Η στήλη αυτή κατά καιρούς έχει εκλαϊκεύσει τη συμπεριφορά της καρδιάς και τη σχέση της με τη λειτουργία του εγκεφάλου. Η σχέση αυτή, που πολλές φορές είναι καθοριστική για την εύρυθμη λειτουργία της καρδιάς, φαίνεται ότι σχετίζεται με συγκεκριμένες παθήσεις. Η βιβλιογραφία και η έρευνα αναδεικνύουν πτυχές με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ποιος θα φανταζόταν ότι η εσωστρέφεια σε συνδυασμό με τη συνεσταλμένη συμπεριφορά ενός νέου θα αποτελούσαν προδιαθεσικό παράγοντα κινδύνου.

Μία μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Σικάγου, ενός από τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια της Αμερικής, ταράζει τα νερά. Μία μελέτη που διήρκεσε 30 χρόνια, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι ντροπαλοί εσωστρεφείς νέοι (shy guys) είχαν 50% μεγαλύτερη πιθανότητα να πεθάνουν από καρδιακή προσβολή, συγκριτικά με τους εξωστρεφείς νέους. Οι ερευνητές της μελέτης αυτής παρακολούθησαν 2.000 άτομα επί τρεις δεκαετίες μέχρις ότου το 60% κατέληξε. Το πιστοποιητικό θανάτου συσχετίστηκε με ένα ερωτηματολόγιο το οποίο απάντησαν τα άτομα προτού συμπεριληφθούν στη μελέτη, με στόχο να εξακριβωθεί -και να καταταγούν σε ομάδες η προσωπικότητα- του καθενός. Πέραν της εσωστρέφειας και της συνεσταλμένης συμπεριφοράς, δεν προέκυψε καμία συσχέτιση με άλλους παράγοντες κινδύνου όπως το κάπνισμα, τα οινοπνευματώδη, η παχυσαρκία κ.λπ. Οι ερευνητές εξηγούν τα ευρήματά τους αποδεχόμενοι είτε ότι ο εγκέφαλος ελέγχει ακόμα από τις πιο απλές μέχρι τις πιο σύνθετες ψυχολογικές διαταραχές, είτε η εσωστρέφεια αυτή καθεαυτήν δημιουργεί συνθήκες stress, το οποίο ως γνωστόν είναι καταστροφικό.

Η βιβλιογραφία επί του θέματος αναφέρει ότι προσωπικότητα που χαρακτηρίζεται από εξωστρέφεια (Β προσωπικότητα) ανήκει στους υγιέστερους ανθρώπους, αυτούς που ο λαός χαρακτηρίζει «έξω καρδιά». Αντίθετα, τα άτομα που ανήκουν στην προσωπικότητα τύπου Α είναι εκείνοι που είναι αγχώδεις στη δουλειά τους, με καθημερινό stress, που οδηγεί στην ασταθή υπέρταση και σε καρδιοαγγειοπάθειες (έμφραγμα μυοκαρδίου ή αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο).

Τα άτομα με προσωπικότητα τύπου C είναι εκείνα που καταπιέζουν τα συναισθήματά τους, χωρίς αυτοπεποίθηση. Είναι επιρρεπή σε προσβολή από καρκίνο.

Τα αποτελέσματα της μελέτης του Πανεπιστημίου του Σικάγου αποκτούν ιδιαίτερη σημασία όταν επιβεβαιώνονται από ανάλογα ευρήματα του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, που βρίσκουν συσχέτιση μεταξύ κοινωνικής κατάστασης (status) και προβλημάτων υγείας, αφού έλαβαν υπόψη και απέκλεισαν όλους τους άλλους γνωστούς παράγοντες που προδιαθέτουν σε ανάπτυξη καρδιακών παθήσεων.

Οσον αφορά το άγχος, άλλοι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Tilburg της Ολλανδίας υποστηρίζουν ότι το άγχος επιδεινώνει τους γνωστούς παράγοντες που καταστρέφουν τις αρτηρίες της καρδιάς και τους καθιστούν ακόμα πιο επικίνδυνους. Ο ασθενής δηλαδή που καπνίζει ή έχει υπέρταση ή σάκχαρο ή αυξημένη χοληστερόλη ή είναι παχύσαρκος ή δεν γυμνάζεται είναι σε μεγαλύτερο κίνδυνο όταν είναι αγχωμένος συγκριτικά με τον αντίστοιχο ασθενή που έχει τους ίδιους επιβαρυντικούς παράγοντες αλλά δεν έχει άγχος.

Οι διαφορές σε αριθμούς μεταξύ αγχωτικών και μη αγχωτικών ασθενών από την ολλανδική μελέτη έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Η ετήσια συχνότητα καρδιακών επεισοδίων των αγχωτικών ασθενών ανέρχεται στο 9,6%, ενώ των μη αγχωτικών στο 6,6%.

Οι Ολλανδοί ερευνητές δικαιολογούν τα ευρήματά τους από το γεγονός ότι οι αγχωτικοί ασθενείς προσφεύγουν λόγω του άγχους τους ευκολότερα προς τους γιατρούς, όπου γίνεται διάγνωση των καρδιοπαθειών τους ή αντίθετα λόγω τους άγχους τους και τους stress που αναπτύσσουν νοσούν ευκολότερα.

Ομως οποιαδήποτε επιστημονική άποψη και εάν γίνει δεκτή, το τελικό συμπέρασμα παραμένει το ίδιο, δηλαδή με απλά λόγια το άγχος καταστρέφει την καρδιά.

Συμπερασματικά, φαίνεται ότι ο συναισθηματικός κόσμος του ανθρώπου αποτελεί έναν πρόσθετο παράγοντα που μπορεί να επιταχύνει ή να επιβραδύνει την εξέλιξη των καρδιοπαθειών.

Δημήτριος Θ. Κρεμαστινός
Καθηγητής Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών