Τα αυξημένα επίπεδα σακχάρου του αίματος σε ασθενείς με οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου που υποβάλλονται σε στεφανιογραφικό έλεγχο σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο για οξεία νεφρική βλάβη από το σκιαγραφικό. Αυτό τουλάχιστον έδειξε μια πρόσφατη μελέτη σε ασθενείς με οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Σκοπός της μελέτης ήταν να προσδιορίσει τα επίπεδα σακχάρου του αίματος σε 6.358 ασθενείς με οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, οι οποίοι επρόκειτο να υποβληθούν σε στεφανιογραφία και να καθορίσει τον κίνδυνο να εμφανίσουν οξεία νεφρική βλάβη ύστερα από τη στεφανιογραφία.

Στην προαναφερθείσα μελέτη διαπιστώθηκε ότι η οξεία νεφρική βλάβη από το σκιαγραφικό ήταν εξίσου συχνή στα άτομα με διαγνωσμένο σακχαρώδη διαβήτη πριν το έμφραγμα και στα άτομα που δεν είχαν διαγνωσμένο σακχαρώδη διαβήτη. Μάλιστα, όσο πιο ψηλά ήταν τα επίπεδα σακχάρου πριν τον στεφανιογραφικό έλεγχο τόσο πιο μεγάλη ήταν η οξεία νεφρική βλάβη, ιδιαίτερα στους ασθενείς χωρίς προηγούμενο ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη και με φυσιολογική νεφρική λειτουργία. Συγκεκριμένα, το ποσοστό οξείας νεφρικής βλάβης κυμαινόταν από 9,8% μεταξύ των ασθενών με τα χαμηλότερα επίπεδα σακχάρου πριν τη στεφανιογραφία έως 20,5% στους ασθενείς με αντίστοιχα ψηλά επίπεδα σακχάρου. Το παραπάνω γεγονός έκανε μεγάλη εντύπωση, δεδομένου ότι οι ασθενείς χωρίς προηγούμενο ιστορικό διαβήτη και με φυσιολογική νεφρική λειτουργία μέχρι τώρα θεωρούνταν χαμηλού κινδύνου ασθενείς για να εμφανίσουν οξεία νεφρική βλάβη από το σκιαγραφικό.

Στο οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, ως οξεία νεφρική βλάβη οφειλόμενη στο σκιαγραφικό ορίζεται η απόλυτη αύξηση της κρεατινίνης του αίματος περισσότερο από 0,5 mg/dL ή η σχετική αύξηση της κρεατινίνης κατά 25% με 50% από την αρχική τιμή πριν τη διενέργεια της επέμβασης. Η αύξηση της κρεατινίνης έχει σχετιστεί με μόνιμη νεφρική βλάβη, υψηλότερο ποσοστό ενδονοσοκομειακής και μακροχρόνιας θνησιμότητας, αυξημένη πιθανότητα επανεμφάνισης ενός ισχαιμικού επεισοδίου, αυξημένη παραμονή στο νοσοκομείο και αυξημένο κόστος νοσηλείας. Η αιτιολογία της νεφρικής βλάβης από το σκιαγραφικό δεν είναι πλήρως ξεκαθαρισμένη. Οι πιθανοί μηχανισμοί που έχουν προταθεί είναι το οξειδωτικό στρες, οι βλάβες από τις ελεύθερες ρίζες και η ενδοθηλιακή δυσλειτουργία.

Σύμφωνα με τα σημαντικά ευρήματα της παραπάνω μελέτης φαίνεται ότι οι ασθενείς με υπεργλυκαιμία, ακόμα και αν δεν είναι επίσημα διαβητικοί, πρέπει να αναγνωρίζονται ως υψηλού κινδύνου ασθενείς για νεφροπάθεια από το σκιαγραφικό. Ενδεχομένως, στους ασθενείς με υπεργλυκαιμία οι προαναφερθέντες μηχανισμοί να είναι σε έξαρση προκαλώντας ακόμα μεγαλύτερη βλάβη στους νεφρούς. Γι' αυτό και η συγκεκριμένη ομάδα ασθενών θα πρέπει να αντιμετωπίζεται όπως και οι διαβητικοί ασθενείς. Αν και η νέα αυτή μελέτη έδωσε πολλές και ενδιαφέρουσες πληροφορίες ακόμα υπάρχουν αναπάντητα ερωτήματα. Η αναγνώριση όλων των ενεχόμενων βλαπτικών μηχανισμών θα αποτελέσει στο μέλλον ένα από τα σημαντικότερα βήματα στη σωστή και έγκαιρη πρόληψη της εμφάνισης νεφροπάθειας από τα σκιαγραφικά. Αυτό σημαίνει ότι για την ώρα θα πρέπει να λαμβάνονται όλα τα κατάλληλα προφυλακτικά μέτρα με τη σωστή ενυδάτωση του ασθενούς και τη χορήγηση των μέχρι σήμερα γνωστών παραγόντων που δρουν προστατευτικά στο νεφρό. Φυσικά, είναι απαραίτητη η συνεχής και στενή παρακολούθηση της νεφρικής λειτουργίας μετά τη διενέργεια της στεφανιογραφίας ή της αγγειοπλαστικής.


Χριστόδουλος Ι. Στεφανάδης
Καθηγητής Καρδιολογίας
Πρόεδρος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

---