Η υπέρταση, αυτό που απλά ο κόσμος αποκαλεί πίεση, θεωρείται παγκόσμια «ο σιωπηλός δολοφόνος» του ανθρώπου. Και τούτο γιατί αθόρυβα και καθημερινά «κατατρώγει» τις αρτηρίες του και αιφνίδια μία μέρα τον οδηγεί είτε στο εγκεφαλικό επεισόδιο, είτε στο έμφραγμα του μυοκαρδίου, είτε στην καρδιακή ανεπάρκεια, είτε στη ρήξη ενός ανευρύσματος των μεγάλων αρτηριών.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας χάνονται 7 εκατομμύρια άνθρωποι το χρόνο από υπέρταση. Ένας στους τρεις περίπου Έλληνες ζει χωρίς να το γνωρίζει με ψηλή πίεση και ένας στους τρεις περίπου απ’ αυτούς που το γνωρίζει και παίρνει φάρμακα, δεν καταφέρνει να τη ρυθμίσει σωστά. Γιατί η πραγματική πίεση δεν είναι στιγμιαία. Η πίεση πρέπει να είναι σταθερά κάτω από 120-130 mg Hg καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας με την ελάχιστη πίεση, που ο κόσμος αποκαλεί μικρή πίεση, να μην ξεπερνά τα 80 mg Hg. Έτσι μία μεμονωμένη μέτρηση της πίεσης κάποια στιγμή της ημέρας δεν μπορεί να μας πληροφορήσει περί του τι ακριβώς συμβαίνει με την πίεση. Χρειάζονται συνεχείς μετρήσεις μέρα και νύκτα και αυτό επιτυγχάνεται με το Holter πίεσης.

Τα τελευταία χρόνια, παρ’ ότι έχουν χρησιμοποιηθεί πολλά και αποτελεσματικά φάρμακα κατά της υπέρτασης, όπως είναι οι β-αναστολείς, οι ανταγωνιστές ασβεστίου, οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου και της αγγειοτενσίνης, τα φάρμακα που δρουν στο νευρικό σύστημα, σε συνδυασμό με διουρητικά άλλα και σε μεταξύ τους συνδυασμούς. Είναι επίσης γνωστό ότι πρόσφατα επιχειρήθηκε η παρασκευή εμβολίου με αντισώματα που δεσμεύουν την αγγειοτενσίνη που θεωρείται από τους βασικούς παράγοντες που προκαλούν υπέρταση.

Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που η αρτηριακή πίεση παραμένει επικίνδυνα αρρύθμιστη.
Όμως οι προσπάθειες συνεχίζονται. Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Αδελαϊδας, στην Αυστραλία, τιτλοποίησαν το σκόρδο. Με τη χορήγησή του σε τέσσερεις κάψουλες την ημέρα, επέτυχαν καλλίτερη ρύθμιση της πίεσης σε αρρώστους που έπαιρναν τα φάρμακά τους χωρίς να έχουν τα αναμενόμενα καλά αποτελέσματα.

Εν τούτοις η εντυπωσιακότερη προσπάθεια αφορά τη μέθοδο που δημοσιεύεται τελευταία στο περιοδικό Lancet. Σε 100 υπερτασικούς αρρώστους από 12 μεγάλα κέντρα στον κόσμο με τη βοήθεια ραδιοκυμάτων πάνω στους νεφρούς επέτυχαν εντυπωσιακή ρύθμιση της αρρύθμιστης αρτηριακής πίεσης. Με ένα λεπτό καθετήρα από το πόδι και ειδικότερα από τη μηριαία αρτηρία, όπως γίνεται με τον καθετηριασμό της καρδιάς, ο γιατρός καθετηριάζει ουσιαστικά το νεφρό και στην περιοχή όπου υπάρχει το νευρικό πλέγμα επιχειρεί μία εκπομπή ραδιοκυμάτων σε ριπές υψηλής συχνότητας. Με τον τρόπο αυτό διακόπτεται η αποστολή των νευρικών ώσεων από τον νεφρό προς τον εγκέφαλο, που θεωρείται ένας βασικός παράγοντας που διαμορφώνει την αρτηριακή πίεση. Άλλωστε είναι γνωστός ο λαϊκός όρος που μιλά για νευροπίεση.

Σύμφωνα με τους ερευνητές τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά. Ένα εξάμηνο μετά την επέμβαση, η οποία σημειωτέον είναι τελείως ακίνδυνη και διαρκεί 1 περίπου ώρα, η μέση αρτηριακή πίεση από 178/97 mm Hg έφθασε στο 146/88 mm Hg, δηλαδή με απλά λόγια από περίπου 18 πήγε στο 14,5 mm Hg. Παράλληλα θα πρέπει να λεχθεί ότι ένας στους 10 αρρώστους δεν ανταποκρίθηκε στη θεραπεία.

Τι συμβαίνει λοιπόν; Είναι αναμφισβήτητο ότι ο εγκέφαλος με τη διακοπή των νευρικών ώσεων προς αυτόν απομονώνεται. Άλλωστε, τα κεντρικώς δρώντα αντιυπερτασικά φάρμακα «μπλοκάρουν» τις νευρικές συνάψεις και κατά συνέπεια δρουν με ανάλογο παθοφυσιολογικό μηχανισμό.
Βέβαια, η μέθοδος αυτή βρίσκεται στα πρώτα της στάδια και θα χρειασθούν περισσότερες μελέτες για να καταξιωθεί και να εξελιχθεί. Αναμφισβήτητα όμως, αποτελεί ένα περαιτέρω βήμα που συμβάλλει στην αντιμετώπιση της υπέρτασης, που ρυθμίζεται δύσκολα με τα καθιερωμένα φάρμακα.


Δημήτριος Θ. Κρεμαστινός
Καθηγητής Καρδιολογίας
Πανεπιστημίου Αθηνών
Πρόεδρος του Ελληνικού Κολλεγίου Καρδιολογίας