημερινές γνώσεις μας περί χοληστερίνης περιορίζονται στην περιγραφή των δύο κυρίως κλασμάτων της χοληστερίνης, της κακής (LDL) και της καλής (HDL) χοληστερίνης.

Οι θεραπευτικές μας γνώσεις στηρίζονται στην ελάττωση της κακής (LDL) χοληστερίνης, ενώ οι θεραπευτικές μας προσπάθειες για την αύξηση της καλής (HDL) χοληστερίνης έχουν αποτύχει και τούτο γιατί ενώ υπήρξαν φάρμακα που αύξαναν την καλή χοληστερίνη και υποτίθεται θα προστάτευαν τις αρτηρίες από την κακή χοληστερίνη, οι θάνατοι των αρρώστων που έπαιρναν τα φάρμακα αυτά αντί να ελαττωθούν αυξήθηκαν. Το γεγονός αυτό απέδειξε ότι δεν είναι μόνον η αύξηση της καλής χοληστερίνης που θα λύσει το πρόβλημα. Τα φάρμακα αυτά, όπως είναι ευνόητο, δεν κυκλοφόρησαν, αφήνοντας πίσω τους ένα σωρό ερωτηματικά.

Το κενό αυτό φαίνεται σήμερα να αποκαθίσταται. Ο προσδιορισμός της δράσης και της αλληλεπίδρασης των 95 γονιδίων της χοληστερίνης είναι βέβαιο ότι θα προσφέρει ισχυρά σύγχρονα όπλα κατά των καρδιοπαθειών. Έτσι, για το τι πρέπει να πράττουν οι άνθρωποι με εμφράγματα και τιμές ολικής χοληστερίνης μεταξύ 150-200 mg% θα υπάρξουν σαφείς απαντήσεις που θα τους απαλλάξουν από τα σημερινά θεραπευτικά διλήμματα.

Όμως, μέχρι τότε εξακολουθεί να ισχύει το δόγμα: Εάν ένας άνθρωπος έχει πάθει έμφραγμα του μυοκαρδίου ή εγκεφαλικό αγγειακό επεισόδιο ή πάσχει από γενικευμένη αρτηριοπάθεια, τότε πρέπει να υποβάλλεται σε φαρμακευτική θεραπεία με στατίνες, ακόμα και εάν οι τιμές της ολικής χοληστερίνης του βρίσκονται μεταξύ 150-200 mg%.


Δημήτριος Θ. Κρεμαστινός
Καθηγητής Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών