Η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα είναι ένα χρόνιο νόσημα που εκδηλώνεται κατά κανόνα με συμμετρική αρθρίτιδα μικρών και μεγάλων αρθρώσεων και ανήκει στην μεγάλη οικογένεια των αυτοάνοσων νοσημάτων. Τα αυτοάνοσα νοσήματα είναι παθολογικές καταστάσεις όπου το αμυντικό μας σύστημα στρέφεται εναντίον μορίων και κυττάρων του ίδιου του οργανισμού με αποτέλεσμα να δημιουργούνται βλάβες σε όργανα του σώματός μας.

Τόσο από καλά τεκμηριωμένες επιστημονικές μελέτες όσο και από ατομικές παρατηρήσεις φαίνεται ότι πολλά αυτοάνοσα νοσήματα, αρχίζουν ή επιδεινώνονται μετά από ψυχική καταπόνηση, που συχνά σχετίζεται με δυσκολίες που αφορούν σε αγαπημένα προσώπα, σοβαρή επαγγελματική ή οικογενειακή πίεση ή οικονομική καταστροφή.

Τέτοια ζητήματα αφορούν όλους μας. Αυτό που έχει όμως ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι ότι ειδικά στην περίπτωση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, έχει παρατηρηθεί ότι έχουν προηγηθεί της εμφάνισης των εκδηλώσεων της νόσου γεγονότα μεγάλης ή μικρότερης ψυχικής έντασης σε ποσοστό μεγαλύτερο του 80% των ασθενών.Επίσης σε ποσοστό 60% των ασθενών με Ρευματοειδή αρθρίτιδα, ενώ η νόσος βρίσκεται σε ύφεση, γεγονότα της καθημερινής ζωής που μπορεί να προκαλέσουν ψυχική ένταση ή αρνητική διάθεση (π.χ. πίεση στις εργασιακές σχέσεις, δυσκολίες στις οικογενειακές σχέσεις), μπορεί να προκαλέσουν έξαρση των εκδηλώσεων της νόσου. Βέβαια, κάθε άτομο αντιδρά διαφορετικά σε τέτοια ερεθίσματα, όμως φαίνεται να υπάρχει κάτι κοινό στα άτομα με ρευματοειδή αρθρίτιδα. Αρκετές επιστημονικές μελέτες καταδεικνύουν μία σημαντική σχέση του άγχους με τη Ρευματοειδή Αρθρίτιδα. Το ποσοστό των ασθενών με Ρευματοειδή Αρθρίτιδα που εμφανίζει άγχος κυμαίνεται από 20-30 %.

Οι διαταραχές του άγχους γενικά θεωρείται ότι αποτελούν πρωτοπαθείς διαταραχές, δηλαδή υπάρχουν ανεξάρτητα από την συνυπάρχουσα νόσο. Στη Ρευματοειδή Αρθρίτιδα τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Ο χρόνιος πόνος, ο περιορισμός των κινήσεων, η μεταβολή των συμπτωμάτων αυτών μέσα στην ημέρα ή σε μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα καθώς και η μη προκαθορισμένη πορεία της νόσου μπορούν να συμβάλουν και να αυξήσουν την πιθανότητα εμφάνισης κλινικά σημαντικών ψυχικών διαταραχών όπως είναι το άγχος. Πάντα όμως υπάρχει το ερώτημα αν η νόσος είναι αυτή που προκαλεί αυτή την ψυχολογική συνδρομή ή τα άτομα αυτά χαρακτηρίζονται από μία αγχώδη προσωπικότητα ήδη πριν εμφανισθεί η νόσος. Καλά τεκμηριωμένες επιστημονικές μελέτες που να μας δίνουν στοιχεία εκδήλωσης διαταραχών άγχους πριν από την έναρξη της νόσου δεν υπάρχουν και είναι και δύσκολο να επιτελεσθούν. Αυτό που έχει παρατηρηθεί σε επιστημονικές μελέτες είναι ότι οι ασθενείς που εμφανίζουν Ρευματοειδή Αρθρίτιδα σε νεώτερη ηλικία, εκδηλώνουν σε μεγαλύτερο ποσοστό άγχος σε σχέση με αυτούς που η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα αρχίζει σε μεγαλύτερη ηλικία. Επίσης το άγχος στους ασθενείς με Ρευματοειδή Αρθρίτιδα είναι πολύ πιο έντονο από αυτό που παρατηρείται σε άλλα άτομα που εκδηλώνουν άγχος και σχετίζεται σε υψηλό ποσοστό και με την παρουσία κατάθλιψης.

Τη σχέση μεταξύ κατάθλιψης και ΡΑ προσπαθεί να διαλευκάνει μια συστηματική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας (7 ολοκληρωμένες μελέτες μετά το 1998). Η ΕΡΕ (Ελληνική Ρευματολογική Εταιρεία) μας ενημερώνει ότι σύμφωνα με το τελευταίο τεύχος του Rheumatology (Οκτώβριος 2013), η κατάθλιψη προκαλεί εξαρση στον πόνο και στην ενεργότητα της νόσου, ενώ συγχρόνως μειώνει την αποτελεσματικότητα των θεραπευτικών παρεμβάσεων.

Η κατάθλιψη φαίνεται να είναι υψηλά συχνή μεταξύ εκείνων με ΡΑ και σχετίζεται να κακή έκβαση της νόσου. Αντίστοιχα το άγχος αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για τη θεραπεία της νόσου. Από την άλλη, η πεποίθηση για βελτίωση της κατάστασης αλλά και το μοίρασμα και η εκφόρτιση των ψυχικών εντάσεων των ασθενών, συντελούν σε θετική πρόβλεψη για την πορεία της νόσου. Η επίδραση λοιπόν της ψυχικής μας κατάστασης, είναι καθοριστική τόσο στην εξέλιξη όσο και στην αντιμετώπιση της νόσου. Το γεγονός ότι ψυχικές εντάσεις είναι σε άμεση σχέση με την έκβαση της νόσου, ενισχύει την πρόταση για ταυτόχρονη ιατρική και ψυχολογική υποστήριξη στα θέματα αυτά.

Εκτός από τις διάφορες ιατρικές θεραπείες για την ανακούφιση των συμπτωμάτων της ΡΑ, όπως τα παυσίπονα φάρμακα ή η φυσικοθεραπεία, η ψυχική και η συναισθηματική μας ευεξία είναι εξίσου σημαντική. Με την κατάλληλη ψυχολογική υποστήριξη και συγκεκριμένες ψυχολογικές τεχνικές μπορεί κανείς να αντιμετωπίσει αποτελεσματικότερα την επίπονη αυτή κατάσταση.

Κέλλυ Μπούσια
Ψυχολόγος
www.analyticpsychotherapy.gr
www.myoskeletiko.com

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...