Μετά από μια ασυνήθιστα μακρά εποχή κρύου, κακοκαιρίας και βροχών κάνει επιτέλους ζέστη! Το καλοκαίρι είναι μάλλον η αγαπημένη εποχή των περισσοτέρων, γιατί είναι συνυφασμένο με την ξεκούραση, τις διακοπές, τη θάλασσα και την ξεγνοιασιά. Όμως, για να ευχαριστηθεί κανείς το καλοκαίρι του χωρίς δυσμενή απρόοπτα πρέπει να έχει στο μυαλό του μερικά βασικά πράγματα. Η ζέστη και ο ήλιος κάνουν καλό ως ένα σημείο. Αν δεν προσέξει κανείς, ιδίως όταν προϋπάρχουν προβλήματα υγείας, μπορεί να έχει δυσάρεστες συνέπειες.

Η υπερβολική έκθεση στον ήλιο και την έντονη ζέστη μπορεί να οδηγήσει σε θερμοπληξία ακόμα και υγιή άτομα. Εκείνοι, όμως, που πάσχουν από καρδιαγγειακά νοσήματα, τα βρέφη και τα ηλικιωμένα άτομα κινδυνεύουν ακόμα περισσότερο και μάλιστα κινδυνεύει και η ίδια τους η ζωή. Είναι ακόμα πρόσφατα στη μνήμη μας τα εκατοντάδες θύματα της ζέστης στην Ελλάδα τον Ιούλιο του 1987 και στην Γαλλία το καλοκαίρι του 2003, όπου τα συστήματα υγείας δυσκολεύτηκαν να αντιμετωπίσουν τον απρόβλεπτα μεγάλο αριθμό περιστατικών θερμοπληξίας.

Το σώμα μας από μόνο του έχει ένα ενδογενές θερμορυθμιστικό σύστημα που προσπαθεί να κρατήσει σταθερή την θερμοκρασία του. Όταν αυξηθεί η θερμοκρασία του σώματος έστω και λίγο, ο οργανισμός μας με την εφίδρωση και την αγγειοδιαστολή προσπαθεί να το ψύξει. Η αγγειοδιαστολή οδηγεί σε πτώση της αρτηριακής πίεσης και σε ταχυκαρδία. Η πτώση της πίεσης και η ταχυκαρδία μπορεί να επιβαρύνουν περαιτέρω ένα καρδιαγγειακό σύστημα που ήδη νοσεί. Επιπλέον, όταν υπάρχει μια υποκείμενη καρδιοπάθεια, η καρδιά μπορεί να μην είναι σε θέση να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις του σώματος για αύξηση των παλμών και διατήρηση της αρτηριακής πίεσης σε ικανοποιητικά επίπεδα. Αυτό επηρεάζει αρνητικά το θερμορυθμιστικό σύστημα, δυσκολεύει την αποβολή θερμότητας και εμποδίζει την ψύξη του σώματος με αποτέλεσμα την επικίνδυνη αύξηση της θερμοκρασίας. Επίσης, τα άτομα που έχουν κάποια καρδιοπάθεια συχνά παίρνουν φάρμακα, όπως διουρητικά και β-αναστολείς (φάρμακα που προκαλούν βραδυκαρδία), τα οποία περιορίζουν ακόμα περισσότερο το θερμορυθμιστικό σύστημα στο να προχωρήσει σε αγγειοδιαστολή και ταχυκαρδία για να αποβάλλει την περίσσεια της θερμότητας και να ψύξει το σώμα. Η αφυδάτωση τέλος, η οποία μπορεί να είναι αποτέλεσμα της μειωμένης πρόσληψης υγρών ή της λήψης διουρητικών, είναι ένας ακόμα σημαντικός παράγοντας που μπορεί να οδηγήσει σε απορρύθμιση του θερμορυθμιστικού συστήματος με συνέπεια τελικά την εμφάνιση θερμοπληξίας, μια πραγματικά επείγουσα και απειλητική για την ζωή κατάσταση.

Η θερμοπληξία είναι μια μορφή υπερθερμίας, κατά την οποία αυξάνεται υπερβολικά η θερμοκρασία του σώματος και συνοδεύεται από έντονα συμπτώματα, όπως ναυτία, εμέτους, κόπωση, αίσθημα αδυναμίας και καταβολής, πονοκεφάλους, μυϊκές κράμπες και ζάλη. Άλλα συμπτώματα και σημεία της θερμοπληξίας είναι η απουσία ιδρώτα, η οποία συνυπάρχει συνήθως με ξηροδερμία και ερυθρότητα, η ταχυκαρδία, η δυσκολία στην αναπνοή και οι διαταραχές της συμπεριφοράς. Ενίοτε, μπορεί το άτομο με να παρουσιάσει παραισθήσεις, αποπροσανατολισμό, έντονο εκνευρισμό και σε ακραίες περιπτώσεις ακόμα και σπασμούς. Βαριές περιπτώσεις θερμοπληξίας μπορεί να οδηγήσουν σε κώμα.

Για όλους τους παραπάνω λόγους, τα άτομα με σοβαρά καρδιαγγειακά νοσήματα, τα βρέφη και οι ηλικιωμένοι πρέπει να ακολουθούν μερικούς βασικούς κανόνες κατά τους ζεστούς μήνες του θέρους:

1. Όταν κάνει πολύ ζέστη, κυρίως προς το μεσημέρι, καλό είναι να αποφεύγονται οι μετακινήσεις και οι βόλτες σε εξωτερικούς χώρους, όπου δεν υπάρχουν ψυκτικά συστήματα.

2. Αν υπάρχει δυνατότητα, καλό είναι, όταν η ζέστη είναι αφόρητη να γίνεται χρήση κάποιου ανεμιστήρα ή κλιματιστικού.

3. Αποφυγή οποιασδήποτε κουραστικής και έντονης δραστηριότητας σε εξωτερικούς χώρους. Η κολύμβηση, το περπάτημα ή η σωματική άσκηση πρέπει να περιορίζονται στις πολύ πρωινές ώρες ή αργά το απόγευμα, οπότε η επίδραση του ήλιου δεν είναι πολύ έντονη.

4. Τα ρούχα πρέπει να είναι ελαφρά και δροσερά

5. Για την πρόληψη της αφυδάτωσης είναι απαραίτητη η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων υγρών, κυρίως νερού. Η κατανάλωση καφεΐνης και αλκοόλ πρέπει να αποφεύγεται γιατί επιτείνουν την αφυδάτωση.

6. Σε περίπτωση εκδήλωσης κάποιων από των σημείων ή των συμπτωμάτων της θερμοπληξίας άμεση αναζήτηση ιατρικής βοήθειας.


Χριστόδουλος Ι. Στεφανάδης
Καθηγητής Καρδιολογίας
Πρόεδρος Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογίας

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...