Τα αναβολικά στεροειδή είναι συνθετικές παραλλαγές της ανδρικής ορμόνης τεστοστερόνης και μιμούνται τη δράση της. Η τεστοστερόνη παίζει σημαντικό ρόλο στην αύξηση του όγκου των μυών και των οστών στην εφηβεία και στη διατήρηση των δευτερευόντων χαρακτηριστικών του φύλου σε έναν άνδρα. Η χρήση των αναβολικών στεροειδών έχει ως αποτέλεσμα την ταχεία αύξηση του όγκου του σώματος. Εκείνοι που συνήθως κάνουν χρήση αναβολικών στεροειδών είναι οι αθλητές και όσοι επιθυμούν να αποκτήσουν, εύκολα και γρήγορα, μυϊκό όγκο και μεγαλύτερη αντοχή. Από στοιχεία παγκόσμιων ερευνών προκύπτει, ότι η χρήση στεροειδών αναβολικών μεταξύ των επαγγελματιών αθλητών και εκείνων που επιθυμούν να αποκτήσουν εύκολα ένα καλλίγραμμο σώμα αυξάνεται όλο και περισσότερο, παρ’ όλο που οι γιατροί κρούουν συστηματικά τον κώδωνα του κινδύνου για τις δυσμενείς επιδράσεις από την λήψη τους.

Η μακροχρόνια χρήση αναβολικών στεροειδών φαίνεται να αποδυναμώνει τον καρδιακό μυ μειώνοντας την συστολική απόδοση αυτού, χωρίς να είναι ξεκαθαρισμένο αν η βλάβη είναι αναστρέψιμη ή όχι. Αυτό είναι ένα επιπλέον, νέο στοιχείο ενάντια στη χρήση στεροειδών αναβολικών, όπως ανέδειξε μια πρόσφατη μελέτη. Η συγκεκριμένη μελέτη ήταν μικρού μεγέθους, αλλά τα ευρήματά της αποδείχτηκαν ιδιαιτέρως ανησυχητικά.

Οι ερευνητές στην προσπάθειά τους να κατανοήσουν καλύτερα την μακροχρόνια επίδραση των στεροειδών αναβολικών στην καρδιά μελέτησαν 12 αθλητές άρσης βαρών που ελάμβαναν στεροειδή αναβολικά και 7 που δεν έκαναν χρήση αυτών των ουσών. Η μέση ηλικία των συμμετεχόντων στην μελέτη ήταν τα 40 έτη και εκείνοι που λάμβαναν στεροειδή αναβολικά έκαναν χρήση τους για περίπου 9 χρόνια. Και οι δύο ομάδες είχαν παρόμοια χαρακτηριστικά όσον αφορά στην διάρκεια που ασχολούνταν με την άρση βαρών, στο επίπεδο φυσικής κατάστασης και στο βάρος. Η μόνη διαφορά μεταξύ των δύο ομάδων ήταν ότι εκείνοι που έκαναν χρήση στεροειδών αναβολικών είχαν περισσότερη μυϊκή μάζα σε σχέση με εκείνους που δεν έκαναν χρήση αυτών. Όλοι οι αθλητές υποβλήθηκαν σε υπερηχογράφημα με Doppler (ντόπλερ) για να εξετασθεί η ροή του αίματος διαμέσου της καρδιάς. Στην πλειοψηφία των χρηστών στεροειδών αναβολικών, η αριστερή κοιλία, η οποία είναι η βασική αντλία αίματος της καρδιάς έδειξε στοιχεία αδυναμίας κατά την συστολή. Μια υγιής αριστερή κοιλία διώχνει περίπου το 55% με 70% του αίματος που την γεμίζει, αυτό ονομάζεται κλάσμα εξωθήσεων. Η συγκεκριμένη μελέτη έδειξε, ότι 10 στους 12 χρήστες αναβολικών είχαν κλάσμα εξωθήσεων λιγότερο από 55%, γεγονός που έχει σχετιστεί στο παρελθόν με αυξημένο κίνδυνο για καρδιακή ανεπάρκεια και αιφνίδιο καρδιακό θάνατο. Αντίθετα, μόνο ένας στους 7 αθλητές που δεν λάμβαναν στεροειδή είχαν χαμηλό κλάσμα εξωθήσεως. Επιπλέον, οι χρήστες αναβολικών είχαν επηρεασμένη διαστολική λειτουργία, δηλαδή η καρδιά δυσκολευόταν να «χαλαρώσει» και να γεμίσει με αίμα μετά την συστολή. Η διαστολική λειτουργία της αριστερής κοιλία ήταν μειωμένη σχεδόν στο μισό σε εκείνους που λάμβαναν στεροειδή σε σχέση με την άλλη ομάδα.

Τα παραπάνω ευρήματα υποδεικνύουν, ότι τα αναβολικά στεροειδή αποδυναμώνουν την καρδιά σε μεγαλύτερο βαθμό, από ότι πιστεύονταν στο παρελθόν. Αυτό είναι σημαντικό, γιατί η χρήση τους δεν περιορίζεται μόνο στους αθλητές κάποιων συγκεκριμένων αθλημάτων. Όλο και περισσότερο νεαρά άτομα που κάνουν γυμναστική και επιθυμούν να βελτιώσουν τα σωματικά τους χαρακτηριστικά μπαίνουν στο πειρασμό να τα δοκιμάσουν. Αυτό μπορεί να αποβεί καταστροφικό για την υγεία της καρδιάς τους, δεδομένου, ότι δεν είναι ακόμα γνωστό αν οι δυσμενείς επιδράσεις είναι αναστρέψιμες μετά την διακοπή των αναβολικών.

Χριστόδουλος Ι. Στεφανάδης
Καθηγητής Καρδιολογίας
Πρόεδρος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών