Πόσο ωφελεί η σοκολάτα;
Στην Ιατρική δεν υπάρχει θέμα στο οποίο να υπάρχει πλήρης ομοφωνία. Όταν ένας ισχυρισθεί κάτι, ένας άλλος ισχυρίζεται κάτι διαφορετικό, εκτός από το κάπνισμα όπου υπάρχει γενική ομοφωνία. Παρά τα εκατομμύρια που έχουν διαθέσει οι εταιρείες παραγωγής τσιγάρων δεν δημοσιεύθηκε ούτε μία εργασία που να αναφέρει ότι το κάπνισμα δεν είναι 100% θανατηφόρο.
Όμως για τη σοκολάτα τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Πολλοί υποστηρίζουν ότι η σοκολάτα με τις θερμίδες της παχαίνει και με τα κεκορεσμένα λίπη που περιέχει καταστρέφει τις αρτηρίες του οργανισμού προκαλώντας αθηροσκλήρωση, δηλαδή δημιουργεί μικρές αθηροσκληρωτικές πλάκες στο τοίχωμα των αρτηριών που εν δυνάμει μπορεί να σπάσουν και να δημιουργήσουν εμφράγματα και εγκεφαλικά επεισόδια.
Υπάρχουν όμως και άλλοι επιστήμονες που υποστηρίζουν ότι η σοκολάτα περιέχει τα φλαβανοειδή που ελαττώνουν την πίεση και προστατεύουν τα τοιχώματα των αρτηριών. Μία τελευταία επιστημονική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επίσημο περιοδικό της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας (Εuropean Heart Journal) αναφέρει ότι τα άτομα που έτρωγαν μικρή ποσότητα σοκολάτας είχαν χαμηλότερη αρτηριακή πίεση σε σύγκριση με τους υπόλοιπους. Επίσης παρουσίαζαν 39% λιγότερο κίνδυνο για καρδιακές προσβολές και εγκεφαλικά επεισόδια. Η μελέτη αφορούσε συνολικά 19.000 άτομα μέσης ηλικίας, άνδρες και γυναίκες που παρακολουθήθηκαν για περίοδο μεγαλύτερη των 8 ετών. Η διαφορά μεταξύ των δύο ομάδων που συγκρίθηκαν ήταν η λήψη έξι γραμμαρίων σοκολάτας που αντιστοιχούσε με ένα μικρό κομμάτι σοκολάτας την ημέρα.
Η εργασία αυτή έρχεται σαν συνέχεια μίας άλλης εργασίας που υποστηρίζει ότι η σοκολάτα δεν προστατεύει μόνο από τις καρδιαγγειακές παθήσεις αλλά ελαττώνει και την πιθανότητα να αναπτυχθεί ακόμα και σακχαρώδης διαβήτης. Μειονέκτημα πάντα υπάρχει στην ποσότητα. Εάν κάποιος καταναλίσκει μεγάλες ποσότητες σοκολάτας τότε η παχυσαρκία που αναπτύσσεται σε συνδυασμό με την υπερχοληστεριναιμία και υπερτριγλυκεριδιεμία ακυρώνουν τα ευεργετικά αποτελέσματα. Όσον αφορά το είδος της σοκολάτας που είναι προτιμητέον είναι η μαύρη σοκολάτα υγείας.
Αποδεικνύεται κατά συνέπεια ότι το μέτρο ισχύει ακόμα και για τις ευεργετικές επιδράσεις της σοκολάτας. Μέτρον άριστον ισχυρίζονται οι αρχαίοι μας πρόγονοι. Αυτή η πανάρχαια σοφία φθάνει λοιπόν μέχρι και τη σοκολάτα; Είναι εκπληκτικό.
Άραγε η μικρή ποσότητα κρασιού κάθε μέρα (1 ποτήρι) σε συνδυασμό με λίγη σοκολάτα και άφθονο μεσογειακό λάδι αποτελούν όχι μόνον ένα είδος διαιτητικής θεραπείας για τους αγγειακούς ασθενείς αλλά και ως πρόταση για προληπτική θεραπεία των υγιών.
Εν τούτοις εύλογα εγείρεται ένα απλό ερώτημα. Πώς μπορεί αυτός που καταναλίσκει σοκολάτα ή κρασί να ευρίσκεται πάντα μέσα στα όρια του μέτρου; Ποιο είναι π.χ. το ιδανικό βάρος στο οποίο πρέπει να στοχεύει ένας άνθρωπος; Η απάντηση δεν βρίσκεται στο ζύγισμα αλλά στο μέτρημα. Όταν η περίμετρος της μέσης αυξάνεται, τότε αυξάνεται και η πιθανότητα ενός καρδιοαγγειακού επεισοδίου. Εάν η περίμετρος αυξάνεται πάνω από 105 cm για τους άνδρες και 85 cm για τις γυναίκες, τότε ο κίνδυνος για καρδιαγγειακό επεισόδιο είναι εμφανής. Παράλληλα πρέπει να παρακολουθούνται και οι τιμές της χοληστερίνης και των τριγλυκεριδίων, οπότε όταν αυτές οι τιμές αυξάνονται τότε πρέπει η συνολική δίαιτα να προσαρμόζεται κατά τέτοιο τρόπο ώστε τα πάντα να βρίσκονται υπό έλεγχο.
Η διατροφή αποτελεί γενικά έναν από τους βασικούς παράγοντες που διαμορφώνουν τις συνθήκες εκείνες που εκτρέπουν τα παθολογικά γονίδια να δημιουργήσουν το πρόβλημα, δηλαδή με απλά λόγια να προκαλέσουν την αθηροσκλήρωση των αρτηριών. Το γονίδιο χωρίς να διεγερθεί από τον εκλυτικό παράγοντα σπάνια μπορεί να προκαλέσει μόνο του νόσο.
Δημήτριος Θ. Κρεμαστινός
Καθηγητής Καρδιολογίας
Πανεπιστημίου Αθηνών
Πρόεδρος του Ελληνικού Κολλεγίου Καρδιολογίας
Όμως για τη σοκολάτα τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Πολλοί υποστηρίζουν ότι η σοκολάτα με τις θερμίδες της παχαίνει και με τα κεκορεσμένα λίπη που περιέχει καταστρέφει τις αρτηρίες του οργανισμού προκαλώντας αθηροσκλήρωση, δηλαδή δημιουργεί μικρές αθηροσκληρωτικές πλάκες στο τοίχωμα των αρτηριών που εν δυνάμει μπορεί να σπάσουν και να δημιουργήσουν εμφράγματα και εγκεφαλικά επεισόδια.
Υπάρχουν όμως και άλλοι επιστήμονες που υποστηρίζουν ότι η σοκολάτα περιέχει τα φλαβανοειδή που ελαττώνουν την πίεση και προστατεύουν τα τοιχώματα των αρτηριών. Μία τελευταία επιστημονική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επίσημο περιοδικό της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας (Εuropean Heart Journal) αναφέρει ότι τα άτομα που έτρωγαν μικρή ποσότητα σοκολάτας είχαν χαμηλότερη αρτηριακή πίεση σε σύγκριση με τους υπόλοιπους. Επίσης παρουσίαζαν 39% λιγότερο κίνδυνο για καρδιακές προσβολές και εγκεφαλικά επεισόδια. Η μελέτη αφορούσε συνολικά 19.000 άτομα μέσης ηλικίας, άνδρες και γυναίκες που παρακολουθήθηκαν για περίοδο μεγαλύτερη των 8 ετών. Η διαφορά μεταξύ των δύο ομάδων που συγκρίθηκαν ήταν η λήψη έξι γραμμαρίων σοκολάτας που αντιστοιχούσε με ένα μικρό κομμάτι σοκολάτας την ημέρα.
Η εργασία αυτή έρχεται σαν συνέχεια μίας άλλης εργασίας που υποστηρίζει ότι η σοκολάτα δεν προστατεύει μόνο από τις καρδιαγγειακές παθήσεις αλλά ελαττώνει και την πιθανότητα να αναπτυχθεί ακόμα και σακχαρώδης διαβήτης. Μειονέκτημα πάντα υπάρχει στην ποσότητα. Εάν κάποιος καταναλίσκει μεγάλες ποσότητες σοκολάτας τότε η παχυσαρκία που αναπτύσσεται σε συνδυασμό με την υπερχοληστεριναιμία και υπερτριγλυκεριδιεμία ακυρώνουν τα ευεργετικά αποτελέσματα. Όσον αφορά το είδος της σοκολάτας που είναι προτιμητέον είναι η μαύρη σοκολάτα υγείας.
Αποδεικνύεται κατά συνέπεια ότι το μέτρο ισχύει ακόμα και για τις ευεργετικές επιδράσεις της σοκολάτας. Μέτρον άριστον ισχυρίζονται οι αρχαίοι μας πρόγονοι. Αυτή η πανάρχαια σοφία φθάνει λοιπόν μέχρι και τη σοκολάτα; Είναι εκπληκτικό.
Άραγε η μικρή ποσότητα κρασιού κάθε μέρα (1 ποτήρι) σε συνδυασμό με λίγη σοκολάτα και άφθονο μεσογειακό λάδι αποτελούν όχι μόνον ένα είδος διαιτητικής θεραπείας για τους αγγειακούς ασθενείς αλλά και ως πρόταση για προληπτική θεραπεία των υγιών.
Εν τούτοις εύλογα εγείρεται ένα απλό ερώτημα. Πώς μπορεί αυτός που καταναλίσκει σοκολάτα ή κρασί να ευρίσκεται πάντα μέσα στα όρια του μέτρου; Ποιο είναι π.χ. το ιδανικό βάρος στο οποίο πρέπει να στοχεύει ένας άνθρωπος; Η απάντηση δεν βρίσκεται στο ζύγισμα αλλά στο μέτρημα. Όταν η περίμετρος της μέσης αυξάνεται, τότε αυξάνεται και η πιθανότητα ενός καρδιοαγγειακού επεισοδίου. Εάν η περίμετρος αυξάνεται πάνω από 105 cm για τους άνδρες και 85 cm για τις γυναίκες, τότε ο κίνδυνος για καρδιαγγειακό επεισόδιο είναι εμφανής. Παράλληλα πρέπει να παρακολουθούνται και οι τιμές της χοληστερίνης και των τριγλυκεριδίων, οπότε όταν αυτές οι τιμές αυξάνονται τότε πρέπει η συνολική δίαιτα να προσαρμόζεται κατά τέτοιο τρόπο ώστε τα πάντα να βρίσκονται υπό έλεγχο.
Η διατροφή αποτελεί γενικά έναν από τους βασικούς παράγοντες που διαμορφώνουν τις συνθήκες εκείνες που εκτρέπουν τα παθολογικά γονίδια να δημιουργήσουν το πρόβλημα, δηλαδή με απλά λόγια να προκαλέσουν την αθηροσκλήρωση των αρτηριών. Το γονίδιο χωρίς να διεγερθεί από τον εκλυτικό παράγοντα σπάνια μπορεί να προκαλέσει μόνο του νόσο.
Δημήτριος Θ. Κρεμαστινός
Καθηγητής Καρδιολογίας
Πανεπιστημίου Αθηνών
Πρόεδρος του Ελληνικού Κολλεγίου Καρδιολογίας