Σήμερα είναι πλέον γνωστό ότι πάνω από 150 γονίδια εποπτεύουν και καθορίζουν την τιμή της ολικής χοληστερίνης καθώς και των κλασμάτων της, δηλαδή της κακής (LDL) και της καλής (HDL) χοληστερίνης. Αυτό υποδηλώνει ότι τόσον η επιθετικότητα της LDL χοληστερίνης όσον και η προστασία της HDL διαφοροποιούνται από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Γενικά όμως ισχύει ότι τιμές καλής χοληστερίνης στο αίμα κάτω των 40 mg/dl αποτελούν προδιαθεσικό παράγοντα για να εκδηλωθεί στεφανιαία νόσος, δηλαδή αθηροσκλήρωση των στεφανιαίων αρτηριών της καρδιάς με επακόλουθο το έμφραγμα του μυοκαρδίου. Όταν η HDL χοληστερίνη κυμαίνεται από 40-60 mg/dl θεωρείται ότι είναι φυσιολογική. Όσο υψηλότερη είναι η τιμή της HDL χοληστερίνης τόσο το καλλίτερο γιατί θεωρείται ότι οι υψηλές τιμές προστατεύουν τις στεφανιαίες αρτηρίες και γενικότερα όλες τις αρτηρίες του οργανισμού από αθηροσκλήρωση. Η καλή χοληστερίνη αφαιρεί στην πράξη την κακή χοληστερίνη από τα τοιχώματα των αρτηριών και την οδηγεί στο ήπαρ (συκώτι), όπου καταστρέφεται από ειδικούς υποδοχείς. Έτσι και με αυτό τον τρόπο καθαρίζονται τα τοιχώματα των αρτηριών.

Παρ’ όλα αυτά, καίτοι τα σύγχρονα αντιλιπιδαιμικά φάρμακα και ειδικότερα οι στατίνες ελαττώνουν εντυπωσιακά την κακή χοληστερίνη, δεν επιτυγχάνουν τη ευεργετική αύξηση της καλής χοληστερίνης, γι’ αυτό και οι φυσικοί τρόποι είναι προτιμότεροι προκειμένου να επιτευχθεί σημαντική αύξηση της καλής χοληστερίνης.

Τα πλέον δραστικά φάρμακα είναι η νιασίνη, η χοληστεραμίνη και η γκελφιμπροζίλη. Οι στατίνες και ειδικότερα η ατροβαστατίνη αυξάνει τη HDL χοληστερίνη, όχι όμως σε επίπεδο που να επηρεάζει την κλινική εξέλιξη του αρρώστου. Από όλα αυτά τα φάρμακα στην κλινική πράξη το πιο αποτελεσματικό φάρμακο είναι η νιασίνη που είναι ένα συστατικό του συμπλέγματος των βιταμινών Β και που δυστυχώς κατά τη χορήγησή του παρουσιάζει σοβαρές παρενέργειες, που στην πράξη αναγκάζουν την πλειονότητα των ασθενών να τη διακόπτει. Δυστυχώς, το δραστικότερο στοιχείο της νιασίνης που είναι το νικοτινικό οξύ, είναι αυτό που δημιουργεί τις σοβαρότερες παρενέργειες, όπως είναι η έξαψη με ερυθρότητα του προσώπου (flushing) και ο βασανιστικός κνησμός.
Έτσι πρακτικά απομένουν μόνο οι εξής φυσικοί τρόποι:

• Η απώλεια βάρους. Η παχυσαρκία παράλληλα με την αύξηση της κακής (LDL) χοληστερίνης προκαλεί και ελάττωση της καλής (HDL). Έτσι η απώλεια του επιπλέον βάρους και ιδιαίτερα του λίπους της κοιλιάς επιφέρει αύξηση της καλής χοληστερίνης.
• Η άσκηση. Η άσκηση και ιδιαίτερα η αερόβια προκαλεί αύξηση της καλής χοληστερίνης. Στην κατηγορία της αερόβιας άσκησης ανήκουν το βάδισμα, το ελαφρύ τρέξιμο και το ποδήλατο. Κάθε άσκηση που αυξάνει την καρδιακή συχνότητα κατά 10-20 παλμούς θεωρείται ότι αυξάνει την τιμή της καλής χοληστερίνης.
• Η διακοπή του καπνίσματος. Η διακοπή του καπνίσματος επιτυγχάνει ανάλογο αποτέλεσμα με την άσκηση όσον αφορά τη συμπεριφορά της καλής χοληστερίνης.
• Τα μονοακόρεστα λίπη στη διατροφή. Τα φυτικά λάδια γενικά είναι οι καλλίτεροι εκπρόσωποι των μονοακόρεστων. Αντί του βουτύρου, το λάδι σε όλες του τις μορφές με πρωταγωνιστή το λάδι της ελιάς που είναι και απαραίτητο συστατικό της μεσογειακής δίαιτας θα πρέπει να κυριαρχεί.
• Η αποφυγή των trans λιπών. Σε οτιδήποτε προϊόν αναγράφεται στα συστατικά του η φράση μερικώς υδρογωνομένα φυτικά έλαια τα προϊόν αυτό περιέχει trans λίπη. Η αποφυγή των trans λιπών δεν επιφέρει μόνον αύξηση της καλής χοληστερίνης αλλά ελαττώνει εντυπωσιακά και την κακή χοληστερίνη.
• Προσθήκη φυτικών ινών στο διαιτολόγιο. Οι διαλυτές φυτικές ίνες στα φρούτα, τα λαχανικά και γενικότερα στα φυτικά προϊόντα έχουν αναμφισβήτητη επίδραση στην αύξηση της καλής χοληστερίνης.
• Η περιορισμένη χρήση οινοπνευματωδών. Η περιορισμένη χρήση οινοπνευματωδών και ιδιαίτερα κρασιού (1/2-1 ποτήρι ημερησίως) αποτελεί ένα πρόσθετο όπλο με στόχο την αύξηση της καλής (HDL) χοληστερίνης.

Έτσι, μέχρις ότου βρεθούν δραστικά, ασφαλή και με χωρίς παρενέργειες φάρμακα, που να προκαλούν αύξηση της καλής χοληστερίνης, οι φυσικοί τρόποι αύξησης της καλής χοληστερίνης θα αποτελούν μονόδρομο.


Δημήτριος Θ. Κρεμαστινός
Καθηγητής Καρδιολογίας
Πανεπιστημίου Αθηνών
Πρόεδρος του Ελληνικού Κολλεγίου Καδιολογίας


Διαβάστε επίσης

• Η χοληστερίνη στα παιδιά