Tο Μεταβολικό Σύνδρομο ή Σύνδρομο Χ χαρακτηρίζεται από ένα σύμπλεγμα μεταβολικών διαταραχών, όπως παχυσαρκία κεντρικού τύπου (κοιλιακή παχυσαρκία), δυσλιπιδαιμία, υπέρταση και σακχαρώδη διαβήτη, που έχουν ως κοινό παθολογικό παρανομαστή την αντίσταση των ιστών στην ινσουλίνη, η οποία συνδέεται με την παχυσαρκία. Θεωρείται ότι οι ασθενείς που έχουν μεταβολικό σύνδρομο βρίσκονται σε μια προφλεγμονώδη και προθρομβωτική κατάσταση, έχουν αυξημένο κίνδυνο για αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, περιφερική αγγειακή νόσο και συνολικά αυξημένη θνητότητα. Σε πρόσφατες μελέτες, το μεταβολικό σύνδρομο έχει συσχετιστεί και με την εκδήλωση κακοηθειών, όπως ο καρκίνος του ενδομήτριου και του μαστού σε μετεμμηνοαπαυσιακές γυναίκες.

Κριτήρια Τεκμηρίωσης Μεταβολικού Συνδρόμου

Διχογνωμίες έχουν επικρατήσει κατά καιρούς σχετικά με το κατά πόσο πρόκειται για σύνδρομο ή για μια συνύπαρξη ανεξάρτητων μεταξύ τους φαινοτύπων. Παρά τις διαφωνίες φαίνεται τελικά ότι ο όρος μεταβολικό σύνδρομο είναι κοινώς αποδεκτός προκειμένου να ορίσει την κατάσταση εκείνη στην οποία συνυπάρχουν πολλοί μεταβολικοί παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο και σακχαρώδη διαβήτη.

Σύμφωνα με τον ορισμό κατά NCEP/ ATP III 2001 (National Cholesterol Education Program Expert Panel-Adult Treatment Panel III) ένα άτομο θεωρείται ότι πάσχει από μεταβολικό σύνδρομο όταν έχει τουλάχιστον τρία από τα ακόλουθα πέντε κριτήρια:

1.Κοιλιακή παχυσαρκία: περίμετρος μέσης >102εκ. για τους άντρες και >88εκ. για τις γυναίκες.
2. Αυξημένα τριγλυκερίδια αίματος: ≥150 mg/dl.
3. Χαμηλή HDL χοληστερόλη αίματος : <40 mg/dl για τους άντρες και <50 mg/dl για τις γυναίκες.
4. Υψηλή αρτηριακή πίεση : ≥130/85mmHg.
5. Υψηλή γλυκόζη νηστείας : >110 mg/dl.

Η βασική διαφοροποίηση του νέου ορισμού έγκειται στον προσδιορισμό των ορίων της περιμέτρου μέσης βάσει φυλετικών και εθνικών διαφορών. Σύμφωνα με το νέο ορισμό, ένα άτομο θεωρείται ότι πάσχει από μεταβολικό σύνδρομο όταν φέρει τα τρία από τα πέντε ακόλουθα κριτήρια, χωρίς κανένα από αυτά να λειτουργεί ως προαπαιτούμενο:

1. Αυξημένη περίμετρος μέσης, βάσει των ορίων που έχουν καθοριστεί για την φυλή στην οποία ανήκει το άτομο (Καυκάσιος, Ασιάτης κλπ)
2. Αυξημένα τριγλυκερίδια αίματος: >150 mg/dl (1.7 mmol/L) ή λήψη φαρμάκου για τα αυξημένα τριγλυκερίδια.
3. Χαμηλή HDL χοληστερόλη αίματος : <40 mg/dl (1 mmol/L) για τους άντρες και <50 mg/dl (1.3 mmol/L)για τις γυναίκες ή λήψη φαρμάκου για την χαμηλή HDL.
4. Αυξημένη αρτηριακή πίεση: Συστολική ΑΠ≥130 mmHg και/ή Διαστολική ≥85mmHg ή λήψη φαρμάκου σε άτομο με διαγνωσμένη αρτηριακή υπέρταση.
5. Αυξημένη γλυκόζη νηστείας : ≥100 mg/dl ή λήψη φαρμάκου για αυξημένη γλυκόζη.

Η επίπτωση του μεταβολικού συνδρόμου αυξάνεται παγκοσμίως, φαινόμενο που αποδίδεται στην αύξηση της παχυσαρκίας , του καθιστικού τρόπου ζωής , της πρόσληψης αυξημένων θερμίδων ιδιαίτερα κορεσμένων ζωικών λιπαρών, στην μείωση σωματικής δραστηριότητας και στο κάπνισμα. Εκδηλώνεται συχνότερα στους άντρες σε σχέση με τις γυναίκες στην ηλικία 20-40 ετών. Μελέτες έχουν δείξει ότι μετά την εμμηνόπαυση όμως, η διαταραχή αυτή εκδηλώνεται συχνότερα στις γυναίκες σε σχέση με τους άντρες. Επομένως, εκτός από την ηλικία που αποτελεί κυρίαρχο παράγοντα για την εκδήλωση του μεταβολικού συνδρόμου και στα δύο φύλα, στις γυναίκες υπεισέρχεται και η εμμηνόπαυση ως επιπρόσθετος παράγων κινδύνου. Τελευταία, έντονο ερευνητικό ενδιαφέρον συγκεντρώνεται γύρω από τη μελέτη γενετικών πολυμορφισμών και γενιτικών πραγόντων που μέχρι τώρα έχουν συσχετιστεί με υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, παχυσαρκία και σακχαρώδη διαβήτη, ως προς τη συμβολή τους στην εκδήλωση του μεταβολικού συνδρόμου.

Τι πρέπει να κάνουμε

• Απώλεια σωματικού βάρους σε περίπτωση παχυσαρκίας. Αυτό σημαίνει μειωμένη πρόσληψη θερμίδων, όσο και ποιοτική πρόσληψη φαγητού. Ενδείκνυται να αποφεύγουμε τα κορεσμένα ζωικά λιπαρά και να εμπλουτίσουμε τη διατροφή μας με λαχανικά, όσπρια και λιπαρά ψάρια, όπως ο γάβρος, ο σολωμός, η σαρδέλα, η τσιπούρα. Να χρησιμοποιούμε ελαιόλαδο και να αποφεύγουμε τα απλά σάκχαρα (ζάχαρη, γλυκά). Μία μείωση της τάξεως του 5-7% του αρχικού βάρους θεωρείται πως μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τις παραμέτρους του μεταβολικού συνδρόμου.
Ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) είναι εκείνος που ορίζει το βαθμό παχυσαρκίας και υπολογίζεται αν διαιρέσουμε το βάρος μας σε κιλά προς το τετράγωνο του ύψους μας σε μέτρα (kg/m2). Είναι μία σύντομη εκτίμηση και δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη λιπομέτρηση. Μπορεί όμως να μας δώσει μία εικόνα του σωματικού μας βάρους.

ΔΜΣ <18,5 Ελλιποβαρής
ΔΜΣ 18,5-25 Φυσιολογικό Βάρος
ΔΜΣ 25-30 Υπέρβαρος
ΔΜΣ 30-35 Α΄ Βαθμός Παχυσαρκίας
ΔΜΣ 35-40 Β΄ Βαθμός Παχυσαρκίας
ΔΜΣ >40 Νοσηρή Παχυσαρκία

Ο ΔΜΣ δεν μπορεί να θωρηθεί αξιόπιστος στις παρακάτω κατηγορίες :

- Παιδιά, Έφηβοι , γιατί δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη η ανάπτυξή τους
- Eγκυμονούσες, λόγω αυξημένου βάρους κύησης
- Αθλητές, λόγω αναπτυγμένου μυϊκού ιστού, ο οποίος είναι βαρύτερος από το λιπώδη, με αποτέλεσμα ένα άτομο να χαρακτηριστεί υπέρβαρο ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι.

• Αποφυγή καπνίσματος.
• Σωματική δραστηριότητα για τουλάχιστον 30΄ /ημέρα. Αν μας είναι δύσκολο προσπαθούμε να βρούμε εναλλακτικούς τρόπους άσκησης, όπως να προτιμούμε τις σκάλες από τη χρήση ασανσέρ, να κατεβαίνουμε μία στάση νωρίτερα από το λεωφορείο για να μας δοθεί η δυνατότητα να περπατήσουμε περισσότερο.
• Έστω κι αν ακούγεται ανέφικτο , προσπαθήστε να μειώσετε το άγχος και το στρες της καθημερινότητας και να κοιμάστε τουλάχιστον 7-8 ώρες/ημέρα.

Άτομα με Μεταβολικό Σύνδρομο διατρέχουν κίνδυνο, όπως προαναφέραμε, εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων και σακχαρώδη διαβήτη. Επίσης, φαίνεται, πως το συγκεκριμένο σύνδρομο συσχετίζεται και με άλλες παθολογικές καταστάσεις, όπως συγκέντρωση λίπους στο συκώτι (μη αλκοολική λιπώδης διήθηση του ήπατος), σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών στις γυναίκες, υπνική άπνοια (αναπνευστική δυσχέρεια κατά τη διάρκεια του ύπνου), εκδήλωση κακοηθειών και νεφρικής δυσλειτουργίας.

Για τους λόγους αυτούς πρέπει να δίδεται ιδιαίτερη προσοχή στη θεραπεία και κυρίως στην πρόληψη του Μεταβολικού Συνδρόμου γιατί σύμφωνα με τον Ιπποκράτη «Κάλλαιον προλαμβάνειν ή θεραπεύειν…..».


Γιάννης Σφυρής
Ειδικός Παθολόγος
Επιστημονικός Συνεργάτης στην Ορθοβιοτική Ιατρική

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...