Ένα νωτιαίο νεύρο, το σύνολο των οποίων κατεβαίνουν από τον εγκέφαλο μέσα από ένα σωλήνα της σπονδυλικής στήλης και εξέρχονται από αυτή περνώντας από τα μεσοσπονδύλια τρήματα ανά ζεύγη προς τα άκρα, αποτελείται από 2 ρίζες και κάθε μία από αυτές από τους απαγωγούς κινητικούς νευράξονες, οι οποίοι προέρχονται από τους κινητικούς νευρώνες των προσθίων κεράτων και πορεύονται στις πρόσθιες ρίζες και τους προσαγωγούς αισθητικούς νευράξονες, από τα κύτταρα των νωτιαίων γαγγλίων.

Με εξαίρεση τον Ζωστήρα, με ετερόπλευρη βλάβη μιας μεμονωμένης αισθητικής ρίζας και την Πολυριζονευρίτιδα (η οποία ενίοτε προσβάλλει συμμετρικά μόνο τα κινητικά τμήματα πολλών ριζών), μεμονωμένες βλάβες ενός μόνο από τα χωριστά αυτά μέρη των ριζών δεν παρατηρούνται. Κατά κανόνα προσβάλλονται είτε μία μεμονωμένη ρίζα είτε περισσότερες μεικτές ρίζες.

Τα συμπτώματα της προσβολής μιας μεμονωμένης μικτής ρίζας είναι:
• πόνους που ακτινοβολούν περιφερικά ή και παραισθησίες αντίστοιχα προς το αισθητικό δερμοτόμιο (περιοχή του δέρματος που είναι συνδεδεμένη με ένα συγκεκριμένο νωτιαίο νεύρο),
• νευροτομική έκπτωση αισθητικότητας
• πάρεση ενός ή περισσοτέρων μυών, οι οποίοι νευρώνονται από τις αντίστοιχες ρίζες
• ατροφία των αντιστοίχων μυών, η οποία είναι εμφανέστατα ορατή στους μικρούς μυς της άκρας χειρός σε προσβολή των κατώτερων αυχενικών ριζών.
• σπάνια δεσμιδώσεις (ακούσιες μυϊκές συσπάσεις) στους προσβεβλημένους μύες
• ελάττωση αντανακλαστικών ή πλήρης απουσία ενός τενοντίου αντανακλαστικού ανάλογα με την εντόπιση

Οι συχνότερες αιτίες μονοριζιτικών μεικτών νωτιαίων συνδρόμων είναι οι εξής:
• Κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου ή σπονδύλωση
• Τραυματισμοί της σπονδυλικής στήλης, όπως για παράδειγμα βλάβη συνεπεία κατάγματος σπονδύλου, αιμορραγία στη θήκη της ρίζας, εξάρθρημα σπονδύλου, τραυματική ρήξη του μεσοσπονδυλίου δίσκου ή δευτερογενώς συνέπεια μετατραυματικών σπονδυλωτικών αλλοιώσεων.
• Τραυματισμοί του ώμου (σχίσιμο ρίζας επί ελκυσμού του πλέγματος πάντα συγχρόνως με βλάβες του βραχιονίου πλέγματος)
• Ζωστήρας
• Ιογενείς λοιμώξεις (π.χ ριζίτιδες από έντομα συχνά με μυελική ή εγκεφαλική συμμετοχή)
• Όγκοι των ριζών (νευρινώματα, συχνά ως κλεψυδροειδείς όγκοι)
• Όγκοι πλησίον των ριζών (κυρίως μεταστάσεις των σπονδύλων, σπάνιοι πρωτοπαθείς όγκοι, π.χ. σαρκώματα από τα οστά ή τα μαλακά μόρια).

Η κλινική εικόνα επί προσβολής πολυαρίθμων μεικτών ριζών εξαρτάται από το πόσες και ποιες ρίζες έχουν προσβληθεί.

Επί προσβολής πάρα πολλών ή όλων των νωτιαίων ριζών προκύπτει η εικόνα της πολυριζονευρίτιδας.

Οι αιτίες είναι συνήθως είτε ένα νευροαλλεργικό συμβάν στα πλαίσια μιας πολυριζονευρίτιδας Guillain-Barre (πιθανόν μετά από νόσηση από λοίμωξη ή εμβολισμό) ή μια νεοπλασματική μηνιγγίωση [στο Εγκεφαλονωτιαίο Υγρό διαπιστώνεται αύξηση του αριθμού των κυττάρων, παθολογικά κύτταρα, και μειωμένη τιμή σακχάρου).

Τα συμπτώματα της πολυριζονευρίτιδας είναι:
• μεικτή, χαλαρή πάρεση κατά κανόνα συμμετρική
• έλλειψη αντανακλαστικών
• αργότερα, οι ατροφίες μυών
• συνήθως, διάκριτες και ενίοτε εντελώς απουσιάζουσες διαταραχές αισθητικότητας
• προαιρετικά, διαταραχές των σφιγκτήρων
• ενδεχομένως, πόνοι
• ενίοτε, μόνο μετά 3 εβδομάδες, παθολογικά ευρήματα στο Εγκεφαλονωτιαίο Υγρό, όπως λευκωματοκυτταρικός διχασμός.

Όπως προαναφέρθηκε, μια από τις αιτίες που προκαλούν νωτιαία σύνδρομα (προβλήματα δηλαδή στα νωτιαία νεύρα) είναι και η κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου.

Ο μεσοσπονδύλιος δίσκος έχει από κατασκευής τάση να εκφυλιστεί εύκολα, διότι στερείται δικών του αγγείων (ατροφούν λόγω της όρθιας στάσεως του σώματος). Η τροφοδότηση του με θρεπτικά συστατικά γίνεται μέσω διαχύσεως από τους γύρω ιστούς. Η διάχυση αυτή συντελείται όταν η σπονδυλική στήλη κάνει όλες τις κινήσεις της, διότι μόνο τότε λειτουργεί ο μηχανισμός αντλήσεως-εξωθήσεως υγρών του δίσκου.

Εάν οι κινήσεις αυτές δε συμβαίνουν σωστά, προκαλείται, αρχικά, χαλάρωση και πρόπτωση του ινώδους δακτυλίου και στη συνεχεία ρήξη του ινώδους δακτυλίου και έξοδος μέρους του πηκτοειδούς πυρήνα. Έτσι δημιουργείται η λεγόμενη κήλη του μεσοσπονδυλίου δίσκου.

Η αυχενική δισκοκήλη είναι μια συχνή πάθηση της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης η οποία όταν πιέζει κάποιο νωτιαίο νεύρο προκαλεί πόνο, μούδιασμα και αδυναμία σε κάποιο μέρος του χεριού, ενώ όταν πιέζει το νωτιαίο μυελό τα συμπτώματα είναι σοβαρότερα και αφορούν όλα τα άκρα, αλλά και άλλες λειτουργίες του σώματος.

Η διάγνωση της αυχενικής δισκοκήλης γίνεται με ηλεκτρομυογράφημα, απλές ακτινογραφίες ΑΜΣΣ για την εκτίμηση του ευθειασμού της, του ύψους του μεσοσπονδυλίου διαστήματος, των οστεοφυτικών προσεκβολών και της οστεοποίησης του οπισθίου επιμήκη συνδέσμου. Η καλύτερη εξέταση για διάγνωση της στένωσης του νωτιαίου σωλήνα είναι η αξονική τομογραφία (CT scanning), αλλά η χρησιμότερη εξέταση είναι η μαγνητική τομογραφία καθώς είναι λιγότερο αιματηρή, είναι καλύτερα ορατή η ανατομία των μαλακών μορίων και η οστική ανάλυση είναι πτωχή.

Η αρχική, συντηρητική αντιμετώπιση της αυχενικής δισκοκήλης περιλαμβάνει κλινοστατισμό, αποφυγή άρσης βάρους, φυσιοθεραπεία, εναπόθεση θερμών επιθεμάτων, αναλγητικά, μυοχαλαρωτικά και αυχενική έλξη.

Η χειρουργική επέμβαση απαιτείται σε περιπτώσεις μυελοπάθειας από κεντρική προβολή δίσκου, ριζοπάθειας με νευρολογικό έλλειμμα και ριζοπάθειας, σε αποτυχία της συντηρητικής θεραπείας.

Η επιλογή της χειρουργικής προσπέλασης (μικροσκοπική με πρόσθια ή οπίσθια προσπέλαση, ενδοσκοπική με πρόσθια ή οπίσθια προσπέλαση, και διαδερμική συρρίκνωση του δίσκου) κρίνεται κατά περίπτωση.

ΛΙΑΡΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
ΝΕΥΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ
ΙΑΤΡΙΚΟ ΑΘΗΝΩΝ
www.neuroservices.gr