Η νόσος Alzheimer (ΝΑ) χαρακτηρίζεται κλινικά από προοδευτική έκπτωση της μνήμης και της ικανότητας του ατόμου να λειτουργεί στην καθημερινή του ζωή. Με την πρόοδο της νόσου, οι ασθενείς αναπτύσσουν και διαταραχές συμπεριφοράς και η λειτουργικότητα τους περιορίζεται ακόμη περισσότερο. Σήμερα οι απαιτήσεις διάγνωσης και αντιμετώπισης των ανοϊκών συνδρόμων είναι πλέον υψηλές. Υπάρχει κλινική (ιατρική και νευροψυχολογική) και παρακλινική (νευροαπεικονιστικές μέθοδοι, βιολογικοί δείκτες στο ΕΝΥ και στο αίμα) εξειδίκευση.

Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι συνήθως οι ανοϊκοί ασθενείς εξετάζονται από ειδικό γιατρό 3 χρόνια αφού εμφανίσουν τα πρώτα συμπτώματα και ότι η καθυστέρηση στη διάγνωση και στη θεραπεία έχει αρνητικές συνέπειες στη συνολική πορεία της νόσου.

Η ακριβής και πρώιμη διάγνωση:

• Εξασφαλίζει εγκαιρότερη παρέμβαση, ομαλότερο πέρασμα των σταδίων της νόσου και υψηλότερη ποιότητα ζωής επί μακρότερο χρονικό διάστημα.
• Επιτρέπει εύστοχες θεραπευτικές στρατηγικές, φαρμακευτικές ή μη, και πρόληψη
• Οφείλει να γίνεται από ειδικούς (ο παθολόγος - οικογενειακός ιατρός συντονίζει, ενημερώνεται και έχει τη συνολική ευθύνη για την υγεία του ασθενούς)

Η θεραπεία της νόσου Αlzheimer περιλαμβάνει φαρμακευτικές και μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις. Τα τελευταία χρόνια συχνή είναι η εφαρμογή ψυχοθεραπευτικών τεχνικών για τον έλεγχο των συμπεριφορικών διαταραχών των ασθενών. Επίσης αποτελεσματικές είναι οι θεραπείες γνωστικής ενδυνάμωσης, αφού σήμερα γνωρίζουμε καλά ότι η πλαστικότητα του εγκεφάλου διατηρείται μέχρι τα τελικά στάδια της ΝΑ.

Οι κεντρικοί αναστολείς της ακετυλοχολινεστεράσης (ΑchEIs) χρησιμοποιούνται ευρύτατα στην καθημερινή κλινική πράξη για τη θεραπεία της ΝΑ αλλά και άλλων μορφών άνοιας ( αγγειακή άνοια, άνοια με σωμάτια Lewy, άνοια νόσου Parkinson κ.α.). Η αποτελεσματικότητάς τους αξιολογείται σε τακτά χρονικά διαστήματα, συνήθως στα τέλη του 1ου, 3ου και 6ου μήνα μετά την έναρξη της θεραπείας, και έκτοτε κάθε εξάμηνο. Για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των ΑchΕIs χρησιμοποιούμε την κλινική συνέντευξη με τον ασθενή και ειδικές νευροψυχολογικές δοκιμασίες εκτίμησης της μνήμης, της συμπεριφοράς και της καθημερινής λειτουργικότητας. Οι φροντιστές παίζουν σημαντικό ρόλο στην εκτίμηση της αποτελεσματικότητας των φαρμάκων με τις πληροφορίες που δίνουν για τη γνωστική κατάσταση και τις δυνατότητες του ασθενούς.


Οι δυνατές εκβάσεις της φαρμακευτικής θεραπείας με AchEIs είναι:

• αρχική βελτίωση (συνήθως σε πρώιμα στάδια της ΝΑ)
• σταθεροποίηση επί μακρόν
• επιδείνωση μικρότερη της αναμενόμενης
• άμεσος έλεγχος ή αποφυγή των διαταραχών συμπεριφοράς
• διατήρηση της καθημερινής λειτουργικότητας και της ποιότητας ζωής ασθενών και φροντιστών.

Μια ολοκληρωμένη και λεπτομερής αρχική αξιολόγηση που γίνεται με συνεργασία ασθενούς, φροντιστού, οικογενειακού ιατρού και ειδικών είναι απαραίτητη γιατί με βάση αυτή επαναξιολογείται και συγκρίνεται ο ασθενής κατά τη διάρκεια της θεραπείας και της εξέλιξης της ΝΑ.
Υπάρχουν ασθενείς υπό φαρμακευτική θεραπεία που εμφανίζουν ταχεία επιδείνωση(30% του συνόλου). Αυτοί οι ασθενείς απαιτούν άμεσους και αποτελεσματικούς χειρισμούς. Πολλοί γιατροί διακόπτουν τη χορήγηση ΑchEIs σε περιπτώσεις απουσίας θεραπευτικού αποτελέσματος ή απώλειας της αρχικής ανταπόκρισης. Εντούτοις υπάρχουν νεότερα δεδομένα ότι η αλλαγή από έναν AchEI σε άλλον αποτελεί μια ρεαλιστική εναλλακτική θεραπευτική στρατηγική. Κι αυτό γιατί υπάρχουν διαφορές τόσο ως προς το φαρμακοδυναμικό προφίλ αυτών των φαρμάκων όσο και ως προς το ιδιοσυστασιακό συστατικό στην ανοχή και θεραπευτική απάντηση από ασθενή σε ασθενή.

Η μεμαντίνη , αναστολέας των ΝMDA υποδοχέων του γλουταμικού οξέως χρησιμοποιείται τελευταία για τη σοβαρή ΝΑ .
Τέλος, παρότι έχουν προταθεί σαν ενίσχυση των ΑchEIs ή σαν αντιμετώπιση της ανοϊκής διεργασίας και άλλες κατηγορίες φαρμάκων, τα αποτελέσματα αυτών παραμένουν αμφίβολα.

Παρασκευή Σακκά
Νευρολόγος-Ψυχίατρος
Πρόεδρος της Εταιρείας Νόσου Alzheimer & Συναφών Διαταραχών Αθηνών
Διευθύντρια του Τμήματος Νευροεκφυλιστικών Παθήσεων Εγκεφάλου - Ιατρείου Μνήμης, Νοσοκομείο «ΥΓΕΙΑ»

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...