Προχωρημένη ηλικία και σεξουαλική δραστηριότητα είναι, από πολύ παλιά ακόμη, δυο έννοιες γεμάτες με άγχος και λανθασμένους θρύλους. Προέρχονται συνήθως από κακή πληροφόρηση και πολλαπλασιάζονται με την αύξηση της μακροζωίας. Ακόμη και σήμερα, παρόλο το ξεκαθάρισμα των ανοησιών που περιέβαλαν πάντοτε την σεξουαλικότητα του ηλικιωμένου, πολλοί άνθρωποι, ιδίως οι νεώτεροι, θεωρούν το σεξ σαν μια χαμένη υπόθεση για αυτούς που πέρασαν το 60 τους χρόνια.

Τα τελευταία αρκετά χρόνια μεγάλη προσοχή και έρευνα έχουν αρχίσει να αποδίδουν καρπούς τέτοιους ώστε οι μύθοι άρχισαν να δίνουν τη θέση τους στα επιστημονικά δεδομένα.

Η γεροντολογία είναι μια υποειδικότης της ιατρικής που η ανάπτυξη της συμβαδίζει με την αύξηση του μέσου όρου επιβίωσης, δηλαδή με τη συνεχώς αυξανόμενη γήρανση του πληθυσμού. Οι γεροντολόγοι είναι λοιπόν πολύ εξοικειωμένοι με την μέγιστη διάσταση που υπάρχει που υπάρχει μεταξύ του λαϊκού θρύλου περι σεξουαλικότητας του "γέρου" και της πραγματικότητας, η οποία ούτε λίγο ούτε πολύ, τείνει πλέον να αποδείξει ότι το σεξ κρατάει σχεδόν όσο και η ζωή του ανθρώπου. Βέβαια οι διαπιστώσεις αυτές δεν είναι αποκλειστικά πρόσφατες. Το 1926 ο ουρολόγος Raymond Pearl εντόπισε ένα σημαντικό ποσοστό ανδρών άνω των 70 ετών να διατηρεί συχνή σεξουαλική επαφή. Η φημισμένη έρευνα του Αμερικανού KINSEY, αμέσως μετα τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο, καθώς και μεταγενέστερες μελέτες έδειξαν μεταξύ άλλων ότι ένα 40% ανδρών άνω των 80 ετών διατηρούν ζωηρή σεξουαλική δραστηριότητα. Πολλές πρόσφατες έρευνες επιβεβαιώνουν παλαιότερα ευρήματα και επισφραγίζουν το γεγονός ότι οι ηλικιωμένοι άνδρες και γυναίκες παραμένουν σεξουαλικά αρκετά δραστήριοι.

Ποιοι είναι λοιπόν οι ανασταλτικοί παράγοντες που κατα οποιονδήποτε τρόπο αλλοιώνουν την πραγματική εικόνα; Είναι πάρα πολλοί και ποικίλοι. Μια απλή καταμέτρηση θα μπορούσε να αναφερθεί στα ακόλουθα.

Κοινωνικοί Η ιδέα του ισοβίου σεξ είναι σχεδόν τελείως αντίθετη με τις επικρατούσες δοξασίες και την διάχυτη προκατάληψη που επικρατεί στον τομέα αυτο της αναμενόμενης κοινωνικής συμπεριφοράς. Είναι κάτι αντίστοιχο με την κοινή παραδοχή ότι ένα ηλικιωμένο άτομο δεν μπορεί να μάθει μια καινούργια τέχνη η μια καινούργια επιστήμη. Έτσι με τον καιρό οι κοινωνικές αυτές παραδοχές έχουν "εκπορθήσει" το ηλικιωμένο άτομο απο τους χώρους αυτούς. Ορισμένοι ερευνητές έχουν αποδώσει το σταμάτημα του σεξ απο τον ηλικιωμένο στους ίδιους λόγους για τους οποίους οι γέροι σταματούν να κάνουν ποδήλατο: Από εξασθένηση των μυϊκών ικανοτήτων, αλλά και μια προσπάθεια να αποφύγουν γελοιοποίηση. Για πολλούς, βέβαια, είναι και η έλλειψη ποδηλάτου!

Στους παραπάνω ανασταλτικούς παράγοντες θα πρέπει να προστεθεί και ο ίδιος ο ηλικιωμένος. Σαν αποδέκτης των παραπάνω "ταμπού" αναπόφευκτα δημιουργείται μέσα του μια προδιάθεση "δυσμένειας" τέτοιας που ελαττώνει γενικά την απόλαυση. Τούτο συνδυαζόμενο και με τις φυσικές δυσκολίες που μπορεί να συνοδεύουν τον ηλικιωμένο, ελευθερώνουν κύματα άγχους. Τελικά ο "παλαίμαχος" καταθέτει τα όπλα! και εγκαταλείπει το σεξ. Έτσι οι αριθμοί των "ανίκανων" αυξάνουν πολυ πέραν των πραγματικών πράγμα που τελικά επηρεάζει δυσμενώς τις στατιστικές.

Τέλος, απο τους σπουδαιότερους παράγοντες που δρουν αρνητικά στην υπόθεση αυτή είναι και η νοοτροπία των γιατρών και γενικώς των ασχολούμενων με το επάγγελμά της υγείας.

Η λήψη ιστορικού γύρω απο την σεξουαλική δραστηριότητα του ηλικιωμένου: δεν γίνεται καθόλου μια που υπάρχει διάχυτη η εντύπωση ότι δεν μπορεί να συνυπάρχει πια "τέτοιο πράγμα".

Έντονες παραμένουν ακόμη οι προσωπικές μου εντυπώσεις γύρω απο το ζωτικό αυτο θέμα. Όταν στην παρουσίαση λεπτομερούς ιστορικού των ασθενών της ουρολογικής κλινικής του Ευαγγελισμού, που διήυθηνα, έκανα την παρατήρηση γιατί το μέρος της σεξουαλικότητας του ασθενούς έλλειπε, η απάντηση αυτόματα ήταν: Μα για ποιο λόγο να κάνω τέτοιες ερωτήσεις, δεν είναι δυνατόν ο παππούς να ασχολείται πια με "τέτοια πράγματα". Η όντως ειλικρινής και πηγαία έκπληξη ήταν καταφανής στο πρόσωπό του νεαρού (ειδικευόμενου) Ασκληπιάδη. Λίγο αργότερα με την ευκαιρία ενός ειδικού συνεδρίου που διοργανώσαμε με διεθνή συμμέτοχη επιφανών ουρολόγων, ακούστηκαν παρόμοιες γνώμες.

Εμπειρίες και νοοτροπίες τέτοιες είναι διάχυτα και παγκόσμια διαδεδομένες και είναι πολυ δύσκολο να ξεριζωθούν. Παρόλα αυτά η Αμερικάνικη και η Ευρωπαϊκή ιατρική κάνουν μεγάλα βήματα προς την κατεύθυνση αυτή και έτσι γκρεμίζουν τα τείχη των παρωχημένων αντιλήψεων και της παρεξηγημένης διατήρησης, έστω και σε ελαττωμένο βαθμό, σεξουαλικότητας στο ηλικιωμένο άτομο. Η δυσλειτουργία αυτή εγκαθιδρύεται σαν γνωστικό αντικείμενο των φοιτητών της ιατρικής. Η μεταπτυχιακή εξειδίκευση προσανατολίζεται προς τα πολλαπλά και πολύπλοκα προβλήματα της γεροντικής ηλικίας, της σεξουαλικότητας μη εξαιρούμενης.

Τα τελευταία 10-15 χρονιά βλέπουμε μια βελτίωση της εικόνας η οποία έχει δυο κατευθύνσεις. Από τη μια μεριά η προώθηση πληροφοριών, κυρίως απο τα μέσα ενημέρωσης, βρίσκει ένα κοινό όλο και πιο πολυ πληροφορημένο. Η αναζήτηση μάλιστα των επιστημονικών δεδομένων προάγει ένα πνεύμα εκσυχρονισμού που να βγάζει τα προβλήματα αυτά από τη σφαίρα του θρύλου και του ταμπού και να τα εισάγει στη κοινή νοσολογία. Από την άλλη μεριά η εκπαίδευση του ιατρικού και παραϊατρικού δυναμικού, η καθιέρωση ειδικών μαθημάτων στις ιατρικές σχολές έφερε μια θεαματική βελτίωση στην αντιμετώπιση του ζωτικού αυτού προβλήματος. Το ενδιαφέρον του γιατρού αυξήθηκε κατακόρυφα ακολουθώντας την δραματική βελτίωση της σχετικής ερευνάς και τεχνολογίας. Με την περιγραφή μια σύγχρονης διαγνωστικής και θεραπευτικής απόπειρας θα ασχοληθούμε σε μεταγενέστερα άρθρα μας.

Πριν κλείσουμε όμως σήμερα θα πρέπει να προσθέσουμε λίγα στοιχεία γύρω απο την πρόληψη. Στις προηγμένες χώρες, όπου η συντονισμένη και καλά οργανωμένη προσπάθεια στρέφεται όλο και πιο πολύ προς την πρόληψη, ο ρόλος του γιατρού και του ιατρείου αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα των ΗΠΑ έχουν δημοσιευθεί εκτεταμένα στοιχεία ερευνάς σύμφωνα με τα οποία ένα 30% των προβλημάτων σεξ δυσλειτουργίας αντιμετωπίζονται με επιτυχία στο ιατρείο. Κατά τις ίδιες έρευνες πλείστα όσα ψυχοσωματικά συμπτώματα, μετά απο προσεκτική αναζήτηση, απεδόθησαν σε σεξουαλικά προβλήματα. Το εκπληκτικότερο όμως της παραπέρα ερεύνης είναι η διαπίστωση ότι μόνη η αποκάλυψη και εν συνεχεία απλή "συμβουλευτική" βοήθεια θεράπευσε το μεγαλύτερο ποσοστό των προβλημάτων.

Οι έρευνες αυτές ανοίγουν μια μεγάλη λεωφόρο στην παγκόσμια προσπάθεια περιορισμού των εξόδων διάγνωσης και θεραπείας νόσων της, συνεχώς διογκούμενης, ομάδας των ατόμων μεγάλης ηλικίας. «Τελειώνοντας δεν μπορούμε παρά να τονίσουμε ότι τα νέα διαγνωστικά μέσα και η συχνή εφαρμογή τους, όπως και οι νεώτερες θεραπευτικές μέθοδοι της οργανικής και της ψυχολογικής ανικανότητας έφεραν τέτοια αποτελέσματα που ο ασθενής σήμερα να έχει άριστες προοπτικές για μια αποτελεσματική επιστημονική θεραπεία.

Απόστολος Στέλλος
Χειρουργός - Ουρολόγος

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...