Η τηλεόραση αποτελεί αναμφισβήτητα ένα από τα βασικά μέσα ψυχαγωγίας του σύγχρονου ανθρώπου. Ολο και περισσότερος χρόνος ξοδεύεται μπροστά στην τηλεόραση, σε βάρος άλλων σημαντικών δραστηριοτήτων, όπως η συστηματική άσκηση, η συναναστροφή με άλλους ανθρώπους και η κοινωνική διασκέδαση.

Ηδη τα τελευταία χρόνια πολλοί επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, για τις βλαβερές συνέπειες της καθιστικής ζωής και της κακής διατροφής, που συχνά συνοδεύουν τις πολλές ώρες παρακολούθησης της τηλεόρασης. Ομως, πρόσφατα δημοσιεύτηκε μια μελέτη που τα αποτελέσματά της είναι τουλάχιστον σοκαριστικά. Η προαναφερθείσα μελέτη διεξήχθη στην Αυστραλία και συμπεριέλαβε περίπου 8.800 άτομα, τα οποία παρακολουθήθηκαν κατά μέσον όρο για διάστημα έξι ετών.

Στη νέα αυτή μελέτη, η παρακολούθηση τηλεόρασης συσχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο για θάνατο. Δηλαδή, σε σχέση με τα άτομα που παρακολουθούσαν τηλεόραση λιγότερο από δύο ώρες την ημέρα, τα άτομα που παρακολουθούσαν τηλεόραση για περισσότερο από τέσσερις ώρες την ημέρα είχαν 46% μεγαλύτερη πιθανότητα να πεθάνουν από οποιαδήποτε αιτία και 80% μεγαλύτερη πιθανότητα να πεθάνουν λόγω ενός καρδιαγγειακού νοσήματος. Και μάλιστα, το πιο εντυπωσιακό εύρημα ήταν ότι ο κίνδυνος ήταν αυξημένος όχι μόνο στα άτομα που παρακολουθούσαν με τις ώρες τηλεόραση, χωρίς να έχουν άλλη δραστηριότητα (αυτό που οι Αμερικανοί ονομάζουν «πατάτες του καναπέ»), αλλά και στα άτομα που γυμνάζονταν συστηματικά. Οσο περισσότερη ώρα τα άτομα βρίσκονταν μπροστά στην τηλεόραση, τόσο πιο αυξημένος ήταν ο κίνδυνος για θάνατο. Οι ερευνητές της συγκεκριμένης μελέτης συμπέραναν ότι ο βασικός λόγος του προβλήματος ήταν οι παρατεταμένοι χρόνοι κατά τους οποίους τα άτομα έμεναν ακίνητα.

Ο χρόνος που περνάνε, ιδίως τα νέα άτομα μπροστά στην τηλεόραση, στους υπολογιστές και τα βιντεοπαιχνίδια είναι μια πραγματική επιδημία σε όλες τις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες. Οπως αναφέρθηκε και στην αρχή, πολλές μελέτες έχουν συστηματικά υπογραμμίσει ότι η τηλεόραση, οι υπολογιστές και τα βιντεοπαιχνίδια ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την παιδική παχυσαρκία και, κατά συνέπεια, την παχυσαρκία των ενηλίκων. Ομως, οι περισσότερες μελέτες τυπικά κατέληγαν ότι είναι σημαντικό τα παιδιά και γενικά οι νέοι άνθρωποι να αφήσουν τον καναπέ και την καρέκλα και να αρχίσουν τη γυμναστική, το περπάτημα ή οποιουδήποτε είδους σωματική άσκηση. Για πρώτη φορά, η μελέτη από την Αυστραλία φωτίζει τα πράγματα από μιαν άλλη οπτική γωνία.

Οι ερευνητές έδειξαν ότι η παρατεταμένη ακινησία είναι που έχει βλαπτική επίδραση στην υγεία, ανεξάρτητα αν το άτομο ασκείται συστηματικά για 30 με 40 λεπτά την ημέρα. Κι αυτό γιατί με την πολύωρη παρακολούθηση της τηλεόρασης δεν αποφεύγεται μόνο η έντονη άσκηση, αλλά χάνεται και η σποραδική και τυχαία μετακίνηση. Δηλαδή, όταν είναι κανείς μπροστά στην τηλεόραση για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα συνήθως δεν σηκώνεται, δεν περπατάει και γενικά δεν χρησιμοποιεί τους μυς του για το διάστημα αυτό.

Τα ευρήματα της παραπάνω μελέτης είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά. Η τηλεόραση είναι πια μέρος της ζωής μας και δύσκολα αυτό θα αλλάξει. Τουλάχιστον, όμως, όσο μπορεί πρέπει κανείς να αποφεύγει την πολύωρη ακινησία, κάνοντας παράλληλα και κάτι άλλο, όπως να σιδερώνει ή να διπλώνει ρούχα και φυσικά να σηκώνεται για να αλλάξει το κανάλι ή την ένταση και να μη χρησιμοποιεί καθόλου το τηλεκοντρόλ.


Χριστόδουλος Ι. Στεφανάδης
Καθηγητής Καρδιολογίας
Πρόεδρος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών