Η συσχέτιση μεταξύ πονοκεφάλου και λοίμωξης από κορωνοϊό σοβαρού οξέος αναπνευστικού συνδρόμου τύπου 2 (SARS-CoV-2) παρατηρήθηκε ήδη από την αρχή της πανδημίας COVID-19. Στην πραγματικότητα ο πονοκέφαλος (ή κεφαλαλγία) συγκαταλέγεται στις συνηθέστερες εκδηλώσεις της νόσου COVID-19. Σε μία μεγάλη μελέτη παρατήρησης που διερεύνησε την συχνότητα εμφάνισης κεφαλαλγίας σε ασθενείς με COVID-19, συμπεριλαμβάνοντας 2.194 ασθενείς με επιβεβαιωμένη SARS-CoV-2 λοίμωξη, βρέθηκε πως περίπου 1 στους 4 ασθενείς που νόσησαν από κορωνοϊό έπασχαν από πονοκέφαλο. Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί ότι ο πονοκέφαλος ήταν το πιο συχνό πρώτο σύμπτωμα εμφάνισης COVID-19, ενώ σε κάποιους ασθενείς παρέμεινε και το μοναδικό σύμπτωμα COVID-19.

Όσον αφορά τον χαρακτήρα του πονοκεφάλου, η πλειοψηφία των ασθενών ανέφερε αμφοτερόπλευρο πονοκέφαλο (80%), κυρίως μετωπιαίας εντόπισης (71%), με χαρακτήρα “πίεσης” ή “σφιξίματος” γύρω από το κεφάλι και σοβαρής αναφερόμενης έντασης (75%). Η συχνότητα και ο τύπος της κεφαλαλγίας ήταν παρόμοια μεταξύ ασθενών που νοσηλεύθηκαν για COVID-19 και ασθενών που δεν χρειάστηκαν νοσηλεία, ενώ όταν συγκρίθηκαν άνδρες και γυναίκες ασθενείς, βρέθηκε πως οι πονοκέφαλοι ήταν πιο έντονοι στις γυναίκες.

Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε πως ασθενείς που νοσούν από κορωνοϊό είναι πολύ πιθανόν να εμφανίσουν έντονους πονοκεφάλους. Μια πρόσφατη έρευνα (μετα-ανάλυση), ωστόσο, καταδεικνύει πως περίπου 2 στους 10 ασθενείς που νόσησαν από κορωνοϊό εμφανίζουν και κατόπιν της οξείας φάσης COVID-19 επίμονους πονοκεφάλους με χρονική διάρκεια αρκετών μηνών μετά το πέρας της λοίμωξης με κορωνοϊό. Συγκεκριμένα, αυτή η μετα-ανάλυση συμπεριλαμβάνοντας δεδομένα 28.438 επιζώντων COVID-19,διαπίστωσε ότι ο επιπολασμός της κεφαλαλγίας κυμαίνεται από 8% έως 17% κατά τους πρώτους 6 μήνες μετά τη μόλυνση από τον SARS-CoV-2, ενώ φάνηκε πως οι ασθενείς που δεν νοσηλεύθηκαν για κορωνοϊό ήταν αυτοί που κυρίως έπασχαν από εμμένοντες πονοκεφάλους.

Ειδικά τους τελευταίους μήνες παρατηρείται ένας εκθετικά αυξανόμενος αριθμός παραπομπών ασθενών με νεοεμφανισθέντες ή επιδεινούμενους πονοκεφάλους σε νευρολογικές κλινικές και εξωτερικά ιατρεία κεφαλαλγίας. Η “έξαρση” κεφαλαλγιών εν μέσω της εξελισσόμενης πανδημίας COVID-19 απαιτεί μια συστηματική προσέγγιση του ασθενούς για ορθή διαφορική διάγνωση. Σημειώνεται πως μεταξύ των αναγκαίων βημάτων των διαγνωστικών αλγορίθμων διερεύνησης πονοκεφάλων μετά από κορωνοϊό συγκαταλέγονται:
· Ο αποκλεισμός άμεσων (οξέων) νευρολογικών επιπλοκώντης λοίμωξης από SARS-CoV-2, συμπεριλαμβανομένων αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων, υποξαιμικών ή άλλων αλλοιώσεων του εγκεφάλου
· Ο αποκλεισμός άλλων υποκείμενων αιτίων νεοεμφανισθέντων πονοκεφάλων ή επιδείνωσης προϋπαρχουσών κεφαλαλγιών
· Η έγκαιρη αναγνώριση συνοδών συμπτωμάτων, όπως δύσπνοιας, κόπωσης, διαταραχών μνήμης, συγκέντρωσης, ύπνου, διάθεσης, όσφρησης ή γεύσης, μυϊκών πόνων ή κινητικών διαταραχών, που μπορεί να κατευθύνουν στη διάγνωση συνδρόμου “long-COVID”.

Τέλος, πρέπει να τονιστεί πως σε ασθενείς με εμμένοντες πονοκεφάλους μετά από νόσηση με κορωνοϊό αντενδείκνυται αυστηρά η καθημερινή λήψη παυσιπόνων χωρίς προηγούμενη νευρολογική εκτίμηση. Αφενός, η τακτική λήψη παυσιπόνων (αναλγητικών) – πέραν των κοινών παρενεργειών – μπορεί να προκαλέσει παράδοξη επιδείνωση των πονοκεφάλων και εμφάνιση του λεγόμενου πονοκεφάλου από κατάχρηση αναλγητικών (medication overuse headache). Αφετέρου, η συνεχής λήψη αναλγητικών μπορεί να αποκρύψει σοβαρά υποκείμενα αίτια πονοκεφάλων, που χρήζουν άμεσης θεραπευτικής αντιμετώπισης και οφείλουν να διερευνηθούν από εξειδικευμένους νευρολόγους.


Μαρία-Ιωάννα Στεφάνου,
MD, MSc, Dr.med., Νευρολόγος, Διδάκτωρ Ιατρικής του Eberhard Karls University of Tübingen, Γερμανία, MSc Clinical Neuroscience King’s College London, Ηνωμένο Βασίλειο

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...