Στο 25%-30% των πασχόντων από ημικρανία παρουσιάζονται οπτικές διαταραχές πολλές και διαφορετικές οι οποίες συνήθως διαρκούν λιγότερο από μία ώρα. Όμως κάποιες απ' αυτές μπορεί να σχετίζονται με άλλα οφθαλμολογικά προβλήματα. Ποιες λοιπόν είναι αυτές οι διαταραχές και πώς πρέπει να τις «χειριζόμαστε»;

Η ημικρανία είναι μια χρόνια διαταραχή η οποία εμφανίζεται συχνότερα στις γυναίκες και χαρακτηρίζεται από υποτροπιάζοντα επεισόδια κεφαλαλγίας σε συνδυασμό με συμπτώματα του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Η κεφαλαλγία συχνά συνοδεύεται από ναυτία, εμετό και φωτοφοβία, ενώ το 25%-30% των πασχόντων παρουσιάζουν οπτικές διαταραχές, οι οποίες χαρακτηρίζουν τη φάση της ημικρανίας που ονομάζεται αύρα.

Το ακριβές αίτιο της ημικρανίας δεν είναι γνωστό. Πιθανές αιτίες είναι η αυξημένη διεγερσιμότητα του εγκεφάλου σε εξωτερικά βιοχημικά ερεθίσματα και η αγγειοσύσπαση στον εγκέφαλο και τους παρακείμενους ιστούς. Η φάση της αύρας συνήθως αποτελεί πρόδρομο στάδιο της κεφαλαλγίας, αλλά μπορεί να εμφανίζεται ανεξάρτητα ή ταυτόχρονα με αυτή. Κύριο χαρακτηριστικό της αύρας είναι οι οπτικές διαταραχές, οι οποίες διαρκούν κατά κανόνα λιγότερο από μία ώρα (συνήθως 10-30 λεπτά).

Οι οπτικές διαταραχές της ημικρανίας με αύρα αφορούν και τα δύο μάτια. Αυτό μπορεί να μη γίνεται εύκολα αντιληπτό, ιδίως όταν καταλαμβάνουν ένα μέρος του οπτικού πεδίου. Καλύπτοντας προσωρινά το ένα μάτι και στη συνέχεια το άλλο, μπορούμε να καταλάβουμε εάν το πρόβλημα επηρεάζει το ένα μάτι ή και τα δύο. Όταν οι οπτικές διαταραχές εντοπίζονται στο ένα μάτι, τότε μιλάμε για ένα πιο σπάνιο είδος ημικρανίας, την οφθαλμική ημικρανία. Η οφθαλμική ημικρανία επηρεάζει περίπου 1/200 ανθρώπους με ημικρανία. Πιθανές αιτίες είναι ο σπασμός των αγγείων και οι διαταραχές των νευρικών κυττάρων του αμφιβληστροειδούς. Οι άνθρωποι που έχουν οφθαλμικές ημικρανίες μπορεί να έχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης μόνιμης απώλειας της όρασης στο ένα μάτι.

Οι διαταραχές
Η πιο συχνή οπτική διαταραχή την οποία αντιλαμβάνεται ο ασθενής με αύρα είναι το σπινθηροβόλο σκότωμα. Πρόκειται για μια περιοχή θολής όρασης που περιβάλλεται από σπινθηροβόλες τεθλασμένες γραμμές, η οποία σταδιακά μεγαλώνει και τελικά διασκορπίζεται.
Άλλα οπτικά φαινόμενα είναι:
· λάμψεις,
· στίγματα,
· φως που τρεμοπαίζει,
· τυφλές περιοχές στο οπτικό πεδίο (όταν δηλαδή λείπει μέρος της εικόνας),
· σωληνοειδής όραση,
· παροδική απώλεια όρασης,
· αίσθηση ότι κοιτάζουμε μέσα από νερό ή από κύματα ζέστης ή από καλειδοσκόπιο,
· κατακερματισμός της εικόνας και
· διαταραχές στην αντίληψη του μεγέθους των αντικειμένων και των χρωμάτων τους.
Πιο σπάνια, εκτός των παραπάνω διαταραχών, ο ασθενής μπορεί να έχει διπλωπία, πτώση βλεφάρου και αλλαγές στο μέγεθος της κόρης των ματιών.

Η διάγνωση
Συχνά, με την πάροδο του χρόνου, τα επεισόδια της κεφαλαλγίας μπορεί να αραιώνουν, να γίνονται πιο ήπια ή και να σταματούν, ενώ η φάση της αύρας (των οπτικών διαταραχών) παραμένει και μπορεί να αποτελεί τη μόνη εκδήλωση της ημικρανίας (συνήθως σε ηλικίες άνω των 50 ετών). Πολλές φόρες λοιπόν είναι δύσκολο να προσδιορίσουμε, εάν τα οπτικά φαινόμενα σχετίζονται με την ημικρανία ή αποτελούν συμπτώματα μιας άλλης οφθαλμολογικής πάθησης.

Σοβαρές οφθαλμολογικές, αλλά και συστηματικές ασθένειες που επηρεάζουν το οπτικό μας σύστημα (αποφράξεις αγγείων στον αμφιβληστροειδή και στον εγκέφαλο, αυξημένη ενδοκράνια πίεση, γιγαντοκυτταρική αρτηρίτιδα, ισχαιμική οπτικοπάθεια, γλαύκωμα, αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς, όγκοι του οφθαλμικού κόγχου κ.ά.) εκδηλώνονται με παρόμοιες οπτικές διαταραχές και κάποιες από αυτές μπορεί να συνοδεύονται από κεφαλαλγία. Η άμεση και ενδελεχής οφθαλμολογική εξέταση, εκτός από το ότι συμβάλλει στη διάγνωση της ημικρανίας αποκλείοντας άλλες αιτίες κεφαλαλγίας, είναι απαραίτητη προτού μια πρωτοεμφανιζόμενη οπτική διαταραχή αποδοθεί σε ημικρανία και για να αποκλειστούν άλλες σοβαρές οφθαλμολογικές παθήσεις με υψηλή νοσηρότητα για τα μάτια μας.

Ιωάννα Μεταξάκη, MD, PhD, FEBO
Χειρουργός Οφθαλμίατρος Ομίλου Affidea,
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Fellow oftheEuropean
Board of Ophthalmology

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...