Πολλοί άνθρωποι δεν αποφασίζουν να σταματήσουν το κάπνισμα γιατί φοβούνται ότι θα παχύνουν. Επίσης, συχνά ακούμε από καπνιστές ότι «το τσιγάρο μου κόβει την όρεξη» ή πως «καπνίζοντας καίω περισσότερες θερμίδες». Ωστόσο, αν το τσιγάρο «αδυνατίζει» τότε γιατί πολλοί καπνιστές -ειδικά εκείνοι που καπνίζουν περισσότερο- είναι παχύσαρκοι;

Καταρχήν, η συνήθεια του καπνίσματος συχνά συνοδεύεται και από άλλες ανθυγιεινές συμπεριφορές (κακές διατροφικές συνήθειες, καθιστική ζωή, υψηλή κατανάλωση αλκοόλ κλπ). Επίσης, πολλοί άνθρωποι διακόπτουν το κάπνισμα, παίρνουν βάρος και στη συνέχεια ξαναρχίζουν τη συνήθεια του τσιγάρου, χωρίς όμως να χάσουν τα κιλά που έβαλαν. Αυτός ο συνδυασμός αυξημένου βάρους και καπνίσματος αυξάνει κατακόρυφα τον κίνδυνο για διάφορα προβλήματα υγείας.

Σε ότι αφορά τις «αδυνατιστικές ιδιότητες» του καπνίσματος, είναι αλήθεια πως η νικοτίνη προκαλεί ήπια καταστολή της όρεξης και προσωρινή αύξηση του βασικού μεταβολισμού. Όμως οι δράσεις αυτές είναι τόσο μικρές, που ζυγίζοντας τη σχέση κόστους-οφέλους, το τσιγάρο σίγουρα χάνει. Ειδικότερα, η ζημιά που προκαλεί το κάπνισμα στον οργανισμό (επιβάρυνση της αναπνευστικής λειτουργίας, αύξηση κινδύνου για διάφορες μορφές καρκίνου, αθηροσκλήρυνση, ινσουλινοαντίσταση κλπ), δεν ισοβαθμίζει σε καμία περίπτωση την ενδεχόμενη αύξηση βάρους.

Μάλιστα, αν και δεν είναι εύκολο να συγκρίνουμε άμεσα τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος και του αυξημένου σωματικού βάρους, θα μπορούσαμε ίσως να πούμε ότι αύξηση βάρους ανώτερη των 20 κιλών μπορεί να συγκριθεί με τις αρνητικές επιπτώσεις του τσιγάρου στην υγεία.

Είναι αλήθεια ότι η διακοπή του καπνίσματος συχνά συνοδεύεται με πρόσληψη βάρους, η οποία όμως είναι της τάξεως των 5-7 κιλών, οπότε και πάλι το όφελος υγείας από τη διακοπή του είναι σαφώς μεγαλύτερο.

Άλλωστε, η πρόσληψη βάρους είναι κάτι ελεγχόμενο, το οποίο μπορεί να αποφευχθεί με ισορροπημένη διατροφή και ήπια φυσική δραστηριότητα. Η αύξηση βάρους με τη διακοπή του καπνίσματος οφείλεται κυρίως στην υποκατάσταση της συνήθειας με τσιμπολόγημα, και όχι στην πραγματικά αυξημένη όρεξη ή στη μείωση των καύσεων του οργανισμού. Πράγματι, άτομα τα οποία διακόπτουν το κάπνισμα αλλά προσέχουν τη διατροφή τους και φροντίζουν να κάνουν κάποιο είδος φυσικής δραστηριότητας (π.χ. περπάτημα), καταφέρνουν και διατηρούν το βάρος τους.

5 συμβουλές για να μην πάρετε κιλά μετά τη διακοπή του καπνίσματος

• Προσοχή στο τσιμπολόγημα. Προσπαθείτε να μην βρίσκετε παρηγοριά στο φαγητό. Πηγαίνετε μια βόλτα, παίξτε με ένα κομπολόι, διαβάστε ένα βιβλίο, πάρτε τηλέφωνο κάποιο φίλο, ή αν θέλετε οπωσδήποτε να βάλετε κάτι στο στόμα σας, επιλέξτε λαχανικά (κομματάκια από καρότο, αγγούρι κλπ), κάποια τσίχλα/καραμέλα χωρίς ζάχαρη ή μια οδοντογλυφίδα.

• Φροντίζετε να πίνετε αρκετά υγρά –αποφύγετε όμως εκείνα με ζάχαρη, και καταναλώστε με μέτρο χυμούς φρούτων, καφεΐνη και αλκοόλ.

• Κινηθείτε. Ακόμη και το απλό περπάτημα μπορεί να διευκολύνει σημαντικά την προσπάθεια, βοηθώντας στην αποφυγή του τσιμπολογήματος, στη χαλάρωση, αλλά και στο να διατηρηθεί ο μεταβολισμός σας «ξύπνιος».

• Κρατήστε ημερολόγιο καταγραφής τροφίμων και ποτών: θα σας βοηθήσει να ελέγχετε καλύτερα τι και πόσο τρώτε.

• Ζητήστε βοήθεια και υποστήριξη. Η διακοπή του καπνίσματος είναι μια δύσκολη απόφαση που απαιτεί πολύ υπομονή και μεγάλη προσπάθεια, επομένως η υποστήριξη από το περιβάλλον μπορεί να αποδειχτεί πολύτιμη. Μην παραλείπετε να επιβραβεύετε τον εαυτό σας για κάθε μέρα που δεν καπνίζετε, αρκεί το «βραβείο» σας να μην είναι τρόφιμο ή ποτό.

Καλή επιτυχία!

Μαρία Κολοτούρου
Κλινική Διαιτολόγος–Διατροφολόγος, MSc,
Με την επιμέλεια του Πανελλήνιου Συλλόγου Διαιτολόγων
www.dietforall.gr