Είναι πολύ συχνό φαινόμενο οι θεατές ενός αθλητικού θεάματος και ειδικότερα του ποδοσφαίρου να παθαίνουν καρδιακές προσβολές. Υπολογίζεται ότι παρατηρείται 1 προσβολή ανά 500.000 περίπου θεατές ύστερα από μελέτη που έγινε στα γήπεδα τριών χωρών, της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ισπανίας και δημοσιεύθηκε στο European Heart Journal. Είναι αναμφισβήτητο ότι το έντονο συγκινησιακό stress μπορεί να προκαλέσει σπασμό των αρτηριών της καρδιάς και να αυξήσει την πηκτικότητα του αίματος με αποτέλεσμα τη δημιουργία εμφράγματος του μυοκαρδίου.

Όπως είναι γνωστό το 50% των θανάτων που προκαλεί το έμφραγμα του μυοκαρδίου συμβαίνει εκτός νοσοκομείου, γιατί οι άρρωστοι δεν προλαβαίνουν να φθάσουν στο νοσοκομείο και αυτό διότι οι θάνατοι συνήθως συμβαίνουν στα πρώτα λεπτά του εμφράγματος. Για το λόγο αυτό σήμερα στην Αγγλία υπάρχουν μονάδες ανάνηψης στα γήπεδα και φυσικά απινιδωτές. Έτσι ο γιατρός του γηπέδου που είναι εξειδικευμένος στην ανάνηψη είναι παράλληλα εφοδιασμένος με απινιδωτή, ο οποίος εάν χρησιμοποιηθεί στα πρώτα λεπτά της ανακοπής μπορεί να επαναφέρει τον άρρωστο στη ζωή σε ποσοστό που κυμαίνεται περίπου στο 90% των ασθενών. Ειδικότερα στην Αγγλία ανακοινώθηκε ότι μεταξύ των ετών 1999 και 2005 στα γήπεδα σώθηκαν 132 άνθρωποι που επανήλθαν στη ζωή ύστερα από την έγκαιρη χρησιμοποίηση του απινιδωτή.

Βεβαίως, πέραν των θεατών ενός αγώνα που βρίσκονται σε κίνδυνο καρδιακής προσβολής, υπάρχουν και οι ποδοσφαιριστές οι οποίοι σε μικρότερο ποσοστό έχουν αυξημένη πιθανότητα αιφνιδίου θανάτου 2,5 φορές περισσότερο από τους αντίστοιχους μη αθλούμενους νέους ανάλογης ηλικίας. Ο αιφνίδιος θάνατος που οφείλεται σε σταμάτημα της καρδιάς έχει ένα και μοναδικό γνώρισμα το γεγονός ότι η μάχη εναντίον του κερδίζεται ή χάνεται μέσα σε 3-5 λεπτά. Είναι χαρακτηριστικό ότι εκείνος που επανέρχεται στη ζωή δεν θυμάται τίποτα απολύτως σε σχέση με αυτό που του συνέβη. Οι περισσότεροι που σώζονται μπορούν να ζήσουν μετά το επεισόδιο πολλά χρόνια μία φυσιολογική ζωή σε αντίθεση με αυτούς που πάσχουν από σοβαρή πάθηση που και εάν ακόμα επανέλθουν στη ζωή, η επιβίωσή τους είναι περιορισμένη.


Η απινίδωση δεν είναι τίποτα άλλο από απελευθέρωση ηλεκτρικής ενέργειας 200-300 Joules από ένα απλό μηχάνημα ενώ η χρήση του είναι τόσο εύκολη όσο η χρήση μιας απλής ηλεκτρικής συσκευής. Η απινίδωση πρέπει να γίνεται μέσα στα πρώτα λεπτά μετά το σταμάτημα της καρδιάς. Μετά τα 3 και το πολύ 5 λεπτά ακόμα και εάν ο άρρωστος ανανήψει θα ζήσει με σοβαρές εγκεφαλικές βλάβες γιατί τα κύτταρα του εγκεφάλου νεκρώνονται όταν δεν οξυγονωθούν επί 3-5 λεπτά.

Σήμερα ο απινιδωτής εκτός από τα νοσοκομεία πρέπει να υπάρχει όχι μόνο στα γήπεδα και τα στάδια αλλά και σε εκείνα τα μέρη που κυκλοφορεί πολύς κόσμος όπως π. χ. οι σταθμοί των τραίνων, τα αεροδρόμια κλπ., όπου δηλαδή υπάρχει συνωστισμός. Παράλληλα με τον απινιδωτή στα περισσότερα ευρωπαϊκά γήπεδα και στάδια υπάρχουν μονάδες ανάνηψης.

Η ανάνηψη περιλαμβάνει κατά βάση την εξωτερική μάλαξη της καρδιάς και την τεχνητή αναπνοή. Απαιτούνται 4-6 μαλάξεις συνεχώς της καρδιάς και 1 τεχνητή αναπνοή από το στόμα με κλειστή τη μύτη (φιλί της ζωής). Όμως για να είναι επιτυχής η μάλαξη πρέπει το στήθος να υποχωρεί 3-5 εκατοστά. Για να επιτευχθεί αυτό, κινητήρια δύναμη πρέπει να είναι το βάρος του σώματος εκείνου που επιχειρεί τη μάλαξη με τους αγκώνες του ευθειασμένους ενώ ο ασθενής πρέπει να είναι ξαπλωμένος στο δάπεδο. Η εκπαίδευση για μία επιτυχή ανάνηψη είναι απαραίτητη και δεν χρειάζεται υποχρεωτικά ιατρικές γνώσεις. Η εκπαίδευση είναι απλή, εύκολη και παρέχεται από επιστημονικούς και κοινωνικούς φορείς.
Έτσι σε μία καρδιακή ανακοπή μέσα σ’ ένα γήπεδο ένας στοιχειωδώς εκπαιδευμένος στην ανάνηψη μπορεί να κρατήσει στη ζωή έναν άνθρωπο που έπαθε καρδιακή ανακοπή μέχρις ότου φθάσει κοντά του ο απινιδωτής.

Δημήτριος Θ. Κρεμαστινός
Καθηγητής Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών
Πρόεδρος του Ελληνικού Κολλεγίου Καρδιολογίας

      Στην κορυφή