Συνήθως η επίσκεψη του ζευγαριού στον ανδρολόγο είναι ένας εφιάλτης. Οι περισσότεροι άνδρες αλλά και οι σύντροφοι τους, ευελπιστούν να μην ακούσουν την δυσάρεστη φράση ‘Το πρόβλημα σας είναι ψυχολογικό…’’. Αλήθεια είναι πως όροι όπως ψυχογενές υπόστρωμα και ψυχολογική αιτία τρομάζουν, αν και όλα μπορούν να είναι πολύ πιο απλά…

Η Ψυχογενής Στυτική Δυσλειτουργία απασχολεί σημαντικό ποσοστό του αντρικού πληθυσμού με μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης στις νεαρότερες ηλικίες, ενώ ολοένα κι πιο συχνά απαντάται και σε μεγαλύτερους άνδρες όπου σαφώς οι στρεσογόνοι παράγοντες της καθημερινότητας είναι περισσότεροι και είναι πιο εύκολο να επηρεάσουν ακόμα και την πιο ιδιωτική πτυχή της ζωής μας, την σεξουαλική. Το πρόβλημα μπορεί να ξεκινήσει παράλληλα με την αρχή της σεξουαλικής ζωής του άνδρα η να συμβεί σε κάποια άλλη χρονική στιγμή, ιδίως όταν ο άνδρας δεν μπορεί να επικοινωνήσει το θυμό του με τρόπο παραγωγικό, εποικοδομητικό και ευθύ. Και βέβαια το πρόβλημα αυξάνεται όταν προστίθεται το άγχος της επιτυχίας πριν από κάθε σεξουαλική επαφή.


Τι φταίει;

Σύμφωνα με τις ψυχαναλυτικές απόψεις, η Στυτική Δυσλειτουργία μπορεί να οφείλεται σε:

- Αδυναμία του άνδρα να συμβιβάσει τα συναισθήματα αγάπης προς μια γυναίκα με παράλληλη σεξουαλική επιθυμία για αυτήν. Οι άνδρες που βιώνουν τέτοια αντικρουόμενα συναισθήματα μπορούν να λειτουργήσουν σεξουαλικά μόνο με γυναίκες που θεωρούν ΄΄υποβαθμισμένες΄΄, αναπτύσσουν δηλαδή το σύμπλεγμα Αγίας-Πόρνης, που αναπτύσσεται συνήθως όταν ο άνδρας έχει ανατραφεί από μια ψυχρή και απόμακρη μητέρα ή όταν η μητέρα του ήταν πρόσωπο λατρείας. Ο άνδρας αυτός, συχνά, προσεγγίζει γυναίκες με τις ιδιότητες της μητέρας του, ελπίζοντας την υποκαταστήσει ή να ικανοποιήσει την ανάγκη του για οικειότητα που δεν ικανοποιήθηκε στην παιδική του ηλικία. Συχνά ο άνδρας ταυτίζει τη γυναίκα με ένα μοντέλο "Αγίας" και ως εκ τούτου δεν είναι δυνατό να υφίσταται και ως αντικείμενο σεξουαλικής έλξης. Για το λόγο αυτό, για τον συγκεκριμένο άνδρα, η αγάπη και το σεξ δεν μπορούν να αναμειχθούν, και είναι απρόθυμος να έχει σεξουαλικές σχέσεις με τη σύζυγό του, γιατί νομίζει υποσυνείδητα, πως θα διαπράξει αιμομιξία. Αντιθέτως ΄΄κρατά΄΄ τη σεξουαλικότητα του για γυναίκες που θεωρεί ο ίδιος ΄΄ανήθικες΄΄, ενώ δεν θα αναπτύξει "φυσιολογικά" αισθήματα αγάπης σε αυτές τις σεξουαλικές του σχέσεις.

- Τιμωρητικό Υπερεγώ

- Επιθετικότητα

- Σεξουαλική ενοχή

- Ασυνείδητοι φόβοι ευνουχισμού που αφορούν σε ασυνείδητες δομές, δεν είναι γνωστοί δηλαδή στον άνδρα που πάσχει από Ψυχογενή ΣΔ ούτε είναι εύκολο να τους γνωρίσει και να τους κατανοήσει, γι’αυτό και είναι χρήσιμη η ψυχοθεραπευτική βοήθεια.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο οδοντωτός κόλπος(vagina dentata)

- Ανικανότητα εμπιστοσύνης

- Συναισθήματα ανεπάρκειας δηλαδή η αίσθηση του άνδρα ότι δεν είναι επιθυμητός ως ερωτικός σύντροφος

- Αναστολές γύρω από τη σεξουαλική πράξη και τη σεξουαλικότητα του ατόμου(το σεξ είναι αμαρτωλό, μιαρό κ.τ.λ.)

- Αγνοια λόγω της ελλιπούς ή ανύπαρκτης σεξουαλικής επιμόρφωσης και διαπαιδαγώγησης

- Αγχος επίδοσης το οποίο και επιδεινώνεται με το να εστιάζει κανείς την προσοχή του στο πως είναι η επίδοση του παρά στα ερωτικά συναισθήματα


Υπάρχει θεραπεία;

Η θεραπεία λειτουργεί άλλοτε συμβουλευτικά και άλλοτε σε βαθύτερο επίπεδο να εντοπισθούν παλαιότερα σχετικά συμπτώματα, η συγκεκριμένο γεγονότα που προκάλεσαν παρόμοιο επεισόδιο. Μπορεί να χαρακτηρίζεται από περιστασιακά επεισόδια όπου το πρόβλημα έρχεται και παρέρχεται, ενώ σε άλλες περιπτώσεις εμφανίζεται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, με αποτέλεσμα να παίρνει χρόνια μορφή. Η δυσκολία στύσης μπορεί να είναι καθολική, να αφορά δηλαδή σε κάθε απόπειρα σεξουαλικής επαφής του άνδρα και με κάθε γυναίκα που συνευρίσκεται ερωτικά ή να είναι επιλεκτική, να εμφανίζεται δηλαδή μόνο με συγκεκριμένη σύντροφο ή υπό κάποιες συνθήκες. Μπορεί ο άνδρας να έχει ικανοποιητική στύση όταν βρίσκεται σε μόνιμη σχέση άλλα όχι όταν συνάπτει περιστασιακές σχέσεις. Να έχει στύση με την/τις εξωσυζυγικές του σχέσεις αλλά όχι με τη μόνιμη σύντροφο του ή και το αντίστροφο.

Συνήθως ο κοινός παρανομαστής ανεξάρτητα από την ψυχική αιτία, τη διάρκεια και τις συνθήκες υπό τις οποίες εμφανίστηκε η διαταραχή, είναι ότι η Στυτική Δυσλειτουργία βιώνεται από τον άντρα και από τη σύντροφό του ως προσωπική αποτυχία και ματαίωση, ενώ αρκετά συχνά αποδιοργανώνει ψυχικά και συναισθηματικά τους συντρόφους, αφού αποτελεί ένα εμπόδιο που μορφοποιείται φαντασιωσικά σε τέλμα και φαντάζει δισεπίλυτο έως και άλυτο.

Σε μια σχέση που σταδιακά δομείται, ο άνδρας μπορεί να βιώνει δυσκολία ή και αδυναμία έκφρασης της σεξουαλικής του παρόρμησης λόγω φόβου, άγχους, θυμού ή και ηθικής αναστολής ενώ η σεξουαλική δυσκολία μπορεί να αντικατοπτρίζει δυσκολίες τη βελτίωση και την αποκατάσταση του προβλήματος. Όταν το πρόβλημα είναι κυρίως προσωπικό, τότε η θεραπεία απευθύνεται στο άτομο. Αν το πρόβλημα εμπλέκει τη σχέση, τότε η θεραπεία απευθύνεται στο ζευγάρι. Σημαντικότερη παράμετρος όλων είναι η θέληση του ίδιου του άνδρα να αποδεχτεί πως πάσχει από Στυτική Δυσλειτουργία και να αναζητήσει εξειδικευμένη βοήθεια. Η θεραπεία και η πλήρης αποκατάσταση είναι το αμέσως επόμενο βήμα...

Ας μην ξεχνάμε πως η σεξουαλική υγεία αποτελεί βασική παράμετρο της συνολικής μας υγείας και σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας(WHO) ορίζεται: ‘ως μια κατάσταση πλήρους σωματικής, πνευματικής και κοινωνικής ευεξίας…΄


Πέτρος Δρέττας
Χειρουργός Ουρολόγος- Ανδρολόγος