Κάνοντας την εμφάνισή της το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα, η νευρολογική χειρουργική έχει μεταμορφωθεί από μία τεχνολογική επανάσταση, η οποία παρέχει την ολοένα ικανότερη και οικονομικότερη ψηφιακή τεχνολογία των υπολογιστών. Αποκτώντας εξοικείωση με τους υπολογιστές οι νευροχειρουργοί πρόσθεσαν ένα νέο εργαλείο στον εξοπλισμό τους που παρέχει νέες ευκαιρίες για την προώθηση της ίασης.

Μια νέα τεχνολογία μπορεί να προσφέρει νέες δυνατότητες στον χειρουργό, οι οποίες ενδέχεται να καθιστούν τις τρέχουσες χειρουργικές επεμβάσεις ευκολότερες, αποτελεσματικότερες ή ασφαλέστερες. Επίσης ενδέχεται να καθίστανται εφικτές και νέες χειρουργικές επεμβάσεις.

Ο όρος “Μηχανικά Υποβοηθούμενη Χειρουργική” θα πρέπει να θεωρείται πως περιλαμβάνει:

Ψηφιακά δεδομένα ασθενή
Όταν προκύπτουν απορίες στον ιατρό σχετικά με κάποια ασθένεια ή θεραπεία, η δυνατότητα ανασκόπησης ιατρικής βιβλιογραφίας στο Ίντερνετ παρέχει έναν τρόπο πρόσβασης σε μια εκτενή βιβλιοθήκη αναφοράς.

Καθοδήγηση με εικόνες
Η καθοδήγηση με εικόνες έχει ενσωματωθεί ευρέως στην άσκηση της κρανιακής χειρουργικής και έχει αποδειχθεί πως είναι ιδιαίτερης χρησιμότητας σε επιλεγμένες χειρουργικές επεμβάσεις της σπονδυλικής στήλης.
Για να χρησιμοποιηθούν βάσεις δεδομένων ψηφιακών απεικονίσεων ως χάρτες για την πλοήγηση στο χειρουργείο, είναι απαραίτητο να καταγραφούν ή να χαρτογραφηθούν στον φυσικό χώρο της ανατομίας των ασθενών.
Το λογισμικό του υπολογιστή και η απεικόνιση των δεδομένων δίνουν τη δυνατότητα στον χειρουργό να έχει πρόσβαση σε δυνατότητες που, μεταξύ άλλων, μπορεί να περιλαμβάνουν: σχεδιασμό της θεραπείας, χρήση πολλαπλών εικόνων, τροποποίηση των εικόνων, δισδιάστατες ή τρισδιάστατες μορφές απεικόνισης, εικονική πραγματικότητα και περιβάλλοντα αυξημένης παρατηρητικότητας, τηλεπαρουσία και τηλεχειρουργικές εφαρμογές.

Διεγχειρητική Ανατροφοδότηση Δεδομένων σε πραγματικό χρόνο
Η ενσωμάτωση πληροφοριών πραγματικού χρόνου κατά τη διάρκεια του χειρουργείου είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχή στόχευση πολλών νευροχειρουργικών διαδικασιών. Ενδεικτικά, προσφέρει συνεχή ροή δεδομένων εικόνας που μπορούν να ψηφιοποιηθούν και να καταγραφούν, να βοηθήσουν στην αξιολόγηση της θεραπευτικής επιτυχίας μιας διαδικασίας, στην βελτίωση της χειρουργικής πλοήγησης, στην τελική εστίαση για την εμφύτευση εν τω βάθει ηλεκτροδίων εγκεφαλικής διέγερσης σε βαθιές υποφλοιώδεις δομές, στη βελτίωση και επιλογή του τελικού σημείου εμφύτευσης

Η χρήση αυτής της τεχνολογίας έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση του βαθμού εκτομής έως και στο 1/3 των περιπτώσεων, την αποφυγή λειτουργικά εύγλωτων παρεγχυμάτων ή ανατομικά κρίσιμων δομών. Παρέχει ελάχιστα παρεμβατικές προσεγγίσεις μέσω στενότερων διαδρόμων, αντιμετωπίζει άμεσα τη μετατόπιση του εγκεφάλου και τυποποιεί τα αποτελέσματα της έκτασης της εκτομής και την αναλογία των επιπλοκών. Δίνει τη δυνατότητα στον νευροχειρουργό, μέσω της ενδοσκοπικής οπτικοποίησης, να αισθανθεί την υφή του ιστού και τους βαθμούς σκληρότητας του. Προάγει την εμπειρία της τηλεχειρουργικής / απομακρυσμένης βοήθειας / συμβούλευσης κατά τη διάρκεια των νευροχειρουργικών διαδικασιών σε απομακρυσμένες περιοχές.

Οι κατασκευαστικές τεχνικές μικρομηχανικής υπόσχονται μια νέα γενιά χειρουργικών εργαλείων για να ανταποκρίνονται σε αυτές τις απαιτήσεις.

Η παθητική μηχανική καθοδήγηση εφαρμόζεται στην πρακτική στερεοτακτικών βιοψιών, στην ανίχνευση θέσης κατά τη διάρκεια μη πλαισιομένων στερεοτακτικών βιοψιών και κρανιοτομών που καθοδηγούνται από εικόνες, καθώς και στην περιορισμένη κίνηση βασικών ραδιοχειρουργικών συχνοτήτων Νευροπλοήγησης.

Η ενεργή μηχανική καθοδήγηση δίνει τη δυνατότητα διενέργειας προσχεδιασμένων χειρουργικών κινήσεων. Την παρούσα στιγμή, η πιο επιτυχής χρήση της ενεργούς ρομποτικής στη νευροχειρουργική είναι αυτή του Elekta Gamma Knife Model 4C, που μετακινεί ενεργά το πλαίσιο του κεφαλιού του ασθενούς από τις συντεταγμένες ενός ισόκεντρου στις συντεταγμένες του επόμενου σε μια ακολουθία ισόκεντρων που δημιουργούν ραδιοχειρουργική θεραπεία.

Αυτή η προηγμένη θεραπεία έχει καταστήσει γρηγορότερες τις θεραπείες μεμονωμένων ασθενών. Προσφέρει την κινητήρια δύναμη για ολοένα πιο σύνθετα σχέδια με τη χρήση περισσότερων ισόκεντρων και, συνεπώς, την παραγωγή περισσότερο σύμμορφων σχεδίων θεραπείας από τα παλαιότερα. Η ανάλυση των κλινικών αποτελεσμάτων για στερεοτακτική χειρουργική έχει οδηγήσει σε αλλαγές της συμμόρφωσης και της συνταγογράφησης της δόσης των θεραπειών, με προοδευτικά βήματα βελτίωσης των αποτελεσμάτων.


Αυτός ο ενάρετος κύκλος έχει εντέλει συμβάλει :

• Στον περιορισμό του χειρουργικού τραύματος
• Στην ακριβή εντόπιση των παθήσεων του εγκεφάλου
• Στην ακριβή οριοθέτηση του όγκου
• Στον περιορισμό του χειρουργικού χρόνου
• Στην εστίαση στο επακριβές σημείο της προκαθορισμένης βλάβης
• Στην ελαχιστοποίηση του τραυματισμού των ανατομικών δομών

Νευρικές προθέσεις
Οι ηλεκτρικές προθέσεις περιλαμβάνουν διεγέρτες νωτιαίου μυελού για ανυπάκουο πόνο, του πνευμονογαστρικού νεύρου για επιληψία και κατάθλιψη, εν τω βάθει εγκεφαλικούς διεγέρτες για ανυπάκουο πόνο, διαταραχές κίνησης και διαταραχές των αισθήσεων, καθώς και αρχικές προσπάθειες για λειτουργική επανόρθωση του απωλεσμένου ελέγχου της κύστης, της λειτουργίας της όρασης και της κίνηση.
Οι βιολογικές προθέσεις περιλαμβάνουν γονιδιακή θεραπεία για γλοιώματα, εγκεφαλικά και διαταραχές κίνησης, μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων για διαταραχές κίνησης και τεχνικές αναδόμησης ιστού για τον ίδιο τον ιστό του νευρικού συστήματος.

Είναι προφανές ότι η χρήση της βοήθειας των υπολογιστών στη νευροχειρουργική έχει ξεκινήσει μια διαδικασία που θα αλλάξει αμετάκλητα όλη τη νευροχειρουργική πρακτική.


Λιαρόπουλος Κωνσταντίνος
Νευροχειρούργος
Ιατρικό Αθηνών
www.neuroservices.gr