Η αίσθηση του πόνου συμβαίνει όταν οι νευρικές οδοί διεγείρονται από ερεθίσματα που προέρχονται από ιστική καταστροφή στον νωτιαίο μυελό, όπου κατά κύριο λόγο γίνεται η επεξεργασία της πληροφορίας για τον αλγαισθητικό πόνο. Από εκεί η πληροφορία μεταβιβάζεται στον εγκέφαλο, όπου τελικά δημιουργείται η αίσθηση του πόνου. Με αυτόν τον τρόπο πιστεύουν οι περισσότεροι ερευνητές ότι αντιλαμβανόμαστε τον πόνο.

Τον Νοέμβριο του 2016 στο περιοδικό Science δημοσιεύθηκε μία ενδιαφέρουσα μελέτη από το Division of Neurophysiology at MedUni Vienna’s Center for Brain Research κατά την οποία ανακάλυψαν ότι ο πόνος δεν είναι μόνο ζήτημα των νευρικών κυττάρων αλλά και των μη-νευρικών κυττάρων, των νευρογλοιακών , τα οποία εμπλέκονται σε κλινικά μοντέλα πόνου και η ενεργοποίηση τους είναι ικανή να δημιουργήσει πόνο.

Τα νευρογλοιακά κύτταρα είναι τα πιο συνήθη κύτταρα του ανθρώπινου εγκεφάλου και νωτιαίου μυελού. Περιβάλουν τα νευρικά κύτταρα αλλά διακρίνονται από αυτά και παίζουν έναν σημαντικό υποστηρικτικό ρόλο, π.χ. στην μεταφορά θρεπτικών υλικών και στον μεταβολισμό, όπως επίσης και στο ισοζύγιο υγρών στον εγκέφαλο και νωτιαίο μυελό. Όταν τα νευρογλοιακά κύτταρα ενεργοποιηθούν, π.χ. από ερεθίσματα πόνου, έχουν την ικανότητα να απελευθερώνουν διαβιβαστικές ουσίες όπως οι φλεγμονώδεις κυτοκίνες. Ως εκ τούτου έχουν δύο τρόπους λειτουργίας, έναν προστατευτικό και έναν προ-φλεγμονώδη. Η ενεργοποίηση των νευρογλοιακών κυττάρων έχει σαν αποτέλεσμα την δημιουργία του πόνου , όπως επίσης και την μετάδοση του πόνου σε μέρη του σώματος που δεν υπήρχε πόνος προηγουμένως. Σύμφωνα με τους συγγραφείς για πρώτη φορά δίδεται η βιολογική εξήγηση ανεξήγητων φαινομένων πόνου που συμβαίνουν στην ιατρική.

Υπερ-ενεργοποίηση των νευρογλοιακών κυττάρων στον νωτιαίο μυελό μπορεί να συμβεί, όταν έχουμε ένα δυνατό ερέθισμα πόνου που προέρχεται από τραυματισμό ή χειρουργική επέμβαση ή ακόμα και από τα οπιοειδή. Αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει γατί τα οπιοειδή ενώ έχουν αρχικά πολύ καλή δράση στον πόνο στην συνέχεια παύουν να είναι αποτελεσματικά. Άλλο παράδειγμα είναι το φαινόμενο της απόσυρσης (withdrawal) σε άτομα με φαρμακευτικό εθισμό, όπου τα ενεργοποιημένα νευρογλοιακά κύτταρα προκαλούν σοβαρό πόνο σε όλο το σώμα.

Σύμφωνα με τους συγγραφείς η ενεργοποίηση των νευρογλοιακών κυττάρων προκαλείται από νευροφλεγμονώδεις νόσους του εγκεφάλου, από περιβαλλοντικούς παράγοντες και ακόμα από τον τρόπο ζωής. Παραδείγματα από την πρόσφατη βιβλιογραφία είναι η κατάθλιψη, οι αγχώδεις διαταραχές και το χρόνιο stress, η σκλήρυνση κατά πλάκας , η νόσος Alzheimer και ο σακχαρώδης διαβήτης, όπως η έλλειψη άσκησης και η κακή διατροφή. Τα νευρογλοιακά κύτταρα είναι ένας σημαντικός παράγοντας στην διατήρηση της ισορροπίας του νευροφλεγμονώδους συστήματος ενός ατόμου.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης μπορούμε να πούμε ότι ο υγιής τρόπος ζωής ενός ατόμου δηλ. 30 λεπτά μέτριας άσκησης 3-4 φορές την εβδομάδα, σωστή διατροφή και αποφυγή υπερβολικού βάρους μπορεί να έχει ευεργετική δράση στο σύστημα των νευρογλοιακών κυττάρων και κατά συνέπεια σε ζωή με λιγότερο πόνο.

Σ. Δικαίου
Ρευματολόγος

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...