Σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη (J. Asthma 2009), ο τρέχων επιπολασμός βρογχικού άσθματος στα Ελληνόπουλα, είναι 9% και 7% σε ηλικίες 7 και 18 ετών αντίστοιχα, ενώ ο επιπολασμός χρόνιου άσθματος είναι 26,3% σε ηλικία 18 ετών. Το 2005, στις ΗΠΑ, αναφέρθηκε ότι περίπου το 8,9% των παιδιών ηλικίας μικρότερης των 18 ετών (6.500.000) έπασχαν από βρογχικό άσθμα (Β.Α.).

Το Β.Α., ως χρόνια φλεγμονή των αεραγωγών, θεωρείται χρόνιο νόσημα του αναπνευστικού συστήματος. Τα παιδιά με Β.Α. θεωρείται ότι ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου όσον αφορά στις επιπλοκές του ιού της γρίπης. Για τον λόγο αυτό, η Επιτροπή Εμβολιασμών των ΗΠΑ (A.C.I.P.), από το 1964, που ιδρύθηκε, συνιστά τον εμβολιασμό έναντι του ιού της γρίπης, κάθε χρόνο, σε όλα τα παιδιά με Β.Α., ηλικίας άνω των 6 μηνών.
Μελέτες έδειξαν, ότι ακόμα και κατά τη διάρκεια των κρίσεων του Β.Α., ανεξαρτήτως συμπτωμάτων ή χρήσεως κορτιζόνης από του στόματος (μέχρι 5 μέρες περίπου), σε παιδιά με χρόνια χορήγηση εισπνεόμενων κορτιζοειδών (σε δόσή <900 μg/24ωρο), ο εμβολιασμός έναντι του ιού της γρίπης είναι ασφαλής και αποτελεσματικός.

Ο πανδημικός ιός της γρίπης Α (Η1Ν1), μπορεί να εκδηλωθεί με ήπια συμπτώματα από το αναπνευστικό (κυνάγχη, ρινόρροια, βήχας), με κεφαλαλγία, μυαλγίες, εμέτους, διάρροιες ή βαριά συμπτώματα όπως δυσκολία στην αναπνοή, δύσπνοια κατά τις φυσικές δραστηριότητες ή την ηρεμία, κυάνωση, θωρακικό άλγος, υψηλό πυρετό, διαταραχή του επιπέδου συνείδησης ή να είναι ασυμπτωματικός. Τα παιδιά με Β.Α. ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου για τις επιπλοκές από τον ιό της νέας γρίπης Α (Η1Ν1).


Σύμφωνα με το CDC (Centers for Disease Control and Prevention) συνιστάται:
1) Παιδιά με Β.Α., όπως και όλοι μας , πρέπει
- να πλένουν τα χέρια τους με νερό και σαπούνι συχνά κυρίως αφού βήξουν ή φταρνιστούν.
- να καλύπτουν τη μύτη και το στόμα τους με χαρτομάντιλο όταν βήχουν ή φταρνίζονται και να το πετούν αμέσως μετά . Αν δεν έχουν χαρτομάντιλο καλύπτουν τη μύτη και το στόμα, με την έσω επιφάνεια του αγκώνα ή του ώμου τους.
- να αποφεύγουν να ακουμπήσουν τα μάτια, τη μύτη ή το στόμα τους
- να παραμένουν στο σπίτι, όταν αρρωστήσουν.
2) Να συμμορφώνονται με την προφυλακτική αγωγή, που έχει χορηγηθεί από τον ιατρό τους για το Β.Α. και ακολουθούν τις οδηγίες του σε περίπτωση έξαρσης της νόσου.
3) Οι γονείς ενημερώνουν το σχολείο για τη χρόνια προφυλακτική αγωγή του παιδιού τους και για τον τρόπο αντιμετώπισης των εξάρσεων της νόσου.
4) Εμβολιάζονται κατά του ιού της εποχικής γρίπης, κάθε χρόνο. Αν ο εμβολιασμός γίνεται για πρώτη φορά, σε ηλικίες 6 μηνών έως 8 ετών, απαιτούνται 2 δόσεις, ενώ σε ηλικίες άνω των 8 ετών, μία δόση.
5) Εμβολιάζονται κατά του πανδημικού ιού της γρίπης Α (Η1Ν1), όταν θα είναι διαθέσιμο το εμβόλιο.
6) Τα παιδιά με Β.Α. ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου για την κύρια επιπλοκή του ιού, που είναι η σοβαρή πνευμονία. Κύριο αίτιο της πνευμονίας αυτής παραμένει ο s. pneumonias (πνευμονιόκοκκος). Για τον λόγο αυτό συνιστάται ο εμβολιασμός, σε ηλικίες >5 ετών με το 23δύναμο μη συζευγμένο πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο, ενώ παιδιά ηλικίας 2 μηνών έως 5ετών έχουν ήδη εμβολιασθεί σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών με το συζευγμένο πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο. Το τελευταίο 7δύναμο εμβόλιο, δεν συνιστάται σε μεγαλύτερες ηλικίες γιατί δεν είναι συχνή η νόσηση στις ηλικίες αυτές, από τους 7 ορότυπους που περιέχει.

7) Σε περίπτωση σοβαρής κλινικής εικόνας ή ταχείας κλινικής επιδείνωσης είναι απαραίτητη, η νοσηλεία και η χορήγηση αντιικών φαρμάκων. Τα αντιικά φάρμακα είναι η οσελταμιβίρη (Tamiflu) και η ζαναμιβίρη (Relenza). H τελευταία δεν χορηγείται σε παιδιά με Β.Α.. Όταν η θεραπεία αρχίσει εγκαίρως, τις πρώτες 48 ώρες από την έναρξη των συμπτωμάτων, ελαττώνεται η διάρκεια νόσησης κατά 1-2 /24ωρα, μειώνεται ο κίνδυνος σοβαρών επιπλοκών ή ακόμα και θανάτου. Ωστόσο μελέτες έδειξαν ότι η θεραπεία με οσελταμιβίρη, σε νοσηλευόμενους ασθενείς μειώνει τη διάρκεια νοσηλείας ή τη θνησιμότητα, ακόμα και αν χορηγηθεί αργότερα από 48 ώρες, από την έναρξη των συμπτωμάτων.
8) Για παιδιά με Β.Α., που εμφανίζουν συμπτώματα της νέας γρίπης:
-Πρέπει να υπάρχει άμεση επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό.
-Να αντιμετωπίζονται εμπειρικά συνεχίζοντας και την προφυλακτική αγωγή τους, ενώ συγχρόνως τον ενημερώνουν για οποιαδήποτε εξέλιξη των συμπτωμάτων τους
-Να εξετάζονται άμεσα σε περίπτωση επίμονου υψηλού πυρετού, επίμονου βήχα, δύσπνοιας ή θωρακικού άλγους.
-Να αντιμετωπίζονται με αντιική θεραπεία, σε περίπτωση διαπίστωσης επιπλοκών της γρίπης Η1Ν1. Η διάρκεια της θεραπείας είναι πέντε μέρες, ενώ ο ιός εξακολουθεί να μεταδίδεται και τέσσερα 24ωρα μετά την έναρξή της.
9) Είναι γνωστό ότι η μετάδοση του πανδημικού ιού, αρχίζει μία ημέρα προ της εκδήλωσης των συμπτωμάτων και συνεχίζει επτά μέρες μετά. Τα παιδιά και κυρίως τα μικρότερα μεταδίδουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Επειδή ο πυρετός ορίσθηκε ως το κύριο σύμπτωμα, ως χρόνος μετάδοσης τελικά ορίζεται 1 ημέρα πριν και 1 ημέρα μετά το τέλος του πυρετού. Τα παιδιά με γνωστό Β.Α., αν έρθουν σε στενή επαφή με επιβεβαιωμένο πάσχοντα από Η1Ν1, συνιστάται να πάρουν χημειοπροφύλαξη (ΧΜΠ), α) αν δεν έχουν περάσει περισσότερες από 48 ώρες, από την τελευταία επαφή τους με τον πάσχοντα και β) αν έχουν έρθει σε επαφή κατά τον χρόνο μετάδοσης του ιού και όχι πριν ή μετά από αυτόν. Η ΧΜΠ ελαττώνει αλλά δεν εξαλείφει τον κίνδυνο νόσησης από τον ιό και η προφύλαξη που παρέχει σταματά με το τέλος της αγωγής. Οι ασθενείς οφείλουν να επικοινωνήσουν με τον γιατρό τους, αν και παρά την αγωγή, εμφανίσουν συμπτώματα γρίπης. Η διάρκεια της ΧΜΠ είναι δέκα ημέρες.
Η θεραπεία με αντιικά φάρμακα είναι αποτελεσματική σε ποσοστό 70-90%. Ωστόσο, επειδή αναφέρεται σε κάποιες περιπτώσεις αντοχή στη θεραπεία με οσελμιβίρη κατά του ιού Η1Ν1, συνιστάται προσεκτική και περιορισμένη χρήση της ΧΜΠ, και τα άτομα στα οποία χορηγείται να εξακολουθούν να τηρούν τις συστάσεις για πρόληψη εξάπλωσης του ιού για να προληφθεί η εξάπλωση, ανθεκτικών στελεχών του ιού. Ως εναλλακτική λύση για τη ΧΜΠ ,συνιστάται η έγκαιρη θεραπεία, σε ασθενείς που κρίνεται απαραίτητη. Σε κάθε περίπτωση, ενημερώστε τον παιδίατρό σας και ακολουθήστε πιστά τις οδηγίες του. Ο πανικός είναι ο χειρότερος σύμβουλος, ενώ η συμμόρφωση και η σωστή ενημέρωση, σύμμαχός σας.


Αικατερίνη Αγραφιώτη
Παιδίατρος, Ευρωκλινική Παίδων