Όταν αναφερόμαστε στο πόδι, το μυαλό των περισσοτέρων, δικαίως πηγαίνει στο πρόσθιο τμήμα του, εκεί όπου εμφανίζονται και τα περισσότερα προβλήματα.

Από τα προβλήματα αυτά, το κότσι ή ο βλαισός μεγάλος δάκτυλος, όπως είναι και η ιατρική του ονομασία, κατέχει την μερίδα του λέοντος σε συχνότητα εμφάνισης. Μετά στην σειρά, έρχονται οι σφυροδακτυλίες και οι παραμορφώσεις των μικρότερων δακτύλων που εμφανίζονται μεμονωμένα ή σε συνδυασμό με το κότσι, καθώς και η παγίδευση νεύρων όπως είναι το νεύρωμα Morton.

Γιατί όμως εμφανίζονται οι παραμορφώσεις αυτές και πως μπορούν να προληφθούν ή να διορθωθούν.

Αν και τα αίτια δεν είναι πολλές φορές ξεκάθαρα, υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορούν να ενοχοποιηθούν, δρώντας είτε μεμονωμένα είτε συνεργικά.

Πρώτον, εμβιομηχανικοί παράγοντες, δηλαδή ασυμμετρία των δυνάμεων που δρουν στα οστά και στις αρθρώσεις των δακτύλων. Οι δυνάμεις αυτές ασκούνται από μύες που μπορεί να βρίσκονται σχετικά μακριά από την περιοχή της παραμόρφωσης, δηλαδή στην γάμπα, όπως ο σφιχτός γαστροκνήμιος ή υποκνημίδιος ή να είναι κάποιοι πιο κοντινοί όπως οι αυτόχθονες μύες του ποδιού. Επίσης η πλατυποδία συχνά συσχετίζεται με αυτού του είδους τις παραμορφώσεις καθώς και τα βραχέα μετατάρσια.

Άλλη αιτία των παραμορφώσεων αυτών είναι η αρθρίτιδα. Αρθρίτιδα που συνήθως προέρχεται από εκφύλιση ή οφείλεται σε ρευματολογικά νοσήματα όπως ψωριασική, ουρική, ή ρευματοειδή αρθρίτιδα που προκαλούν διόγκωση της κεφαλής του μεταταρσίου αλλά και πολλές φορές καταστροφή της ίδιας της άρθρωσης. Νευρολογικές παθήσεις που προκαλούν υπερτονίες ή σπαστικότητα στα άκρα, όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας ή η εγκεφαλική παράλυση. 'Όμως και οι συχνοί τραυματισμοί τα συχνά διαστρέμματα στην περιοχή αλλά και οι συγγενείς μικροανωμαλίες που μπορεί να παρουσιάζει κάποιος στο πόδι όπως τα βραχέα ή τα πολύ μακριά μετατάρσια η στροφή του άξονα της κνήμης, η παρεκκλίσεις στον άξονα του γόνατος ενοχοποιούνται για την εμφάνιση των παθήσεων αυτών.

Τέλος η κληρονομικότητα είναι κάτι το οποί πολύ συχνά βλέπουμε, με τον ή κυρίως την ασθενή να αναφέρει ότι και στο άμεσο συγγενικό τους περιβάλλον άτομα παρουσιάζουν το ίδιο πρόβλημα.

Το βέβαιο είναι, πως σύμφωνα με κάποιες μελέτες, οι παραμορφώσεις αυτές εμφανίζονται με μεγαλύτερη συχνότητα όσο αυξάνει η ηλικία του ασθενούς, με το ποσοστό να κυμαίνεται στο 3% του πληθυσμού, στα άτομα μέχρι 30 ετών ενώ τριπλασιάζεται στα άτομα μέχρι 60 ετών, και μπορεί να φτάσει προοδευτικά ακόμα και στο 16% του πληθυσμού σε ακόμα μεγαλύτερες ηλικίες, με τις γυναίκες να έχουν συχνότερα προβλήματα σε αναλογία ακόμα και 9:1 σε σύγκριση με του άντρες.

Φυσικό ήταν λοιπόν όλοι να υποθέσουν ότι αυτή η "προτίμηση" που δείχνουν οι παραμορφώσεις αυτές στα πόδια των γυναικών, οφείλεται στα ψηλοτάκουνα παπούτσια. Όμως παρ' ότι δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία που να τεκμηριώνουν κάτι τέτοιο, το σίγουρο είναι ότι τα ψηλά τακούνια σε παπούτσια με στενό καλούπι μπροστά, επιδεινώνουν τέτοια προβλήματα και καλό θα είναι να φοριούνται με μέτρο.

Κλινικά το κότσι εμφανίζεται αρχικά σαν διόγκωση στην έσω πλευρά του ποδιού. Προοδευτικά όμως το μεγάλο δάκτυλο αρχίζει να γωνιάζει με φορά προς τα μικρότερα δάκτυλα ενώ σταδιακά κάνει στροφή πάνω στον άξονά του με το νύχι να κοιτά προς την έσω πλευρά του ποδιού.

Ακτινολογικά αυτό που παρατηρούμε είναι η διόγκωση της κεφαλής του μεταταρσίου και η αύξηση της γωνίας ανάμεσα στα γειτονικά μετατάρσια, κάτι που μας δίνει και μια σχετική ένδειξη της βαρύτητας του προβλήματος. Επίσης βλέπουμε την μετακίνηση του μεγάλου δακτύλου πάνω στην κεφαλή του μεταταρσίου η οποία μπορεί να φτάσει ακόμα και στην πλήρη απώλεια επαφής ανάμεσα στις αρθρικές επιφάνειες.

Η καλύτερη επιλογή υποδημάτων με πιο μαλακά υλικά και πιο σωστή ανατομία, σε συνδυασμό με διάφορα ορθωτικά βοηθήματα μπορούν να βοηθήσουν τους ασθενείς στα πολύ ήπια και αρχικά στάδια της παραμόρφωσης. Δεν μπορούν όμως να εμποδίσουν την εξέλιξη της και έτσι σε κάποιο στάδιο ο ασθενής θα αναγκαστεί να ζητήσει χειρουργική βοήθεια.

Ανάλογα με την βαρύτητα της παραμόρφωσης, ο γιατρός θα προτείνει και το ύψος στο οποίο πρέπει να γίνει ή διόρθωση.

Σε αδρές γραμμές λέμε, ότι οι ήπιες παραμορφώσεις διορθώνονται με οστεοτομίες στην περιφέρεια των μεταταρσίων, δηλαδή κοντά στην κεφαλή και στο δάκτυλο του ποδιού. Όμως όσο αυξάνει η βαρύτητα του προβλήματος, η εμπειρία έχει δείξει ότι αυτές διορθώνονται καλύτερα με πιο κεντρικές παρεμβάσεις όπως στην μεσότητα ή στην αρχή του μεταταρσίου.

Τα τελευταία χρόνια με επίκεντρο την Γαλλία, γίνεται προσπάθεια οι περιφερικές τουλάχιστον οστεοτομίες, να γίνουν με ελάχιστα επεμβατικό τρόπο. Δηλαδή διαδερμικά, χωρίς μεγάλες τομές και αποκολλήσεις στους ιστούς των δακτύλων. Τα αποτελέσματα είναι εξαιρετικά και οι ενδείξεις ολοένα και αυξάνονται, περιλαμβάνοντας όλο και μεγαλύτερες παραμορφώσεις.

ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΖΑΜΠΑΚΟΣ
Χειρούργος - Ορθοπαιδικός
Ευρωκλινική Αθηνών

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...