Είναι ζωγραφισμένη η αγωνία στα πρόσωπα των αρρώστων που τους έχουν εμφυτευθεί stents στις αρτηρίες της καρδιάς τους. Ενα όργιο φημών κυκλοφορεί όσον αφορά την ωφελιμότητα των stents, τη σκοπιμότητα της εμφύτευσής τους και τη διάρκεια που πρέπει να έχει η θεραπεία με φάρμακα που οι άρρωστοι είναι υποχρεωμένοι να παίρνουν μετά την εμφύτευση των stents.

Είναι αναμφισβήτητο ότι τα stents, που δεν είναι τίποτα άλλο από μεταλλικά πλέγματα που εμφυτεύονται στα τοιχώματα των στεφανιαίων αρτηριών, συμβάλλουν στο να διατηρείται ανοικτή η αρτηρία μετά την αγγειοπλαστική (μπαλόνι).

Είναι επίσης αναμφισβήτητο ότι τα stents, σε ένα ποσοστό που κυμαίνεται στο 30-40% των περιπτώσεων, ξαναστενεύουν και χρειάζεται νέα επέμβαση. Εν τούτοις υπάρχει μία ειδική κατηγορία stents, τα λεγόμενα επενδεδυμένα με διάφορες φαρμακευτικές ουσίες (π.χ. κυτταροστατικά, κορτιζόνη κ.λπ.), που με αυτά επιτυγχάνεται ελάττωση του ποσοστού της επαναστένωσης κάτω του 10% των περιπτώσεων. Δυστυχώς όμως αποδείχθηκε ότι αυτή η ειδική κατηγορία των stents θρομβώνεται ευκολότερα, με αποτέλεσμα να παρατηρούνται αιφνίδιοι θάνατοι ή εκτεταμένα εμφράγματα που διάφορες μελέτες ανεβάζουν τον αριθμό τους σε 5-10 στα χίλια περιστατικά. Οι θρομβώσεις αυτές παρατηρούνται κυρίως τον πρώτο χρόνο της εμφύτευσης, χωρίς να αποκλείονται και θρομβώσεις μετά τον πρώτο χρόνο. Βέβαια η παρατεταμένη χορήγηση ισχυρών αντιαιμοπεταλιακών φαρμάκων, όπως είναι η ασπιρίνη και η κλοπιδογρέλη, ελαττώνουν το ποσοστό των θρομβώσεων των stents.

Το όλον θέμα περιπλέκεται ακόμα περισσότερο όταν πολλοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι οι θάνατοι και τα εμφράγματα δεν ελαττώνονται ούτε με τη χρησιμοποίηση των κοινών μεταλλικών stents. Στις περιπτώσεις αυτές υποστηρίζεται ότι οι εργώδεις χειρισμοί κατά την επαναστένωση των stents από τους γιατρούς και η επαναστένωση αυτή καθ' εαυτή δημιουργούν συνθήκες μικρών πολλαπλών εμφραγμάτων.

Ομως το πλέον αξιοπερίεργο στην όλη υπόθεση είναι ότι ένα από τα πλέον έγκριτα ιατρικά περιοδικά, το «New England Journal of Medicine» σε κύριο άρθρο της σύνταξης διαπιστώνει ότι «είναι απίστευτο το ότι ύστερα από εκατοντάδες μελέτες στα τελευταία χρόνια δεν έχουν απαντηθεί βασικά ερωτήματα όσον αφορά τη θρόμβωση των stents μετά τον 1ο χρόνο από την ημέρα εμφύτευσής τους και τη διάρκεια και αποτελεσματικότητα της αντιαιμοπεταλιακής θεραπείας», δηλαδή πόσο καιρό θα πρέπει να παίρνει ο άρρωστος ασπιρίνη και κλοπιδογρέλη προκειμένου να προστατευθεί από τον κίνδυνο της θρόμβωσης του stent.

Η λήψη των φαρμάκων αυτών καθιστά τον άρρωστο σχετικά ανάπηρο, αφού κινδυνεύει από θανατηφόρες αιμορραγίες είτε κατά τη διάρκεια μιας επείγουσας χειρουργικής επέμβασης είτε σε περιπτώσεις σοβαρών τραυματισμών.

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι αμερικανικές και ευρωπαϊκές κατευθυντήριες οδηγίες προς τους καρδιολόγους συνιστούν να μην εμφυτεύεται stent σε άλλη στενωτική βλάβη (βούλωμα) εκτός από τη βλάβη που προκάλεσε το έμφραγμα ή την ασταθή στηθάγχη, την ώρα της αντιμετώπισής τους.

Είναι επίσης από όλους αποδεκτό ύστερα από εκτεταμένες μελέτες ότι η προληπτική αγγειοπλαστική και η εμφύτευση stent σε στενώσεις (βουλώματα) που δεν προκαλούν στηθάγχη ή δυσλειτουργία του μυοκαρδίου δεν ωφελεί τον άρρωστο.

Τώρα το γιατί στην Ελλάδα, που γίνονται μελέτες ακόμα και για τα πλέον απίθανα θέματα, δεν υπάρχει ούτε μία καταγραφή τι συμβαίνει με τους αρρώστους που τους εμφυτεύονται stents, πόσοι ζουν, πόσοι ωφελήθηκαν και πόσοι δεν ωφελήθηκαν, είναι ένα θέμα για προβληματισμό των αρμοδίων.

Ενα όμως πρακτικό μέτρο που πρέπει να ληφθεί άμεσα και το οποίο θα βοηθούσε τον δυστυχή Ελληνα ασθενή, είναι η τιμή του stent. Εάν το stent πληρώνεται από τα ασφαλιστικά ταμεία και τους οργανισμούς με βάση τις ευρωπαϊκές τιμές και όχι δύο και τρεις φορές ακριβότερα, είναι βέβαιον ότι δεν θα υπάρχει λόγος να παραβιάζονται οι κατευθυντήριες οδηγίες. Και ο νοών νοείτω...

Δημήτριος Θ. Κρεμαστινός
Καθηγητής Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών