Είτε στη θέση, είτε σε συνδυασμό με τη ζάχαρη, η φρουκτόζη προσδίδει εδώ και δεκαετίες τη γλυκιά γεύση στην καθημερινότητά μας. Ωστόσο, τελευταία έχει αποτελέσει πόλο έντονων συζητήσεων για την ασφάλειά της. Πόσα όμως από αυτά που ακούγονται και γράφονται ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα;

Φρουκτόζη, ο κοινός «παρονομαστής»

Η φρουκτόζη είναι ένας μονοσακχαρίτης (δηλαδή δομική μονάδα των υδατανθράκων) που περιέχεται φυσικά σε πολλά τρόφιμα όπως το μέλι, τα λαχανικά και τα φρούτα, ή συνδυάζεται με ένα άλλο μονοσακχαρίτη, τη γλυκόζη, ώστε να προκύψει η σακχαρόζη, η γνωστή σε όλους μας επιτραπέζια ζάχαρη.

Η σακχαρόζη αποτελείται από 50% φρουκτόζη και 50% γλυκόζη και περιέχεται φυσικά σε διάφορα φρούτα και λαχανικά ή παραλαμβάνεται από καλαμοσάκχαρα και ζαχαρότευτλα για να δώσει γλυκιά γεύση σε τρόφιμα και ροφήματα.

Το σιρόπι καλαμποκιού με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη (HFCS), γνωστό και ως σιρόπι φρουκτόζης – γλυκόζης ή ισογλυκόζη, προστίθεται επίσης στα τρόφιμα και τα ροφήματα προσδίδοντας τη γλυκιά του γεύση. Το HFCS προέρχεται από τον αραβόσιτο (δηλαδή το καλαμπόκι) και αποτελείται από μονάδες γλυκόζης και φρουκτόζης, σε διαφορετικές αναλογίες, π.χ. 42% φρουκτόζη + 58% γλυκόζη ή 55% φρουκτόζη + 45% γλυκόζη, κ.λπ.

Γιατί κατηγορείται η φρουκτόζη;

Τα ερωτηματικά δημιουργήθηκαν όταν μελέτες που έγιναν κυρίως με πειραματόζωα και λιγότερες με ανθρώπους συνέδεσαν την κατανάλωση φρουκτόζης, καθώς και των γλυκαντικών που την περιέχουν (ζάχαρη, HFCS) με την παχυσαρκία και με δυσμενείς επιπτώσεις σε καρδιομεταβολικούς παράγοντες όπως η αρτηριακή πίεση, τα επίπεδα ουρικού οξέος, τα λιπίδια του αίματος, η γλυκαιμική ρύθμιση και η υγεία του ήπατος. Έτσι, δημιουργήθηκε μία ανησυχία σχετικά με την κατανάλωση της φρουκτόζης και κυρίως με την κατανάλωση του σιροπιού φρουκτόζης - γλυκόζης (HFCS) το οποίο θεωρείται ότι έχει υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη.

Υπάρχει όμως λόγος να ανησυχούμε;

Σύμφωνα με πρόσφατη ανασκόπηση των επιστημονικών μελετών, τα υπάρχοντα δεδομένα που συνδέουν τη φρουκτόζη με αυξημένο σωματικό βάρος και καρδιομεταβολικό κίνδυνο είναι ανεπαρκή. Η παραπάνω σχέση δεν υποστηρίζεται επαρκώς από μελέτες σε ανθρώπους, αλλά υποδεικνύεται κυρίως από μελέτες οι οποίες έχουν πραγματοποιηθεί σε πειραματικά μοντέλα ζώων, τα οποία δεν μπορούν να ταυτιστούν απόλυτα με τον ανθρώπινο οργανισμό. Επιπλέον, οι όποιες δυσμενείς επιπτώσεις παρατηρήθηκαν όταν η φρουκτόζη χορηγούνταν σε μεγαδόσεις, τις οποίες είναι απίθανο να καταναλώσει ένας μέσος άνθρωπος.

Το παραπάνω έρχεται να επιβεβαιώσει και η Αμερικανική Ιατρική Ένωση (ΑΜΑ) αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι «είναι ανεπαρκή τα δεδομένα για να περιορίσουμε τη χρήση του σιροπιού φρουκτόζης - γλυκόζης ή των άλλων γλυκαντικών που περιέχουν φρουκτόζη στα τρόφιμα». Τα σάκχαρα που περιέχουν θερμίδες, είτε βρίσκονται φυσικά στα τρόφιμα είτε προστίθενται σε αυτά, κατά τη διάρκεια της πέψης αποσυντίθεται στα ίδια απλά σάκχαρα (π.χ γλυκόζη και φρουκτόζη) και το σώμα τα αναγνωρίζει και τα διαχειρίζεται με τον ίδιο τρόπο, ανεξάρτητα από την πηγή προέλευσής τους. Πώς θα μπορούσε, για παράδειγμα, το σιρόπι φρουκτόζης - γλυκόζης να συμβάλλει περισσότερο στην παχυσαρκία ή σε άλλες παθήσεις απ’ ότι για παράδειγμα η σακχαρόζη, εφόσον τα δύο παραπάνω γλυκαντικά έχουν τόσο παρόμοια σύνθεση;

Ωστόσο, τονίζουν οι επιστήμονες, η υπερβολική πρόσληψη θερμίδων από οποιαδήποτε πηγή ενδεχομένως να σχετίζεται με χαμηλότερη πρόσληψη θρεπτικών συστατικών που συνδέονται με την υγεία και χαμηλότερα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας, τα οποία σχετίζονται με αυξημένο καρδιομεταβολικό κίνδυνο. Με απλά λόγια, οι ανθυγιεινές επιλογές του τρόπου ζωής «αθροίζονται» και είναι πιο πιθανό να σχετίζονται για παράδειγμα με την πρόσληψη βάρους ή τον κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη, από ότι μεμονωμένα συστατικά, τρόφιμα ή ροφήματα.

Ασφαλής η μέτρια κατανάλωση φρουκτόζης

Συμπερασματικά, τα μέχρι τώρα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι η πρόσληψη φρουκτόζης, καθώς και των σακχάρων που την περιέχουν (ζάχαρη, HFCS), με μέτρο, δεν προκαλεί δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου. Συνεπώς, όλα τα τρόφιμα και τα ροφήματα, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που περιέχουν φρουκτόζη, μπορούν να καταναλώνονται με μέτρο και ως μέρος ενός τρόπου ζωής που, μεταξύ άλλων, χαρακτηρίζεται από υγιεινές και ισορροπημένες διατροφικές συνήθειες.

Πηγή: Fructose-Containing Sugars, Blood Pressure, and Cardiometabolic Risk: A Critical Review. Vanessa Ha & Viranda H. Jayalath & Adrian I. Cozma & Arash Mirrahimi & Russell J. de Souza & John L. Sievenpiper

Φαρατζιάν Πωλ, MsC
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
www.nutrimed.gr

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...