Η μυοκαρδιοπάθεια της κύησης είναι μια σχετικά σπάνια κατάσταση, η οποία παρουσιάζεται στις γυναίκες κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης. Είναι ένα νόσημα, το οποίο περιγράφηκε πρόσφατα, μόλις το 1937, και υπολογίζεται ότι προσβάλλει στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου υπάρχουν καταγεγραμμένα στατιστικά στοιχεία, περίπου 1.350 εγκυμονούσες γυναίκες τον χρόνο. Δηλαδή, μία στις 3.200 γυναίκες που είναι έγκυες θα εκδηλώσουν μυοκαρδιοπάθεια της κύησης. Από το 1937 μια πληθώρα ερευνητικών δουλειών μελέτησε την συγκεκριμένη πάθηση, γεγονός, το οποίο βοήθησε στην αναγνώριση των αιτιών της και οδήγησε στην βελτίωση της πρόγνωσή και της θεραπευτικής της αντιμετώπισης.

Ως μυοκαρδιοπάθεια της κύησης ορίζεται η εμφάνιση καρδιακής ανεπάρκειας σε γυναίκες κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης ή/και μετά τον τοκετό. Συχνότερα παρατηρείται κατά την διάρκεια του τρίτου τριμήνου της εγκυμοσύνης, αλλά μπορεί να αρχίσει να εκδηλώνεται και κατά το δεύτερο τρίμηνο.

Οι περισσότερες γυναίκες που παρουσιάζουν μυοκαρδιοπάθεια της κύησης έχουν τα ίδια συμπτώματα που έχουν οι ασθενείς που πάσχουν από καρδιακή ανεπάρκεια. Δηλαδή, κυρίως παραπονιούνται για δύσπνοια, βήχα, πόνο στο στήθος και ενίοτε για πόνο στην κοιλιά. Επίσης, μπορεί να αναφέρουν αδυναμία, καταβολή και έντονη κόπωση στην ήπια προσπάθεια. Δεδομένου, ότι όλα τα παραπάνω συμπτώματα μπορεί φυσιολογικά να παρουσιαστούν στις γυναίκες κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης, η διάγνωση της πάθησης μπορεί να αργήσει να τεθεί. Από την στιγμή, όμως, που ένας γιατρός θέση την υποψία της μυοκαρδιοπάθειας της κύησης, η διάγνωση επιβεβαιώνεται εύκολη μετά από μια καλή κλινική εξέταση, την διενέργεια ηλεκτροκαρδιογραφήματος και την διενέργεια υπερηχογραφήματος καρδιάς.

Τα ακριβή αίτια της εκδήλωσης μυοκαρδιοπάθειας της κύησης δεν έχουν πλήρως εξακριβωθεί. Πολλές μελέτες έχουν δείξει, ότι ο αυξημένος κίνδυνος εκδήλωσης μυοκαρδιοπάθειας της κύησης σχετίζεται με την ηλικία της γυναίκας, την φυλή, το προηγούμενο ιατρικό ιστορικό και τις προηγούμενες εγκυμοσύνες. Δηλαδή, σύμφωνα με τα ευρήματα των μελετών, φαίνεται ότι οι γυναίκες ηλικίας μεγαλύτερης των 30 ετών κινδυνεύουν περισσότερο από τις νεότερες γυναίκες να παρουσιάσουν μυοκαρδιοπάθεια της κύησης.

Επίσης, αυξημένου κινδύνου να εκδηλώσουν την συγκεκριμένη πάθηση κατά την εγκυμοσύνη είναι οι γυναίκες, οι οποίες έχουν ιστορικό αρτηριακής πίεσης ή πολλαπλές εγκυμοσύνες. Επιπλέον, για την εμφάνιση μυοκαρδιοπάθειας της κύησης έχουν ενοχοποιηθεί η κακή διατροφή, οι ορμονικές διαταραχές, οι φλεγμονώδεις διεργασίες και η ανώμαλη απάντηση του ανοσοποιητικού συστήματος στην εγκυμοσύνη.

Η μυοκαρδιοπάθεια της κύησης μπορεί να προκαλέσει μια πληθώρα επιπλοκών, όπως είναι η καρδιακή ανεπάρκεια, το έμφραγμα του μυοκαρδίου, οι αρρυθμίες και η δημιουργία θρόμβων και εμβολών. Ακόμα, σε ακραίες και βαριές περιπτώσεις μπορεί να είναι θανατηφόρος. Η σύγχρονη ιατρική μπορεί να βοηθήσει και να μειώσει την εμφάνιση επιπλοκών με την χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής, όπως π.χ. διουρητικών. Οι περισσότερες γυναίκες μετά τον τοκετό θα βελτιωθούν, θα επανέλθουν στην προηγούμενη κατάσταση και θα ιαθούν πλήρως σε διάστημα έως και περίπου 6 μηνών.

Παρ’ όλο που η μυοκαρδιοπάθεια της κύησης είναι μια πάθηση που μπορεί να ιαθεί πλήρως παραμένει μια δυνητικά θανατηφόρος πάθηση με πολλές πιθανές επιπλοκές. Γι’ αυτό το λόγο περαιτέρω έρευνα είναι απαραίτητη για την αποκάλυψη των αιτίων της, την αναγνώριση των μεθόδων πρόληψής της και έγκαιρης διάγνωσή της, και την εξασφάλιση της βέλτιστης θεραπευτικής αντιμετώπισής της.

Χριστόδουλος Στεφανάδης
Καθηγητής Καρδιολογίας
Διευθυντής Α΄ Καρδιολογικής Κλινικής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, «Ιπποκράτειο» Γ.Ν.Α..
Clinical Professor of Medicine, Emory University School of Medicine, Atlanta, Georgia, USA