Οι ιογενείς λοιμώξεις προσβάλλουν το ανώτερο και κατώτερο αναπνευστικό σύστημα προκαλώντας μια ποικιλία συνδρόμων από τα οποία τα πιο συχνά είναι το κοινό κρυολόγημα και η γρίπη.

Κρυολόγημα

Το κοινό κρυολόγημα οφείλεται στους ρινοιούς και τους κορονοιούς, απαιτεί μια περίοδο επώασης του ιού 24-72 ώρες και εμφανίζεται με συμπτώματα τραχύτητας κατά τη κατάποση (πονόλαιμος), ρινόρροιας, απόφραξης των ρινικών κοιλοτήτων και κακουχίας. Συνήθως οι ασθενείς δεν εμφανίζουν πυρετό αλλά εκκρίσεις από τη μύτη υδαρούς υφής (καταρροή) ενώ η εμφάνιση βήχα παρατηρείται τη δεύτερη εβδομάδα από την έναρξη των συμπτωμάτων και είναι μέτριας έντασης. Η λοίμωξη διαρκεί περίπου 10 ημέρες και η θεραπεία της είναι υποστηρικτική (αντιπυρετικά, αποσυμφορητικά του ρινικού βλεννογόνου).

Γρίπη

Η κοινή γρίπη οφείλεται στον ιό της γρίπης Α και Β, εμφανίζεται με υψηλό πυρετό που μπορεί να συνοδεύεται από ρίγος, κυνάγχη, βήχα, φωτοφοβία, έντονη κεφαλαλγία, κακουχία, άλγος στις αρθρώσεις και στη ράχη. Η περίοδος επώασης κυμαίνεται από 1-4 ημέρες ενώ τα συμπτώματα αρχίζουν να υποχωρούν μετά από 3-5 ημέρες από την εμφάνιση τους. Ο βήχας, η κακουχία και η αδυναμία είναι πιθανό να διαρκέσουν έως και 3-4 εβδομάδες από την εμφάνιση της λοίμωξης. Τα παιδιά κάτω των 4 ετών, οι ενήλικες άνω των 65 ετών και οι πάσχοντες από χρόνιες παθήσεις αποτελούν τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Η θεραπεία είναι επίσης υποστηρικτική (όπως και στο κρυολόγημα) αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις ο θεράπων ιατρός πιθανά να απαιτηθεί να χορηγήσει αντιικά φάρμακα. Η κοινή γρίπη είναι δυνατό να προληφθεί με την εφαρμογή κάθε χρόνο του αντιγριπικού εμβολίου.

Πνευμονία, συμπτώματα και θεραπεία

Η πνευμονία οφείλεται σε βακτήρια (κυρίως) αλλά και σε ιούς, προσβάλλει τις αναπνευστικές κυψελίδες και οφείλεται στον Streptococcus pneumoniae ή Πνευμονιόκοκκο , στον Haemophilus influenzae , στα άτυπα παθογόνα (Chlamydophila pneumoniae , Mycoplasma pneumoniae), στον Staphylococcus aureus, τη Moraxella catarrhalis και τη Legionella pneumophila . Οι χρόνιες παθήσεις (σακχαρώδης διαβήτης, καρδιακή ανεπάρκεια, νεφρική ανεπάρκεια κ.λ.π.), η κατάχρηση αλκοόλ, το κάπνισμα και η καταστολή του ανοσολογικού συστήματος αποτελούν ισχυρούς προδιαθεσικούς παράγοντες για την εμφάνιση πνευμονίας. Ο ασθενής προσέρχεται με υψηλό πυρετό, παραγωγικό βήχα, άλγος στον θώρακα και δυσκολία στην αναπνοή ή δύσπνοια. Κατά την εξέταση συχνά παρατηρείται ταχύπνοια (γρήγορη ανάσα), ταχυκαρδία, κόπωση και αδυναμία ενώ εάν η δυσκολία στην αναπνοή επιδεινώνεται παρατηρείται κυάνωση, δηλαδή τα δάκτυλα και τα χείλη του στόματος λαμβάνουν ένα βαθύ μπλε χρώμα που είναι ενδεικτικό της σοβαρής επιδείνωσης της αναπνευστικής λειτουργίας και θεωρείται εξαιρετικά επείγουσα κατάσταση. Η διάγνωση της νόσου τίθεται με την συν-αξιολόγηση των κλινικών και εργαστηριακών ευρημάτων ενώ η επιβεβαίωση της διάγνωσης τίθεται με μια απλή ακτινογραφία θώρακος (πρόσθια και πλάγια) όπου παρατηρείται σκίαση σε ένα ορισμένο σημείο του πνεύμονα. Η διάγνωση της αναπνευστικής ανεπάρκειας τίθεται με τη μέτρηση της μερικής πίεσης του οξυγόνου στο αρτηριακό αίμα.

Η θεραπεία της πνευμονίας στηρίζεται στη χορήγηση αντιβιοτικών. Σε απλές μορφές η χορήγηση αμοξυκιλλίνης (4gr ημερησίως) είναι αρκετή ενώ σε πιο βαριές μορφές απαιτείται η συνχορήγηση δύο αντιβιοτικών εκ των οποίων το ένα πρέπει να είναι μια μακρολίδη. Η διάρκεια της θεραπείας κυμαίνεται από 7-10 ημέρες ανάλογα με τη βαρύτητα της νόσου. Εκτός από τα αντιβιοτικά στη θεραπεία της νόσου πρωτεύοντα ρόλο διαδραματίζει και η υποστηρικτική θεραπεία (ενυδάτωση, καλή τροφή, ανάπαυση, αποφυγή καπνίσματος και αλκοόλ) ενώ σε σοβαρή αναπνευστική ανεπάρκεια επιβάλλεται η χορήγηση οξυγονοθεραπείας.

Η πνευμονία είναι ύπουλη νόσος γιατί στους υπερήλικες εμφανίζεται συχνά όχι με τη κλασσική της μορφή αλλά με έντονη πτώση της δραστηριότητας και της εγρήγορσης. Η πνευμονία που δεν ανταποκρίνεται στην αγωγή απαιτεί ενδοτραχειακή διασωλήνωση, μηχανική αναπνοή και νοσηλεία σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας. Η πρόληψη της πνευμονίας στηρίζεται στο αντι-πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο που πρέπει να εφαρμόζεται σε όλες τις ευπαθείς ομάδες και σε όλους άνω των 50 ετών γιατί παρά τις όποιες εξελίξεις στη θεραπεία η θνητότητα της πνευμονίας από τη κοινότητα παραμένει σταθερή τα τελευταία 50 έτη (γύρω στο 12%).

Γιώργος Θ. Δημόπουλος
Πνευμονολόγος-Εντατικολόγος
Αν. Καθηγητής Εντατικής Θεραπείας Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...