Στις ΗΠΑ υπάρχει μια επιστημονική επιτροπή, η ονομαστή USPSTF (US Preventive Services Task Force), που εκδίδει κάποιες κατευθυντήριες οδηγίες για την πρόληψη και θεραπεία διαφόρων νοσημάτων, βασισμένη στην υπάρχουσα βιβλιογραφία, στις προσωπικές απόψεις των μελών της αλλά κυρίως σε cost/benefit (κόστους/οφέλους) αναλύσεις που στηρίζονται σε στατιστικά οικονομικά δεδομένα. Πολλές από τις κατευθυντήριες οδηγίες που εκδίδει εφαρμόζονται και σε άλλες χώρες και μια από αυτές είναι και η Ελλάδα, η οποία από παλιά, δηλαδή πριν την υπάρχουσα οικονομική κρίση, μέχρι σήμερα, κατευθυντήριες οδηγίες που θα μπορούσαν να μειώσουν το κόστος κάποιων εξετάσεων, εφαρμόζονταν άμεσα, ανεξάρτητα εάν αρκετές φορές ήταν τελείως ανόητες και σε πλήρη συμφωνία με το παγιωμένο δόγμα του ελληνικού κράτους που στηρίζεται στην αρχή «διυλίζουμε τον κώνωπα και καταπίνουμε την κάμηλον». Μια από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι η μέτρηση της οστικής μάζας σε μία μόνο περιοχή του σκελετού, παλαιά στην ΟΜΣΣ και τώρα στο Ισχίο, τελείως ανόητη παλαιότερα, εξίσου ανόητη και σήμερα, που στηρίζεται, η πρόσφατη, στις κατευθυντήριες οδηγίες του FRAX. Αμέτρητες φορές, από κάθε μετερίζι ενημέρωσης έχω τονίσει, ότι αυτό είναι σαν να κάνει κάποιος μαστογραφία σε έναν μαστό και να λέει στην γυναίκα, ότι είναι υγιής. Η απλή λύση της υποχρεωτικής εκτέλεσης της μέτρησης της οστικής μάζας και στις δύο περιοχές, που πρακτικά στοιχίζει ελάχιστα παραπάνω έως καθόλου, και σε χρόνο και σε χρήμα, δεν περνάει από τον φωτισμένο εγκέφαλο των, κάθε φορά, υπευθύνων.

Σύμφωνα λοιπόν με τις κατευθυντήριες οδηγίες της USPSTF, οι γυναίκες που μπορούν να κάνουν δωρεάν και συστηματικά μέτρηση οστικής μάζας (DEXA) είναι αυτές που έχουν ηλικία από 65 ετών και πάνω. Για τις νεότερες, η DEXA επιτρέπεται όταν έχουν δεκαετή κίνδυνο κατάγματος πάνω από 9,3% σύμφωνα με τα αποτελέσματα του FRAX.

Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε προ 3μήνου στο Ετήσιο Συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Εμμηνόπαυσης, ήρθε να επιβεβαιώσει τις απόψεις αυτών που διαφωνούν με αυτές τις οδηγίες. Μια ομάδα ερευνητών από το Sidney Kimmel Medical College of Thomas Jefferson του Πανεπιστημίου της Philadelphia των ΗΠΑ, αφού μελέτησε 445 μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες ηλικίας 50 έως 64 ετών, οι οποίες έκαναν FRAX και DEXA, από των Ιανουάριο του 2007 έως τον Μάρτιο του 2009, διαπίστωσαν τα εξής ενδιαφέροντα:

1)Από τις 38 γυναίκες που διαπιστώθηκε Οστεοπόρωση στην DEXA, μόνο 9 θα είχαν καλυφθεί από τις κατευθυντήριες οδηγίες της USPSTF. Συμπερασματικά το 76% των γυναικών έχουν Οστεοπόρωση και δεν το ξέρουν εάν ακολουθούν τις κατευθυντήριες οδηγίες.

2)Από την άλλη πλευρά, από τις 77 γυναίκες που σύμφωνα με την USPSTF, χαρακτηρίστηκαν μεγάλου ρίσκου, μόνο οι 9 βρέθηκαν ότι έχουν Οστεοπόρωση στην DEXA.

Σύμφωνα με αυτά τα αποτελέσματα η ευαισθησία των κριτηρίων της USPSTF ήταν 24%, η εξειδίκευση ήταν 83%, η θετική προβλεψιμότητα 12% και η αρνητική προβλεψιμότητα 92%, η δε περιοχή κάτω από την καμπύλη 0.62. Δηλαδή, πάντα σύμφωνα με τους ερευνητές, εάν κάποιος ακολουθήσει τις κατευθυντήριες οδηγίες της USPSTF, η πιθανότητα να βρει μια γυναίκα με Οστεοπόρωση, είναι λίγο καλύτερα από ένα τυχαίο γεγονός ή «just slightly better than chance alone».

Αντίθετα η πιθανότητα να βρεις μια γυναίκα με Οστεοπόρωση, στις ηλικίες από 50 έως 64 ετών, εάν κάνεις σε όλες DEXA, είναι μια περίπτωση στις 9 μετρήσεις. Χωρίς να υπολογίζει κανείς ότι θα βρει και τις περιπτώσεις της σοβαρής Οστεοπενίας που χρειάζονται προληπτική αντιοστεοπορωτική αγωγή.

Τα αποτελέσματα αυτά συμφωνούν με πολλές άλλες ανάλογες μελέτες που έγιναν για να αξιολογήσουν τις κατευθυντήριες οδηγίες της USPSTF και του FRAX. Δυστυχώς φαίνεται από τα αποτελέσματα όλων των μελετών, ότι και οι δύο αυτοί τρόποι αξιολόγησης δεν θα πρέπει να εφαρμόζονται στους ασθενείς μας.

Η προσωπική άποψή μου είναι, μετά τα 20 και πλέον χρόνια που ασχολούμαι με την Οστεοπόρωση, ότι όλες οι γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση θα πρέπει να κάνουν μια μέτρηση οστικής μάζας DEXA σε δύο περιοχές (ΟΜΣΣ και Αριστερό Ισχίο) ανεξάρτητα από την ηλικία τους.

Το κόστος, τόσο για το κράτος, όσο και για τους ιδιώτες, δεν θα πρέπει να αλλάζει εάν είναι μία η περιοχή μέτρησης ή δύο. Ας αποφασίσουν ότι η μέτρηση οστικής μάζας είναι μια εξέταση σε δύο περιοχές, όπως μια μαστογραφία γίνεται σε δύο μαστούς.

Τέλος ας σταματήσουμε να δεχόμαστε χωρίς συζήτηση ο,τιδήποτε μας προτείνουν οι ξένοι. Δεν διαφωνώ ότι αυτοί για να πάρουν μια απόφαση στηρίζονται σε στατιστικές μελέτες, ενώ εμείς δεν διαθέτουμε ανάλογα εργαλεία, αλλά όπως δείχνουν τα πράγματα, σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν πάρει λανθασμένες αποφάσεις, κάνοντας κακή εκτίμηση των ευρημάτων των στατιστικών μελετών. Αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να εντοπίσουμε και να δράσουμε διαφορετικά προσαρμόζοντας μια απόφασή μας στα τοπικά δεδομένα.

Ο Καρτέσιος είχε πει «De omnibus dubitandum» δηλαδή «Να αμφιβάλεις για όλα». Η φράση αυτή ήταν και η αγαπημένη του Μαρξ. Προσωπικά δεν θα ήμουν τόσο κάθετος, αλλά σαν γιατροί που ασχολούμεθα με βιολογικά φαινόμενα, για τα οποία ελάχιστα γνωρίζουμε, καλόν θα ήταν να διατηρούμε μια μικρή αμφιβολία για αποφάσεις άλλων, που αφορούν την υγεία των συμπολιτών μας και να τις εφαρμόζουμε με μεγάλη περίσκεψη.

Δρ Αχιλλέας Ε. Γεωργιάδης
Ρευματολόγος
www.myoskeletiko.com

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...