Η καρδιαγγειακή νόσος είναι η πλέον ενδιαφέρουσα και σημαντική επιπλοκή του σακχαρώδη διαβήτη καθώς είναι υπεύθυνη για το 75-80% των θανάτων των διαβητικών ασθενών, ενώ οι διάφορες εκφράσεις της – στεφανιαία νόσος, εγκεφαλοαγγειακή νόσος, περιφερική αγγειοπάθεια –είναι πολύ συχνότερες και πλέον σοβαρές στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη.

Ο σακχαρώδης διαβήτης αυξάνει το κίνδυνο ανάπτυξης μακροαγγειοπαθητικής νόσου. Η εκτεταμένη και επιταχυνόμενη αθηρωματική διαδικασία στον σακχαρώδη διαβήτη συνοδεύεται από γενικευμένη ενδοθηλιακή δυσλειτουργία και οδηγεί σε ασταθείς, ευένδοτες αθηρωματικές πλάκες.

Οι μεταβολικές διαταραχές, οι οποίες χαρακτηρίζουν το διαβήτη, όπως η υπεργλυκαιμία, τα αυξημένα ελεύθερα λιπαρά οξέα και η ινσουλινοαντίσταση ευοδώνουν μηχανισμούς, οι οποίοι συμβάλλουν στην ενδοθηλιακή και ευρύτερη αγγειακή δυσλειτουργία.

Το αυξημένο μιτοχονδριακό οξειδωτικό stress (από την οξείδωση υπερβολικής γλυκόζης και αυξημένης ποσότητας ελευθέρων λιπαρών οξέων) φαίνεται να είναι ο βηματοδότης διέγερσης και των άλλων ιδιαίτερων βιοχημικών και μοριακών μηχανισμών δράσης της υπεργλυκαιμίας (αυξημένη παραγωγή και δράση των AGEs, δραστηριοποίηση πρωτεινικής κινάσης C , διέγερσης κύκλου πολυολών, αυξημένη δραστηριότητα παθοφυσιολογικής οδού εξοζαμίνης). Σε πειραματικά μοντέλα έχει δειχθεί ότι η αυξημένη παραγωγή ελευθέρων ριζών Ο2 οδηγεί σε βλάβη στο πυρηνικό DNA και ρυβοζυλίωση ενός κρίσιμου ενζύμου στη διαδικασία γλυκόλυσης του GAPDH.Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα αναστολή εξέλιξης του μεταβολισμού του και διέγερση των άλλων ιδιαίτερων παθοφυσιολογικών μηχανισμών με τους οποίους η υπεργλυκαιμία ευνοεί την αθηρωματική διαδικασία.

Επιπρόσθετα, στο σακχαρώδη διαβήτη παρατηρείται συχνά υπερπηκτικότητα σαν αποτέλεσμα διαταραχών στην πήξη (αυξημένη έκφραση πολλών παραγόντων όπως θρομβίνης , παρ. VΙΙ , ιστικός παράγων, παρ. Von Willebrand κλπ) στην ινωδόλυση (αυξημένα επίπεδα ΡΑΙ-Ι στον όρο κλπ.), στη λειτουργία των αιμοπεταλίων.

Ο διαβήτης ευοδώνει επίσης τη φλεγμονώδη αγγειακή διαδικασία, καθώς συνδέεται με αυξημένη έκκριση κυττοκινών (κυρίως λόγω της γλυκοζυλιοξείδωσης των πρωτεινών και των λιπιδίων), αυξημένη έκφραση μεταλλοπρωτεινασών, αυξημένη διήθηση από μακροφάγα και Τα-λεμφοοκύτταρα των αθηρωματικών πλακών των διαβητικών ασθενών, αυξημένη δημιουργία ανοσοσυμπλεγμάτων στην υπενδοθηλιακή στιβάδα που περιέχουν τροποποιημένες λιποπρωτείνες.

Η ινσουλινοαντίσταση εξάλλου που είναι παρούσα στο 90% των ατόμων με ΣΔ οδηγεί στην υπερβολική απελευθέρωση ελ. λιπαρών οξέων από τον λιπώδη ιστό, στην δημιουργία των αθηρογενετικών μικρών πυκνών LDL, στην αυξημένη παραγωγή ενδοθηλίνης -1 και άλλων αυξητικών παραγόντων στην μειωμένη παραγωγή ΝΟ και στην γενικευμένη ενδοθηλιακή δυσλειτουργία.

Όλες αυτές οι προαναφερθείσες διαταραχές συμβάλλουν στην ιδιαίτερη ανάπτυξη της αθηρωματικής διαδικασίας και στον αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών συμβαμάτων στο ΣΔ.

Καλύτερη μελλοντική κατανόηση και γνώση των μηχανισμών που οδηγούν στην αυξημένη αθηρωματική διαδικασία του σακχαρώδη διαβήτη μπορεί να επιτρέψει ανάπτυξη νέων στρατηγικών για τον περιορισμό της καρδιαγγειακής νοσηρότητας και θνησιμότητας των διαβητικών ασθενών.

Δρ. Ανδρέας Μελιδώνης
Υπεύθυνος Διαβητολογικού Κέντρου, Γ.Ν. Πειραιά

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...