Το μεσοκολπικό διάφραγμα χωρίζει τον αριστερό από το δεξιό κόλπο, δηλαδή τις δύο άνω κοιλότητες της καρδιάς. Το ωοειδές τρήμα είναι μια οπή στο μεσοκολπικό διάφραγμα του εμβρύου. Το αίμα της μητέρας περνάει από τον πλακούντα στο δεξιό κόλπο του εμβρύου και από εκεί μέσω του ωοειδούς τρήματος στον αριστερό κόλπο και κατόπιν στην υπόλοιπη κυκλοφορία. Το ωοειδές τρήμα κλείνει λίγες ημέρες μετά τη γέννηση. Σπανίως, αυτό μπορεί να παραμείνει ανοιχτό (ανοιχτό ωοειδές τρήμα) και ενοχοποιείται για εγκεφαλικά και ημικρανίες. Στο συνέδριο παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα της μελέτης CLOSURE Ι. Η μελέτη αφορά τη σύγκλειση του ανοικτού ωοειδούς τρήματος επεμβατικά μέσω της μηριαίας φλέβας με τοποθέτηση, μεταξύ των κόλπων, μιας συσκευής που μοιάζει με ομπρέλα. Οι ερευνητές χώρισαν τους ασθενείς σε εκείνους που έλαβαν μόνο φάρμακα και σε εκείνους που υποβλήθηκαν σε σύγκλειση του ανοικτού ωοειδούς τρημάτος σε συνδυασμό με ασπιρίνη και κλοπιδογρέλη. Η μελέτη έδειξε ότι σε ασθενείς με παλαιό εγκεφαλικό, η σύγκλειση του ανοικτού ωοειδούς τρήματος με ομπρέλα δεν μειώνει τα ποσοστά νέου εγκεφαλικού σε σχέση με τα φάρμακα. Τα νέα στοιχεία ανατρέπουν τα υπάρχοντα δεδομένα και αμφισβητούν την αποτελεσματικότητα της τεχνικής. Μέχρι να ολοκληρωθούν οι μεγάλες μελέτες, θα πρέπει να γίνεται προσεκτικά η επιλογή των ασθενών για θεραπεία με τη συγκεκριμένη τεχνική.

Επίσης, είναι ενδιαφέρουσες οι εξελίξεις στον τομέα της φαρμακευτικής προφύλαξης των θρομβοεμβολικών επεισοδίων λόγω κολπικής μαρμαρυγής. Η μελέτη ROCKET έδειξε ότι, σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή χωρίς βαλβιδοπάθεια, μια νέα φαρμακευτική ουσία, η ριβαροξαβάνη, είναι το ίδιο αποτελεσματική στους 6 μήνες, όσον αφορά την εκδήλωση εγκεφαλικού και εμβολής, συγκρινόμενη με τη βαρφαρίνη. Επιπλέον, η μελέτη έδειξε ότι η ριβαροξαβάνη δεν μειώνει τις αιμορραγίες σε σχέση με τη βαρφαρίνη. Η βαρφαρίνη, λόγω μη προβλέψιμης και ασταθούς σχέσης δόσης-αποτελεσματικότητας, απαιτεί συχνή παρακολούθηση και αναπροσαρμογή της δόσης της. Αν και η ROCKET δεν έδειξε στατιστική υπεροχή της ριβαροξαβάνης έναντι της βαρφαρίνης, καθιερώνει τη ριβαροξαβάνη ως ένα εναλλακτικό φάρμακο, το οποίο χορηγείται μία φορά την ημέρα. Στο συνέδριο συζητήθηκε και η σύγκριση της ριβαροξαβάνης με την ταμπικατράνη, ένα αντίστοιχο φάρμακο που είχε δείξει ότι επιτυγχάνει μεγαλύτερη μείωση στις πιθανότητες εμφάνισης εγκεφαλικού σε σύγκριση με τη βαρφαρίνη. Τα φάρμακα αυτά σε αντίθεση με τη βαρφαρίνη προσφέρουν αποτελεσματική, προβλέψιμη και σταθερή αντιπηκτική δράση με μικρή πιθανότητα αλληλεπίδρασης με άλλα φάρμακα, χωρίς να είναι αναγκαία η παρακολούθηση της πηκτικότητας και η προσαρμογή της δόσης. Γι' αυτό αναμένεται στο μέλλον να δώσουν λύση στο πρόβλημα της συχνής παρακολούθησης της πηκτικότητας του αίματος που αποτελεί δυσμενή παράγοντα στη συμμόρφωση των ασθενών στη θεραπεία.

Στο Συνέδριο αυτό, η Α' Καρδιολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών διακρίθηκε ως το πρώτο Κέντρο στον κόσμο με το μεγαλύτερο αριθμό ερευνητικών ανακοινώσεων. Στο Συνέδριο ανακοινώθηκαν από την Α' Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, μεταξύ άλλων, αποτελέσματα από μελέτες σχετικά με την ανίχνευση των χαρακτηριστικών της ευάλωτης αθηρωματικής πλάκας. Μελέτες με οπτική συνεκτική τομογραφία (μια ειδική επεμβατική απεικονιστική μέθοδος) έδειξαν ότι το σημείο ρήξης της ένοχης αθηρωματικής πλάκας, αυτής δηλαδή που προκαλεί το οξύ στεφανιαίο σύνδρομο, είναι άλλο από το σημείο όπου εντοπίζεται η μέγιστη στένωση του αυλού. Επιπλέον, οι αθηρωματικές πλάκες που προκαλούν οξύ στεφανιαίο σύνδρομο εντοπίζονται συνηθέστερα στα εγγύτερα τμήματα των στεφανιαίων αρτηριών. Η μελέτη της αθηρωματικής πλάκας με οπτική συνεκτική τομογραφία αποκτά ιδιαίτερη σημασία για την επιλογή της κατάλληλης θεραπείας και για τη διερεύνηση των μηχανισμών που οδηγούν στο οξύ στεφανιαίο σύνδρομο.

Χριστόδουλος Ι. Στεφανάδης
Καθηγητής Καρδιολογίας
Πρόεδρος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών