Η κατάθλιψη είναι ένα σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας στις αναπτυγμένες χώρες. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι η μονοπολική καταθλιπτική διαταραχή παραμένει μια από τις κύριες αιτίες των προσαρμοσμένων ετών ζωής με αναπηρία (DALYs) σε παγκόσμιο επίπεδο.

Καλύπτει το 8% των συνολικών DALYs στην Αμερική και για 6,1% στην Ευρώπη.

Η ευαισθητοποίηση των πληθυσμών για το πώς μπορεί να αποτραπεί η ανάπτυξη της κατάθλιψης, μέσω των αλλαγών στη διατροφή, είναι δυνητικά μεγάλης σημασίας για τη δημόσια υγεία. Δεδομένου ότι η κατάθλιψη έχει συνδεθεί επίσης με υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης της καρδιαγγειακής νόσου και η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στη γένεση καρδιαγγειακών παθήσεων, είναι υψίστης σημασίας η αξιολόγηση της συσχέτισης μεταξύ διατροφικών ελλείψεων και του κινδύνου κατάθλιψης.

Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β είναι ουσιαστικής σημασίας για την ψυχική και συναισθηματική ευεξία.

Παρακάτω παρουσιάζεται συνοπτικά η σχέση των βιταμινών του συμπλέγματος Β και της κατάθλιψης

1. Βιταμίνη Β1 (θειαμίνη): Ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί αυτή τη βιταμίνη για να βοηθήσει τη μετατροπή της γλυκόζης, ή του σακχάρου του αίματος, σε καύσιμο. Χωρίς αυτό, ο εγκέφαλος πολύ γρήγορα «ξεμένει» από ενέργεια. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κόπωση, κατάθλιψη, ευερεθιστότητα και άγχος.. Οι πατάτες, τα δημητριακά ολικής άλεσης, το κρέας και τα ψάρια αποτελούν τις βασικές πηγές θειαμίνης στη δίαιτα.

2. Βιταμίνη Β3 (νιασίνη): Η έλλειψη της νιασίνης (πελλάγρα), οδηγεί μεταξύ άλλων στην ψύχωση και την άνοια. Πολλά εμπορικά προϊόντα διατροφής περιέχουν τώρα νιασίνη, και η πελλάγρα έχει ουσιαστικά εξαφανιστεί. Ωστόσο, υποκλινικές ανεπάρκειες της βιταμίνης Β3 μπορεί να προκαλέσουν ταραχή και άγχος, καθώς και ψυχική και σωματική βραδύτητα. Οι καλύτερες πηγές νιασίνης είναι ο τόνος, μοσχάρι και κοτόπουλο, τα εμπλουτισμένα δημητριακά, οι σπόροι και τα όσπρια.

3. Βιταμίνη Β5 (παντοθενικό οξύ): Τα συμπτώματα από την ανεπάρκειά της, είναι η κόπωση, το χρόνιο άγχος και η κατάθλιψη. Η βιταμίνη Β5 είναι απαραίτητη για τον σχηματισμό ορμονών και την πρόσληψη των αμινοξέων και της ακετυλοχολίνης, τα οποία συνδυάζονται για την αποφυγή ορισμένων τύπων κατάθλιψης. Όπως υποδηλώνει και το όνομά του, το παντοθενικό οξύ βρίσκεται ευρέως κατανεμημένο στη φύση.

4. Η βιταμίνη Β6 (πυριδοξίνη): Αυτή η βιταμίνη βοηθά στην επεξεργασία των αμινοξέων, που είναι οι δομικές μονάδες όλων των πρωτεϊνών και κάποιων ορμονών. Είναι απαραίτητη για την κατασκευή της σεροτονίνης, της μελατονίνης και της ντοπαμίνης. Η ανεπάρκεια βιταμίνης Β6, αν και πολύ σπάνια, μπορεί να προκαλέσει μειωμένη ανοσία, δερματικές βλάβες, και διανοητική σύγχυση. Η βιταμίνη Β6 βρίσκεται στο κρέας, στα προϊόντα ολικής αλέσεως, σε ορισμένα λαχανικά και στα καρύδια.

5. Βιταμίνη Β12: Επειδή η βιταμίνη Β12 είναι σημαντική για σχηματισμό ερυθρών αιμοσφαιρίων, η ανεπάρκειά της οδηγεί σε προβλήματα στη μεταφορά οξυγόνου (γνωστή ως κακοήθης αναιμία). Η διαταραχή αυτή μπορεί να προκαλέσει μεταβολές στη διάθεση, παράνοια, ευερεθιστότητα, σύγχυση, άνοια, παραισθήσεις ή μανία, ακολουθείται από απώλεια όρεξης, ζάλη, αδυναμία, έλλειψη αναπνοής, αίσθημα παλμών της καρδιάς, διάρροια, και μούδιασμα στα άκρα. Η βιταμίνη υπάρχει στα ψάρια, αυγά, κρέας, πουλερικά, στο γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα.

6. Φολικό οξύ: Η βιταμίνη αυτή είναι απαραίτητη για τη σύνθεση του DNA. Κακές διατροφικές συνήθειες καθώς και ασθένειες, ο αλκοολισμός, και διάφορα φάρμακα, όπως η ασπιρίνη και τα αντισυλληπτικά, συμβάλλουν στην έλλειψη του φολικού οξέος. Χορηγείται συνήθως μαζί με βιταμίνη Β12, δεδομένου ότι μια ανεπάρκεια B12 μπορεί να καλύψει μια έλλειψη φολικού οξέος. Οι έγκυες γυναίκες συχνά ενθαρρύνονται για να πάρουν αυτή τη βιταμίνη για την πρόληψη βλαβών του νευρικού σωλήνα στο αναπτυσσόμενο έμβρυο.

Βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά.

Η θεραπεία με φολικό οξύ φαίνεται να βελτιώνει την ανταπόκριση στα αντικαταθλιπτικά. Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε επίσης ότι τα υψηλά επίπεδα βιταμίνης Β12, μπορεί να σχετίζονται με καλύτερη έκβαση της θεραπείας. Η αυξημένη ομοκυστεΐνη του πλάσματος αποτελεί λειτουργικό δείκτη της ανεπάρκειας, τόσο του φολικού οξέος όσο και της βιταμίνης Β12. Αυξημένα επίπεδα ομοκυστεΐνης βρίσκονται σε καταθλιπτικούς ασθενείς. Σε μεγάλη πληθυσμιακή μελέτη στη Νορβηγία, φάνηκε ότι τα αυξημένα επίπεδα ομοκυστεΐνης του πλάσματος σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης.

7. Βιταμίνη D: Υπάρχει επίσης ένας αριθμός ερευνών, που υποστηρίζουν ρόλο της βιταμίνης D στη μείωση της εμφάνισης κατάθλιψης. Η βιταμίνη D προέρχεται κυρίως από τρόφιμα ζωικής προέλευσης, ειδικότερα από το συκώτι, το βοδινό, τα αυγά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα και κάποια λιπαρά ψάρια.

Η βιταμίνη D μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία της ντοπαμίνης και της νορεπινεφρίνης, νευροδιαβιβαστών που πιθανόν εμπλέκονται στην κατάθλιψη. Σε μελέτη στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, ερευνητές παρατήρησαν ότι οι άνθρωποι που υπέφεραν από κατάθλιψη, ιδιαίτερα άτομα με εποχιακή συναισθηματική διαταραχή, είχαν την τάση να βελτιώνονται, καθώς τα επίπεδα της βιταμίνης D στο σώμα τους αυξήθηκε στη διάρκεια ενός έτους.

Το σώμα μας εκτίθεται σε τρόφιμα πλούσια σε ενέργεια, όπως οι επεξεργασμένοι υδατάνθρακες. Η υψηλή περιεκτικότητα των τροφίμων μας σε ζάχαρη είναι υπεύθυνη για πολλές από τις ψυχικές ασθένειές μας, γιατί προκαλεί αυξημένα επίπεδα των ορμονών του στρες.

Προσπαθήστε λοιπόν να ακολουθήσετε μια ισορροπημένη διατροφή η οποία να περιλαμβάνει όλες τις ομάδες τροφίμων ώστε να διασφαλίσετε την επαρκή πρόσληψη των παραπάνω βιταμινών.

Κωνσταντίνα Υφαντή
Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, M.Sc.

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...