Τι είναι ο διαβήτης;

Ο διαβήτης είναι μια ασθένεια που έχει πάρει πλέον επιδημικές διαστάσεις παγκοσμίως. Τα πιο συχνά αίτια γι αυτό το φαινόμενο είναι η κληρονομικότητα, η κακή διατροφή πλούσια σε άμυλο και γλυκόζη, η έλλειψη άσκησης και ο σύγχρονος τρόπος ζωής που έχει αυξήσει την καθιστική ζωή και την αρνητική ψυχολογία κυρίως τα επίπεδα άγχους, ο συνδυασμός αυτών των παραγόντων είναι που δημιουργούν τις προϋποθέσεις για να προσβληθεί κάποιος από διαβήτη.


Ο διαβήτης είναι μια χρόνια πάθηση του μεταβολισμού μας που προκαλείται από υπερ έκριση γλυκόζης στο αίμα. Υπάρχουν δυο είδη διαβήτη:

Ο διαβήτης τύπου 1 συμβαίνει όταν ο ανθρώπινος οργανισμός δεν μπορεί να παράγει ινσουλίνη, την ορμόνη που χρειάζεται ώστε να μετατρέψει τα σάκχαρα, το άμυλο και άλλα τρόφιμα σε ενέργεια που χρειάζεται το σώμα καθημερινά .Ο διαβήτης τύπου 1 είναι πιο συχνός στα παιδιά και στους νέους.

Ο διαβήτης τύπου 2 είναι η πιο συχνή μορφή διαβήτη και συμβαίνει όταν δεν παράγεται αρκετή ινσουλίνη στο σώμα για να λειτουργήσει κατάλληλα ή όταν δεν αντιδρούν τα κύτταρα του σώματος στην ινσουλίνη. Στην περίπτωση αυτή επιδρούν παράγοντες εξωτερικοί για την εκδήλωση του διαβήτη όπως, κακή διατροφή, παχυσαρκία, υπερβολικό άγχος, έλλειψη άσκησης. Το θετικό όμως στην περίπτωση αυτήν είναι οτι το άτομο μπορεί ν’ ελέγχει τις συμπεριφορές του αυτές να προσπαθήσει να τις αλλάξει με διαφορετική στάση ζωής για να επαναφέρει τα επίπεδα γλυκόζης στα φυσιολογικά. Με σωστή διατροφή, άσκηση και μπορεί να επιτευχθεί η ισορροπία της γλυκόζης στο αίμα.


Ποιους αφορά;

Το 1995, 135 εκατομμύριο άνθρωποι είχαν παγκοσμίως διαβήτη. Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO) υπολογίζει ότι ο αριθμός των ανθρώπων με διαβήτη στον κόσμο θα φθάσει σε 300 εκατομμύρια μέχρι το 2025. Ο διαβήτης τύπου 2 είναι πιο συχνός από τον διαβήτη τύπου 1, καθώς 95% των διαβητικών του έχει αυτό το τύπο διαβήτη. Μεγάλος είναι ο κίνδυνος για την ανάπτυξη του διατροφικού διαβήτη στον Ελληνικό πληθυσμό που πλέον έχουμε την πρωτιά στην παιδική παχυσαρκία αλλά ήμαστε και σε γενική κατάταξη παγκοσμίως μέσα στις τρεις χώρες με υψηλό ποσοστά.


Ποια είναι τα συμπτώματα του διαβήτη;

Τα περισσότερα από τα συμπτώματα είναι ίδια και στον τύπο 1 και 2 του διαβήτη. Πολλοί είναι οι άνθρωποι που μπορεί να βρίσκονται στο προ διαβητικό στάδιο για πολύ μεγάλη διάρκεια χωρίς να το γνωρίζουν και να μην έχουν παρουσιάσει ή αντιληφθεί τα συμπτώματα αυτά για να απευθυνθούν για βοήθεια. Θα πρέπει λοιπόν γι’ αυτό τον λόγο να ήμαστε πολύ προσεκτικοί αν για μεγάλη χρονική διάρκεια έχουμε απο τα παρακάτω συμπτώματα και να ζητήσουμε την γνώμη ενός ειδικού.



Τα κύρια συμπτώματα του διαβήτη είναι :

-Αίσθημα δίψας
-Αίσθημα πείνας
-Συχνή διούρηση εξαιτίας της υπερβολικής παραγωγής ούρων
-Αίσθημα έντονης κόπωσης
-Υπνηλία
-Απώλεια βάρους και μυών
-Νευροπαθητικός πόνος
-Μουδιάσματα στα άκρα
-Προβλήματα στην όραση
-Πληγές στο δερματικό ιστό που δεν επουλώνονται γρήγορα
-Μολύνσεις με μύκητες στο δέρμα και στα γεννητικά όργανα

Τα συμπτώματα του διαβήτη εάν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα και σωστά, μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρές επιπλοκές που προκαλούν σοβαρότερα προβλήματα υγείας στον οργανισμό με πιθανότητα στο απώτερο μέλλον να απειλούν τη ζωή του ασθενή. Μεταξύ των σοβαρότερων επιπλοκών που μπορεί να προκαλέσει ο διαβήτης περιλαμβάνονται η τύφλωση, η καρδιακή προσβολή, τα εγκεφαλικά επεισόδια, η νεφρική ανεπάρκεια και οι ακρωτηριασμοί.

Σημαντικό λοιπόν είναι η πρόληψη, η έγκαιρη διάγνωση, αλλά και η σωστή και σφαιρική αντιμετώπιση του.


Ποιος είναι ο ρόλος του ψυχολόγου υγείας στον διαβήτη;

Ο διαβήτης μπορεί να προκαλέσει όπως είδαμε και παραπάνω πολλά και ποικίλα σωματικά συμπτώματα. Είναι όμως εξίσου σημαντική η επίδραση του διαβήτη στην ψυχολογία του ασθενή, έχει καθοριστική σημασία στην προσωπικότητα αλλά και στις συναισθηματικές αντιδράσεις του ασθενή, που πάσχει από διαβήτη και πώς οι αντιδράσεις αυτές στην συνέχεια μπορούν να επηρεάσουν την εξέλιξη της νόσου.

Το κλειδί για να ζήσει κάποιος καλά με το διαβήτη είναι να αποφευχθούν τα προβλήματα που προκύπτουν από την παρατεταμένη υπεργλυκαιμία ή από τα επεισόδια της υπογλυκαιμίας. Προκειμένου να γίνει αυτό τα άτομα με διαβήτη πρέπει να συμμορφωθούν σε ορισμένους συμπεριφορικούς κανόνες. Για να επιτευχθεί αυτό πρέπει να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους σε καθημερινή βάση σε διάφορους τομείς: να βελτιώσουν την διατροφή τους, να μειώσουν το κάπνισμα, ν’ αυξήσουν την αερόβια άσκηση, να μάθουν να διαχειρίζονται τα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης. Συμπεριφορές που όλοι οι ασθενείς βαθειά μέσα τους ξέρουν οτι πρέπει να τις αλλάξουν αλλά δεν τους είναι εύκολο και χρειάζονται βοήθεια απο έναν ειδικό γιατί πολύ απλά πολλές απο αυτές τις συμπεριφορές είναι μια συνήθεια χρόνων που τους αποδίδει απόλαυση. Συνεπώς χρειάζονται ειδικές τεχνικές για να μπορέσει κάποιος να αλλάξει τις συμπεριφορές αυτές χωρίς να αισθάνεται μειονεκτικά, ψυχολογική δυσφορία ή το αίσθημα της διαφορετικότητας.

Ο ρόλος του ψυχολόγου υγείας είναι πολύτιμος σε αυτή την προσπάθεια αφού μπορεί να βοηθήσει στην τροποποίηση συμπεριφοράς του ασθενή. Ο ασθενής μετά από μερικές συνεδρίες θα είναι σε θέση να αλλάξει την συμπεριφορά που τον εμπόδιζε στο παρελθόν ώστε να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις του διαβήτη. Εκτός από την αλλαγή συμπεριφοράς μπορεί να προκύψουν συναισθηματικά και κοινωνικά προβλήματα στον ασθενή. Ο διαβήτης θεωρείται συχνά ως ένα μεγάλο ψυχολογικό φορτίο που βαραίνει την ζωή του ασθενή και χαλάει την ποιότητα της. Συναισθήματα όπως κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές, χαμηλή αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση, ανησυχία και απογοήτευση για την ζωή είναι πολύ συχνά αιτήματα, για βοήθεια απο τον ψυχολόγο υγείας στους διαβητικούς ασθενείς.

Ο συνδυασμός της ιατρικής, ψυχολογικής και διατροφικής υποστήριξης έχουν σαν βασικό στόχο την αντιµετώπιση του διαβήτη σφαιρικά, «νου και σώµα» µαζί, σαν δύο παράγοντες που αλληλεπιδρούν.

Ο συνδυασμός της ιατρικής, ψυχολογικής και διατροφική υποστήριξης αποτελεί µία σύγχρονη Ιατρική υπηρεσία, η οποία εντάσσεται στο πεδίο της Συµπεριφορικής Ιατρικής, και θεωρείται η βασικότερη και η πιο σύγχρονη εξέλιξη στην ολιστική αντιµετώπιση του διαβήτη.

Ποιοι είναι οι στόχοι της Ψυχολογικής Υποστήριξης;

1). Η αξιολόγηση διατροφικών ή ψυχολογικών παραγόντων που συµβάλλουν στην στην εξέλιξη του διαβήτη.

2). Η εκπαίδευση και η πλήρης ενηµέρωση του θεραπευόµενου για τα

αίτια αλλά και την αντιµετώπιση του διαβήτη.

3). Η υποστήριξη του θεραπευόµενου ψυχολογικά στην συμμόρφωση της αγωγής, στην αλλάγη συμπεριφοράς για την διατροφή , το κάπνισμα, την άσκηση και γενικότερα του τρόπου ζωής του.


4). Η αντιµετώπιση του θεραπευόµενου εξατοµικεύοντας την στις ψυχολογικές αντιδράσεις που μπορέι ο διαβήτης να έφερε στην ζωή του θεραπευόμενου: ψυχολογική αντιμετώπιση στην άρνηση, στην παθητικότητα γι αλλαγή, στην κατάθλιψη, στο άγχος, στην χαμηλή αυτοπεποίθηση, στην παχυσαρκία, στις διατροφικές διαταραχές αλλά και στα οικογενειακά και σεξουαλικά προβλήματα.



Άννα Χατζηδημητρίου, BA, MSc, CPsychol, D.CBT
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, Ιατρικού Κέντρου Αθηνών
Μετεκπαιδευμένη στην Ψυχολογία Υγείας
www.medical-psychology.gr

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...