Το μελάνωμα είναι η κακοηθέστερη μορφή καρκίνου του δέρματος. Ήταν πάντα στο επίκεντρο του ιατρικού ενδιαφέροντος γιατί ήταν το ταχύτερα αυξανόμενο σε συχνότητα νεόπλασμα, έτσι ώστε η αύξηση της νόσου να λαμβάνει επιδημικές διαστάσεις. Υπολογίζεται ότι αποτελεί το 3% του συνόλου των καρκίνων, ενώ κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται 800.000 νέες περιπτώσεις, με αυξανόμενη επίπτωση 3-4%, σε παγκόσμιο επίπεδο. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση η επίπτωση της νόσου είναι 9 περιπτώσεις σε 100.000 κατοίκους και η θνητότητα 2,3 περιπτώσεις / 100.000. Σήμερα βρίσκεται στο επίκεντρο του παγκόσμιου επιστημονικού ενδιαφέροντος, γιατί ανακαλύφθηκαν και χορηγούνται πλέον σε ασθενείς, ΝΕΑ ΦΑΡΜΑΚΑ, που αυξάνουν την επιβίωση των αρρώστων με μελάνωμα.

Η νόσος όταν γενικευθεί, όταν παρουσιάσει δηλαδή μεταστάσεις, έχει περιορισμένη επιβίωση, που υπολογίζεται σε 6-9 μήνες. Εδώ και 30 χρόνια δεν είχε εγκριθεί κάποιο δραστικό φάρμακο. Το πιο αποτελεσματικό ήταν μέχρι τώρα η Ντακαρμπαζίνη με ανταποκρίσεις που δεν ξεπερνούσαν το 10%.

Η μεγάλη πρόοδος σήμερα έγκειται στο ότι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι για να ενεργοποιηθεί η μεταστατική οδός πρέπει να υπάρχουν μεταλλάξεις σε ένα συγκεκριμένο γονίδιο, το B-RAF, και σε μία ειδική θέση την V600E. Διαπίστωσαν ότι το 50% των ασθενών με μελάνωμα φέρει αυτές τις μεταλλάξεις, και επέτυχαν να δημιουργήσουν ένα φάρμακο στοχευμένης θεραπείας, που στοχεύει το BRAF. Το φάρμακο είναι το PLX4032 που έχει τώρα την εμπορική ονομασία VEMURAFENIB.

Πριν από 1 εβδομάδα ανακοινώθηκαν στο Παγκόσμιο Συνέδριο Ογκολογίας στο Σικάγο (ASCO) τα αποτελέσματα μελέτης που συνέκρινε το ειδικό φάρμακο βεμουραφενίμπη (PLX4032), με την κλασσική χημειοθεραπεία (ντακαρμπαζίνη). Στην κλινική αυτή μελέτη φάσης ΙΙΙ, που ονομάζεται BIRM-3, συμμετείχαν 675 ασθενείς με μεταστατικό μελάνωμα. Η μελέτη έδειξε ότι η βεμουραφενίμπη βελτίωσε σημαντικά την συνολική επιβίωση των ασθενών καθώς και την επιβίωση χωρίς εξέλιξη νόσου. Συγκεκριμένα ο κίνδυνος θανάτου μειώθηκε κατά 63% και ο κίνδυνος εξέλιξης της νόσου κατά 74%, ενώ ανταποκρίθηκαν περίπου το 50% των ασθενών στο νέο φάρμακο, σε σχέση με το 5% στην ντακαρμπαζίνη. Αυτό αποτελεί ένα σπουδαίο επίτευγμα στην αντιμετώπιση αυτής της τόσο θανατηφόρου νόσου και ανοίγει νέους ορίζοντες έρευνας για την καταπολέμηση της.

Ένα άλλο φάρμακο που αύξησε την επιβίωση ασθενών με μελάνωμα και πήρε έγκριση από το FDA των ΗΠΑ τον Μάρτιο του 2011 είναι το YERVOY (IPILIMUMAB). Ανήκει στην κατηγορία της «ανοσοθεραπείας» γιατί η δράση του είναι να αδρανοποιεί τα CTL-4 μονοκλωνικά αντισώματα και να ενεργοποιεί έτσι το Τ-λεμφοκύτταρο που μπορεί να αποτελέσει το κύτταρο – φονιά για τους κακοήθεις όγκους.

Στο ASCO ανακοινώθηκε μελέτη που έδειξε ότι ασθενείς που έλαβαν το φάρμακο Yervoy μαζί με ντακαρμπαζίνη είχαν συνολική επιβίωση 11.2 μήνες, ενώ αυτοί που πήραν ντακαρμπαζίνη μαζί με εικονικό φάρμακο (placebo) 9.1 μήνες (διαφορά στατιστικά σημαντική).

Τώρα σχεδιάζεται μελέτη συνδυασμού των δύο παραπάνω φαρμάκων, ώστε να βελτιωθούν ακόμη περισσότερο τα αποτελέσματα και να αυξηθεί η επιβίωση των ασθενών.

Το βέβαιο είναι ότι το μελάνωμα έχει μπει πλέον στην εποχή της μοριακής ογκολογίας και οι ελπίδες για μακροχρόνια επιβίωση, ακόμη και στην μεταστατική νόσο, είναι ορατές.

Δημήτρης Ι. Μπαφαλούκος
Ογκολόγος, Δ/ντής Νοσ. ΜΕΤΡΟΠΟΛΙΤΑΝ, Καθηγητής ΤΕΙ Αθήνας
Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Μελανώματος

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...