Παλιότερα η στεφανιογραφία, δηλαδή η απεικόνιση των στεφανιαίων αρτηριών της καρδιάς κατά τον καθετηριασμό με σκιαγραφική ουσία, εθεωρείτο η κλασική μέθοδος διάγνωσης της στεφανιαίας νόσου. Με την κλασική στεφανιογραφία απεικονίζεται η εσωτερική επιφάνεια των στεφανιαίων αρτηριών χωρίς να είναι δυνατόν να απεικονιστεί τι συμβαίνει στο τοίχωμά τους. Απεικονίζονται δηλαδή οι στενώσεις (βουλώματα) που ενδεχομένως υπάρχουν στις στεφανιαίες αρτηρίες.

Σήμερα γνωρίζουμε ότι η βλάβη που σκοτώνει ξεκινά μέσα από το τοίχωμα της αρτηρίας και μπορεί να δημιουργήσει ακόμα και θανατηφόρο έμφραγμα προτού προκαλέσει σημαντική στένωση στον αυλό της στεφανιαίας αρτηρίας.

Σήμερα γνωρίζουμε ότι η βλάβη, δηλαδή η αθηρωματική πλάκα, που προκαλεί στένωση (βούλωμα) της αρτηρίας 10-50% του αυλού της είναι πιο επικίνδυνη από αυτήν η οποία μεγαλώνει προοδευτικά και προκαλεί χρόνια στένωση 80-90% του αυλού της αρτηρίας.

Κάθε αθηρωματική πλάκα μόλις γίνεται ορατή με την κλασική στεφανιογραφία έχει τριπλάσια σε μέγεθος βάση μέσα στο τοίχωμα της αρτηρίας. Αυτό δηλαδή που βλέπουμε με τη στεφανιογραφία είναι η κορυφή του παγόβουνου.

Έτσι εξηγείται γιατί κάποιος που εμφανίζει μικρές ασήμαντες βλάβες με την κλασική στεφανιογραφία παραμένει ασυμπτωματικός, με φυσιολογικά όλα τα καρδιολογικά τεστ, όπως π.χ. δοκιμασία κοπώσεως, σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου, ηχοκαρδιογράφημα. Ομως αυτός ο άνθρωπος μπορεί να πάθει αιφνιδίως έμφραγμα του μυοκαρδίου που πολλές φορές συνοδεύεται από βαρύτατες επιπλοκές.

Έτσι εξηγείται γιατί περίπου οι μισοί άνθρωποι που παρουσιάζουν για πρώτη φορά έμφραγμα του μυοκαρδίου δεν παρουσίαζαν ποτέ κανένα σύμπτωμα και πίστευαν ότι η καρδιά τους δεν είχε κάποιο σοβαρό πρόβλημα.

Όμως θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι άλλο πράγμα είναι η σοβαρή, η καλοήθης στένωση (βούλωμα) της αρτηρίας που δημιουργείται σιγά σιγά και άλλο η στένωση που δημιουργείται απότομα μέσα σε λίγα λεπτά ύστερα από έναν ισχυρό πόνο στο στήθος ή στηθάγχη στην ηρεμία, που αρχίζει ξαφνικά. Στην περίπτωση αυτή μια μικρή αθηρωματική πλάκα που βρίσκεται στο τοίχωμα μιας στεφανιαίας αρτηρίας σπάει αιφνίδια και δημιουργεί ένα θρόμβο που απειλεί να βουλώσει 100% την αρτηρία και να προκαλέσει έμφραγμα. Στην περίπτωση αυτή έχει απόλυτη ένδειξη η κλασική στεφανιογραφία, η οποία αναδεικνύει το ακριβές σημείο της βλάβης. Τότε κατά κανόνα ακολουθεί αγγειοπλαστική (μπαλόνι) ή εγχείρηση bypass.

Έτσι λοιπόν σήμερα, δεν χρειάζεται στον ασυμπτωματικό ασθενή να καταφεύγουμε στη στεφανιογραφία, όπως γινόταν παλιά. Οι σύγχρονες απεικονιστικές εξετάσεις, όπως το ηχοκαρδιογράφημα των καρωτίδων, η αξονική στεφανιογραφία των στεφανιαίων αρτηριών σε συνδυασμό με απλές βιοχημικές εξετάσεις, όπως μέτρηση της χοληστερόλης του CRP (C αντιδρώσα πρωτεΐνη) καθώς και του Plac-test, μπορούν να μας υποδείξουν ότι υπάρχει αθηροσκλήρωση των στεφανιαίων αρτηριών. Η σωστή θεραπευτική αντιμετώπιση της αθηροσκλήρυνσης αποτρέπει τα εμφράγματα και τα εγκεφαλικά επεισόδια.

Κατά συνέπεια η κλασική στεφανιογραφία παραμένει αναντικατάστατη μέθοδος και είναι απόλυτα ενδεδειγμένη τόσο για την προεμφραγματική ή ασταθή στηθάγχη όσο και για το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου.

Δημήτριος Θ. Κρεμαστινός
Καθηγητής Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...