Όλα τα είδη της σεξουαλικής δραστηριότητας μεταξύ ενηλίκων όταν πραγματοποιούνται σε παιδί, αλλά και δραστηριότητες χωρίς άγγιγμα, όπως το να παίρνει ο μπαμπάς το παιδί να δουν πορνογραφία μαζί, να ενθαρρύνει κανείς το παιδί να παρακολουθεί σεξουαλικές πράξεις κλπ. Γενικά, οποιαδήποτε πράξη με παιδιά, περιλαμβάνει σεξουαλική διέγερση του ενήλικα είναι κακοποίηση. Το παιδί μπορεί πάντα να αντιληφθεί ότι υπάρχει κάτι «περίεργο» στην ατμόσφαιρα και τραυματίζεται από αυτό.

Πόσο συχνά συμβαίνει;

Ο πραγματικός αριθμός των περιστατικών σεξουαλικής κακοποίησης είναι πολύ δύσκολο να υπολογιστεί, καθώς η ντροπή και ο φόβος εμποδίζει τα παιδιά να μιλήσουν. Οι περισσότεροι ερευνητές διεθνώς συμφωνούν ότι περίπου 1 στις 4 ή 5 γυναίκες και 1 στους 6 ή 7 άνδρες έχουν υποστεί κάποια μορφή σεξουαλικής κακοποίησης μέχρι να ενηλικιωθούν, ενώ ο 3 στα 4 παιδιά δε θα μιλήσουν κατά τη διάρκεια της παιδικής τους ηλικίας για την κακοποίηση. Πάνω από 90% των ατόμων που κακοποιούν παιδιά είναι άτομα γνωστά στο παιδί, είτε από το άμεσο ή έμμεσο οικογενειακό περιβάλλον, ή φίλοι της οικογένειας, γείτονες, επαγγελματίες που ασχολούνται με παιδιά κλπ. Ένα μεγάλο ποσοστό δραστών είναι έφηβοι ή νεαροί ενήλικες. Για αυτό όταν παρατηρούνται έφηβοι να έχουν σεξουαλικό ενδιαφέρον για μικρότερα παιδιά, θα πρέπει να αναζητηθεί ψυχοθεραπευτική βοήθεια, πριν παγιωθεί η τάση σε παιδοφιλία. Όσο νωρίτερα γίνει η παρέμβαση, τόσο πιο αποτελεσματική θα είναι. Επίσης θα πρέπει να διερευνηθεί γιατί ο έφηβος έχει αυτήν την συμπεριφορά- συχνά έχουν κακοποιηθεί οι ίδιοι από ενήλικες κι επαναλαμβάνουν το τραύμα σε μικρότερα παιδιά (acting out).

Πώς μπορείτε να καταλάβετε ότι ένα παιδί κακοποιείται σεξουαλικά;

Τα παιδιά σιωπούν, γιατί οι δράστες ίσως έχουν απειλήσει ότι θα τα βλάψουν ή τα έχουν κατηγορήσει ότι προκάλεσαν την κακοποίηση ή φοβούνται ότι θα διαλυθεί η οικογένεια ή ακόμη δεν γνωρίζουν ότι έχουν δικαίωμα να πουν ‘όχι’ και να μιλήσουν. Για αυτό θα πρέπει οι ενήλικες να επαγρυπνούν για τις άμεσες ενδείξεις, όπως:

-Σωματικά προβλήματα, ευαισθησία, μώλωπες, πόνος στη στοματική ή γεννητική περιοχή, δυσκολία να καθίσει, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, εγκυμοσύνη

-Εφιάλτες, δυσκολία και τρόμος στον ύπνο, κούραση, τικ, τραύλισμα, ξαφνική ανορεξία ή βουλιμία. Παίρνει βάρος για να «κρύψει» το σώμα του.

-Παλινδρόμηση σε συμπεριφορές μικρότερης ηλικίας, π.χ. πιπιλά το δάχτυλο, ενούρηση τη νύχτα.

-Ξαφνικές απρόσμενες αλλαγές στη διάθεση, όπως κατάθλιψη, απόσυρση, μυστικοπάθεια, απομόνωση. Φόβος ή φοβία για συγκεκριμένα άτομα ή τοποθεσίες, ξαφνική ντροπαλότητα.

-Απομακρύνεται από γονείς και φίλους. Δεν μιλάει, δεν ανοίγεται όπως παλαιότερα. Φοβάται να βγει από το σπίτι ή το δωμάτιο.


-Ανεξήγητη γνώση σεξουαλικών θεμάτων για την ηλικία του, η οποία εκδηλώνεται μέσα από ακατάλληλη σεξουαλική δραστηριότητα με παιχνίδια, κούκλες ή αντικείμενα και κατοχή νέων ενήλικων λέξεων για μέρη του σώματος ή σεξουαλικές δραστηριότητες προς μικρότερα παιδιά. Ζωγραφιές που επιδεικνύουν σεξουαλική επιθετικότητα, σεξουαλικές πράξεις.

-Ντρέπεται για το σώμα του και δε θέλει να ξεντύνεται ή να αλλάζει ρούχα μπροστά σε άλλους. Ή αρχίζει να «χαϊδεύεται», να αγγίζει ενηλίκους και άλλα παιδιά με επίμονο και ακατάλληλο τρόπο. Δε θέλει να συμμετέχει σε εκδρομές, γυμναστική, παιχνίδι, ομαδικές δραστηριότητες κλπ. με άλλα παιδιά.

-Δείχνει εμμονή για ένα καινούργιο μεγαλύτερο “φίλο” και κατέχει ξαφνικά αδικαιολόγητα δώρα ή χρήματα.

-Οι έφηβοι εμφανίζουν συχνά κατάχρηση ουσιών, αυτό-τραυματισμό ή αποπειρώνται να φύγουν από το σπίτι.

Πώς μπορείτε να προστατέψετε τα παιδιά από τη σεξουαλική κακοποίηση;

-Να πείτε στα παιδιά ότι έχουν δικαίωμα να πουν ΟΧΙ κι ότι ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΠΟΤΕ να κρατούν κανένα ΜΥΣΤΙΚΟ σχετικά με αγγίγματα κι αγκαλιές. Πείτε τους ότι έχουν δικαίωμα και πρέπει να μιλήσουν κι ότι δε θα θυμώσετε. Πείτε τους ότι το σώμα τους ανήκει σε εκείνα κι ότι κανείς δεν έχει δικαίωμα να τα αγγίζει με τρόπο που τους είναι άβολος. Πείτε τους να εμπιστεύονται το ένστικτό τους για το αν κάποιο άγγιγμα είναι σωστό ή λάθος.

-Αναπτύξετε μια ανοιχτή σχέση εμπιστοσύνης με τα παιδιά σας. Να ακούτε τους φόβους τους και τις ανησυχίες τους .

-Υπάρχουν στο εμπόριο σήμερα εκπαιδευτικές ταινίες για παιδιά διαφόρων ηλικιών που εξηγούν στα παιδιά τι είναι η σεξουαλική κακοποίηση και πώς να προφυλαχθούν από αυτήν.

- Αν υποπτεύεστε ότι κάποιος συγγενής κακοποιεί ένα παιδί, είναι σημαντικό να μιλήσετε για την κατάσταση παρά να αψηφήσετε την ανησυχία σας και να ανακαλύψετε αργότερα ότι όντως συνέβαινε κάτι τέτοιο. Δεν θα πρέπει να αφήσετε την αγάπη για το δράστη ή την ντροπή για το «τι θα πει ο κόσμος» ή το φόβο «μη χαλάσουμε σχέσεις» να σας σταματήσει από το να αναζητήσετε βοήθεια από ειδικό επαγγελματία και τηλεφωνικές γραμμές βοήθειας

-Είναι κρίσιμης σημασίας να πιστέψετε το παιδί, όταν κάνει την αποκάλυψη. Αν δεν πιστέψουμε τα παιδιά, πολύ πιθανόν να μην ξαναδοκιμάσουν ποτέ να ανοιχτούν σε κάποιον. Σε πολλές κουλτούρες, όπως και στη δική μας, η παιδική σεξουαλική κακοποίηση αποσιωπάται ως ταμπού, και είναι πολύ πιο εύκολο να πιστέψουν οι ενήλικες ότι το παιδί 'ψεύδεται' ή ' τα βγάζει από το μυαλό του', παρά ότι η κακοποίηση πραγματικά συμβαίνει. Ίσως γιατί μας είναι πολύ πιο εύκολο και βολικό να πιστέψουμε ότι δεν υπάρχει, παρά να αναλάβουμε τις ευθύνες μας και να αντιμετωπίσουμε την σεξουαλική θυματοποίηση των παιδιών στην κοινωνία που ζούμε. Στην πραγματικότητα γίνεται ακριβώς το αντίθετο: Σύμφωνα με τις στατιστικές, είναι πολύ πιο πιθανό τα παιδιά να κακοποιούνται, παρά να ψεύδονται ή να έχουν ψευδαισθήσεις. Ακόμη κι αν το παιδί αρνηθεί ή ανασκευάσει, μπορεί να είναι λόγω φόβου αντιποίνων από το δράστη για την αποκάλυψη. Ας μη ξεχνούμε ότι οι δράστες της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης πολύ συχνά απειλούν ευθέως το παιδί να μην αποκαλύψει, να αρνηθεί υποψίες τρίτων, να μη μιλήσει. Οι επαγγελματίες παιδικής προστασίας θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα έμπειροι και προσεκτικοί. Τα παιδιά δεν ψεύδονται από μόνα τους για την παιδική σεξουαλική κακοποίηση.

-Διδάξτε στα παιδιά ότι πρέπει να λένε όχι όταν δε θέλουν να παίξουν, να τα γαργαλήσουν, να τα αγκαλιάσουν ή να τα φιλήσουν. Βοηθήστε τα να καταλάβουν ποια συμπεριφορά είναι λάθος κι ότι θα πρέπει πάντα να σας πουν αν κάποιος τους φέρθηκε έτσι, ακόμη κι αν τους ήταν αδύνατο να πουν όχι εκείνη τη στιγμή. Αρχικά οι δράστες χρησιμοποιούν αθώα αγγίγματα για να εξοικειώσουν το παιδί και μετά προχωρούν σε σεξουαλική κακοποίηση.

-Θα πρέπει να είστε πολύ προσεκτικοί και μην αφήνετε τα παιδιά με κάποιον για τον οποίον έχετε επιφυλάξεις.

Τα παιδιά με ειδικές ανάγκες κακοποιούνται;
Τα παιδιά με ειδικές ανάγκες, όπως εγκεφαλική παράλυση, δυσμορφίες, νοητική καθυστέρηση, τύφλωση, κώφωση, επιληψία, ψυχιατρικές διαταραχές είναι ιδιαίτερα ευάλωτα για κακοποίηση κι οι έρευνες διεθνώς δείχνουν ότι κακοποιούνται σε συχνότητα 3-4 φορές μεγαλύτερη από ότι τα παιδιά του γενικού πληθυσμού. Οι λόγοι για αυτό είναι ότι ίσως δεν αναγνωρίζουν την κακοποίηση, ίσως δυσκολεύονται να εκφράσουν αυτό που τους συμβαίνει, ίσως είναι πολύ απομονωμένα, ίσως αντιμετωπίζονται με περισσότερη δυσπιστία από τους άλλους , αν αποκαλύψουν κάτι. Τα παιδιά συχνά βρίσκονται σε απόλυτη εξάρτηση από έναν ενήλικα παροχό φροντίδας, ενώ αν παραμελούνται, έχουν ιδιαίτερη ανάγκη από προσοχή και άγγιγμα κι είναι πιο ευάλωτα στους χειρισμούς των παιδόφιλων. Όπως η πλειοψηφία των παιδιών στη χώρα μας, έτσι και τα παιδιά με ειδικές ανάγκες, δεν έχουν εκπαιδευτεί στην αυτοπροστασία τους.

Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στην επιλογή προσωπικού σε όλους τους χώρους πους απασχολούν ή φροντίζουν παιδιά. Οι παιδόφιλοι έλκονται από αυτούς ακριβώς τους χώρους και αναζητούν εργασία, με αμοιβή ή συχνά εθελοντική, ώστε να έχουν πρόσβαση στα παιδιά-θύματα. Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι σχολεία, παιδικές κατασκηνώσεις, αθλητικοί σύλλογοι, ιδρύματα παιδικής φιλοξενίας επίσης είναι χώροι, που έλκουν παιδόφιλους και όπου έχουν παρατηρηθεί περιστατικά παιδικής κακοποίηση, για αυτό και θα πρέπει να λειτουργούν ανεξάρτητες αρχές εποπτείας τους, καθώς και πολύ αυστηρές προδιαγραφές κι έλεγχος στη στελέχωσή τους.

Βικτωρία Πρεκατέ
Ψυχολόγος-Εκπαιδευτικός-Συγγραφέας
www.mentoras.org
www.brightplanet.blogspot.com

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...