Οι περισσότεροι ασθενείς με αρτηριακή υπέρταση θεωρούν ότι το άγχος και οι στρεσσογόνοι παράγοντες επιδεινώνουν την υπέρτασή τους. Είναι αυτό αλήθεια;

Σύμφωνα με πληθώρα δεδομένων οι καταστάσεις που αυξάνουν τα επίπεδα του στρες κατά τρόπο ξαφνικό και οξύ προκαλούν παροδικές αυξήσεις της αρτηριακής πίεσης, οι οποίες είναι ικανές να προκαλέσουν βλάβες στα όργανα στόχους και, ενδεχομένως, σε μόνιμη αρτηριακή υπέρταση. Ακόμα πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι οι περισσότερες επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν να υπάρχει σχέση μεταξύ του χρόνιου στρες και της εμφάνισης και εγκατάστασης της υπέρτασης. Και όχι μόνο αυτό. Το χρόνιο στρες συνδέεται στενά και με τις επιπλοκές της υπέρτασης.
Με απλά ερωτηματολόγια, τα οποία διαθέτει ο ιατρός, μπορεί να διαγνωσθεί πόσο το στρες επιβαρύνει τον ασθενή και να καθοριστεί η συνολική ψυχολογική του κατάσταση.

Πώς μπορεί να εξηγηθεί η σχέση στρες-άγχους και αρτηριακής πίεσης.

Οι ασθενείς με έντονο, καθημερινό στρες είναι συνήθως άτομα που όχι μόνο αυξάνεται έντονα η πίεσή τους σε στρεσογόνα ερεθίσματα αλλά έχουν και την τάση να ακολουθούν λιγότερο υγιεινό τρόπο ζωής. Με άλλα λόγια, οι μελέτες δείχνουν πως καταναλώνουν συνήθως περισσότερες «έτοιμες» τροφές, αλάτι, αλκοόλ και καφεϊνούχα σκευάσματα με αποτέλεσμα να επιτείνεται το πρόβλημα της αυξημένης αρτηριακής πίεσης. Άτομα με αυξημένο άγχος και κατάθλιψη συχνά δεν ακολουθούν την προτεινόμενη αντιυπερτασική αγωγή και σαν να μην φτάνει αυτό έρευνες έχουν δείξει ότι εμφανίζουν διαταραχή των νευρο-ορμονικών μηχανισμών ρύθμισης της πίεσης.

Η επαγγελματική δραστηριότητα και οι κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες αλλάζουν τη σχέση του άγχους με την αρτηριακή πίεση;

Όταν οι οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες είναι δύσκολες, οι άνθρωποι με υπέρταση υφίστανται διπλάσιο στρες καθημερινά και αυτό έχει επιπτώσεις στα επίπεδα της αρτηριακής τους πίεσης. Ανάλογα είναι τα ευρήματα των μελετών όσον αφορά και τους ανέργους. Η αύξηση του ποσοστού της ανεργίας οδηγεί μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού στην ανάπτυξη υπέρτασης.

Πρόσφατη μελέτη -που δημοσιεύτηκε στο έγκυρο περιοδικό Hypertension- με δείγμα 123.000 άτομα έδειξε ότι το στρες σχετιζόταν στενά με την υψηλή αρτηριακή πίεση καθώς υπήρχε αύξηση 1% των επιπέδων αρτηριακής πίεσης για κάθε άνοδο κατά 1 μονάδα του επιπέδου στρες. Ωστόσο, η επαγγελματική κατάσταση διαφοροποίησε σημαντικά τα ευρήματα αυτά. Δηλαδή όσο καλύτερη ήταν η θέση στην επαγγελματική κλίμακα τόσο η αρτηριακή πίεση "αρνιόταν" να ανέβει αναλογικά με τα αυξημένα επίπεδα στρες. Αντίθετα όσο χαμηλότερη η θέση στην επαγγελματική κλίμακα τόσο πιο αυξημένα τα επίπεδα τόσο του στρες όσο και της αρτηριακής πίεσης. Ανάλογη ήταν η εικόνα για τους χειρώνακτες. Και τα πράγματα ήταν ακόμα χειρότερα για τους άνεργους που συμμετείχαν στην έρευνα καθώς δεν φαινόταν να έχουν την ικανότητα να διαχειριστούν τις καταστάσεις στρες και η αρτηριακή τους πίεση αυξανόταν εύκολα.

Πώς μπορούμε να τροποποιήσουμε την αρνητική σχέση στρες και αρτηριακής πίεσης;

Η συχνή αερόβια άσκηση - 30 λεπτά, 5 ως 7 φορές την εβδομάδα- μπορεί να μειώσει και το στρες και την αρτηριακή πίεση τόσο σημαντικά ώστε να μειωθεί κατά 20% η θνησιμότητα σε πληθυσμούς υπερτασικών. Παράλληλα, η διακοπή του καπνίσματος, η βελτίωση της διατροφής ώστε να περιλαμβάνει λιγότερα λιπαρά και αλάτι (καθώς τα τελευταία σχετίζονται με διέγερση του συμπαθητικού συστήματος), και η αντιμετώπιση του στρες με ειδικές τεχνικές (μετά από συμβουλή ειδικών) μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά στον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης, πάντα σε συνδυασμό με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή υπό την παρακολούθηση του θεράποντα γιατρού.


Κωνσταντίνος Τσιούφης
Επίκουρος Καθηγητής Καρδιολογίας
Α’ Καρδιολογική Κλινική,
Πανεπιστήμιο Αθηνών,
Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Αθηνών

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...