ΝΕΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΈΡΕΥΝΑΣ ΣΤΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΙΤΕ
22/08/2023
Η Έλενα Αναγνωστοπούλου, καθηγήτρια γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και συνεργαζόμενο μέλος ΔΕΠ του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών (ΙΜΣ) του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), επελέγη για χρηματοδότηση από το ανταγωνιστικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα χρηματοδότησης ERCAdvancedGrant2022. Οι συγκεκριμένες χρηματοδοτήσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας χορηγούνται σε καταξιωμένους Ερευνητές ανεξαρτήτως εθνικότητας, που έχουν να επιδείξουν σημαντικά επιστημονικά επιτεύγματα κατά την τελευταία δεκαετία.Το διεπιστημονικό πρόγραμμα της Έλενας Αναγνωστοπούλου με τίτλο «PhylogeniesprobingGrammar. Exploringmorphosyntaxatdifferentscalesoflanguagechange(PhylProGramm)» είναι καινοτόμο και ρηξικέλευθο, τόσο στον σχεδιασμό του όσο και ως προς τις μεθόδους που θα αναπτύξει. Φιλοδοξεί να αποτελέσει καινοτόμο συμβολή στην αξιολόγηση των χαρακτηριστικών της μορφολογίας και της σύνταξης ως προς τις ιστορικές πληροφορίες που μπορούν να μας δώσουν, με τη χρήση ποσοτικών υπολογιστικών φυλογενετικών μεθόδων εμπνευσμένων από την εξελικτική βιολογία σε συνδυασμό με ποιοτική και σε βάθος γλωσσολογική έρευνα. Το πρόγραμμα θα αναπτύξει νέες υπολογιστικές μεθόδους για να αξιολογήσει τα μορφοσυντακτικά χαρακτηριστικά, τον τρόπο που λειτουργούν και αλληλεπιδρούν σε συγκεκριμένες ιστορικές και γεωγραφικές συνθήκες, και να καταδείξει ποια από αυτά αντιστέκονται στον δανεισμό και μεταβάλλονται αργά στο χρόνο, έτσι ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για αξιόπιστα δέντρα ανακατασκευής/ επανασύνθεσης της γενεαλογικής ιστορίας των γλωσσών. Παράλληλα θα μελετηθούν τα χαρακτηριστικά που μεταφέρονται εύκολα από γλώσσα σε γλώσσα σε διαφορετικές συνθήκες γλωσσικής επαφής, καθώς και εκείνα που απηχούν καθολικές τάσεις μεταβολής της γλώσσας αλλά και τυχαίες ομοιότητες. Αυτού του είδους η αξιολόγηση χαρακτηριστικών δεν έχει επιχειρηθεί με συστηματικό τρόπο μέχρι σήμερα, επειδή πρόκειται για ένα ιδιαίτερα σύνθετο πλέγμα φαινομένων και σχέσεων, με αποτέλεσμα να υπάρχει πλήθος αντικρουόμενων απόψεων σχετικά με τη σταθερότητά τους, αλλά και σχετικά με το αν θα πρέπει αυτή να σχετικοποιηθεί ανάλογα με τις γλωσσικές οικογένειες και τις γεωγραφικές περιοχές του κόσμου.
Το διεπιστημονικό ερευνητικό πρόγραμμα θα υλοποιηθεί από διεπιστημονική ομάδα ερευνητών που συνδυάζουν τη θεωρητική, ιστορική, διαλεκτολογική και τυπολογική γλωσσολογία, με την εξελικτική βιολογία, τη βιοπληροφορική και την επιστήμη των υπολογιστών. Θα αξιολογήσει και θα ερμηνεύσει τα μορφοσυντακτικά χαρακτηριστικά σε τρία επίπεδα ανάλυσης: στο επίπεδο της μικροποικιλότητας (μελέτη των χαρακτηριστικών ελληνικών διαλέκτων σε επαφή με άλλες γλωσσικές ομάδες της Ινδο-Ευρωπαϊκής -Ρομανικές, Αλβανικά, Σλάβικες - καθώς και με τα Τουρκικά, μία μη Ινδο-Ευρωπαϊκή γλώσσα), στο επίπεδο της μεσοποικιλότητας (μελέτη των μακρο- και μεσο-χαρακτηριστικών της Ινδο-Ευρωπαϊκής και των χαρακτηριστικών των υποομάδων της) και στο επίπεδο της μακροποικιλότητας (μελέτη των μακρο-χαρακτηριστικών αντιπροσωπευτικού δείγματος γλωσσών από όλες τις οικογένειες και περιοχές του κόσμου). Η έρευνα θα συμπληρωθεί με μελέτες περίπτωσης που θα εξετάσουν σε ποιο βαθμό τα αποτελέσματα από την μελέτη των ελληνικών διαλέκτων και της Ινδο-Ευρωπαϊκής γλωσσικής οικογένειας μπορούν να γενικευθούν σε άλλες διαλεκτικές ομάδες και γλωσσικές οικογένειες. Το ίδιο ερώτημα θα διερευνηθεί και μέσα από την εφαρμογή και ανάπτυξη υπολογιστικών μεθόδων.
Οι χρηματοδοτήσεις ERCAdvancedGrantsείναι από τις πιο ανταγωνιστικές στην Ευρώπη και στοχεύουν στο να βοηθήσουν τους ερευνητές να εξερευνήσουν τις πιο καινοτόμες και φιλόδοξες ιδέες τους, διεξάγοντας πρωτοποριακή έρευνα σε όλους τους επιστημονικούς κλάδους. Οι επιχορηγήσεις αυτές δίδονται στο πλαίσιο του προγράμματος Έρευνας και Καινοτομίας της ΕΕ, «HorizonEurope». Σημειώνεται ότι το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας κατέχει τον μεγαλύτερο αριθμό χρηματοδοτούμενων έργων ERCστην Ελλάδα. Το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας είναι το μόνο Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών στην Ελλάδα με 7 ERCχρηματοδοτούμενα προγράμματα.
Σύντομο Βιογραφικό
