Το Lancet είναι από τα πιο γνωστά ιατρικά περιοδικά που πρωτοκυκλοφόρησε τον 16ο αιώνα, δηλαδή περίπου 2 αιώνες πριν από την Επανάσταση του 1821. Τότε δηλαδή που η ανέχεια και η αγραμματοσύνη κυριαρχούσαν στον τόπο μας, κάποιοι στο Λονδίνο ίδρυαν επιστημονικό ιατρικό περιοδικό. Η εισαγωγή αυτή κρίνεται απαραίτητη για να τονιστεί ιδιαιτέρως η σοβαρότητα της αρθρογραφίας του περιοδικού.

Σ' ένα από τα τελευταία τεύχη του, το Lancet δημοσίευσε μια επιστημονική μελέτη από τη Δανία σύμφωνα με την οποία εάν κατά τη διάρκεια της μεταφοράς ενός αρρώστου με εξελισσόμενο πιθανόν έμφραγμα του μυοκαρδίου διακοπεί η κυκλοφορία του αίματος στο χέρι, με τη βοήθεια ενός πιεσόμετρου, τότε η τελική βλάβη που θα γίνει στο μυοκάρδιο θα είναι μικρότερη σε σχέση με τους αρρώστους στους οποίους δεν έγινε η διακοπή της κυκλοφορίας του αίματος.

Η διακοπή της κυκλοφορίας του αίματος διαρκεί 5 λεπτά και επαναλαμβάνεται τουλάχιστον 4 φορές. Βέβαια εξυπακούεται ότι ο άρρωστος δεν στερείται την κλασική θεραπεία του εμφράγματος.

Οι Δανοί ερευνητές επικαλούνται στην εργασία αυτή μεταξύ των άλλων και πειραματικές μελέτες της Καρδιολογικής Κλινικής του Αττικού Νοσοκομείου, όπου πράγματι σε πειραματόζωα βρέθηκε ότι όταν προκαλείται ισχαιμία στο πειραματόζωο με περίδεση των άκρων του, το τελικό έμφραγμα που προκύπτει έχει μικρότερη έκταση σε σχέση με το έμφραγμα που προκύπτει σε άλλα πειραματόζωα που δεν έχουν περιδέσει τα άκρα τους.

Με απλά λόγια, όταν θρομβωθεί και κλείσει 100% μια στεφανιαία αρτηρία, τότε η περιοχή που η ίδια αρτηρία αιματώνει, νεκρώνεται και καταστρέφεται το μυοκάρδιο. Εάν η ίδια η αρτηρία κλείσει σιγά σιγά με τα χρόνια, τότε σιγά-σιγά αναπτύσσεται ένα φυσικό by pass (παράπλευρη κυκλοφορία) και έτσι δεν δημιουργείται έμφραγμα του μυοκαρδίου. Για τον λόγο αυτό ένας τελείως ασυμπτωματικός άρρωστος δεν κινδυνεύει από τις μεγάλες στενώσεις (βουλώματα) που έχουν οι αρτηρίες της καρδιάς του και συνήθως δεν χρειάζεται εγχείρηση ή αγγειοπλαστική (μπαλόνι) γιατί δεν κινδυνεύει να πάθει έμφραγμα από τις μεγάλες βλάβες. Αντίθετα χρειάζεται θεραπεία που να σταθεροποιεί τις μικρές στενώσεις οι οποίες μπορεί οποιαδήποτε στιγμή να σπάσουν, να φράξουν απότομα 100% τη στεφανιαία αρτηρία και να δημιουργήσουν οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου.

Σύμφωνα λοιπόν με την τελευταία αυτή επιστημονική μελέτη από τη Δανία κατά τη μεταφορά του ασθενούς στο νοσοκομείο με πόνο στο κέντρο του στήθους, θα πρέπει ο νοσηλευτής που βρίσκεται μέσα στο ασθενοφόρο με ένα πιεσόμετρο να διακόπτει την κυκλοφορία στο χέρι του ασθενούς επί 5 λεπτά για 3-4 φορές. Με τον τρόπο αυτό ενεργοποιούνται αμυντικοί μηχανισμοί μέσα στο μυοκαρδιακό κύτταρο ούτως ώστε να αντέξει στην ισχαιμία η περιοχή του μυοκαρδίου που βρίσκεται γύρω από το έμφραγμα και να μην καταστραφεί. Αυτός ο προστατευτικός μηχανισμός της καρδιάς λέγεται προϊσχαιμική προστασία του μυοκαρδίου που πειραματικά έχει περιγραφεί πριν από 20 περίπου χρόνια και που τώρα αποδεικνύεται ότι λειτουργεί και στον άνθρωπο.

Ετσι, στη θεραπεία του οξέος εμφράγματος, εκτός από τη θρομβόλυση, όπου με φάρμακα διαλύεται ο θρόμβος μέσα στην αρτηρία, και τη διάνοιξη της αρτηρίας με αγγειοπλαστική, υπάρχει και η ισχαιμική προστασία του μυοκαρδίου. Με τους σύγχρονους αυτούς τρόπους περιορίζεται η έκταση του εμφράγματος του μυοκαρδίου και ελαττώνονται οι σοβαρές επιπλοκές του.


Δημήτριος Θ. Κρεμαστινός
Καθηγητής Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...