Για ποιο λόγο είναι το επίπεδο ζαχάρου του αίματος τόσο σημαντικό;

Η Γλυκόζη – η απλούστερη μορφή ζάχαρης- είναι η βασική πηγή ενέργειας του σώματος. Χρειαζόμαστε τόση στο αίμα μας ώστε να παρέχεται ενέργεια για όλα τα κύτταρα – συμπεριλαμβανομένων και του εγκεφάλου – προκειμένου να λειτουργεί φυσιολογικά.

Παρ’ όλα αυτά, ενώ η γλυκόζη είναι απαραίτητη πηγή ενέργειας, μπορεί επίσης να είναι εξαιρετικά τοξική και να προκαλέσει καταστροφή σε αρτηρίες, νεφρά, όραση και νεύρα. Γι αυτό το λόγο το σώμα πρέπει να αποβάλλει την υπερβολική γλυκόζη από το αίμα όσο πιο σύντομα γίνεται.


Η ισορροπία του επιπέδου της γλυκόζης είναι σημαντική για την φυσική αλλά και την νοητική μας υγεία.


Οι βασικότεροι τρόποι είναι :


- Δίνοντας αρκετή ενέργεια στα κύτταρά μας για να λειτουργούν φυσιολογικά χωρίς όμως να υπάρχει υπερβολική ώστε να δημιουργεί προβλήματα.

- Διατηρώνταςτην πνευματική μας ικανότητα, όπως συγκέντρωση, να σκεφτόμαστε, να έχουμε την ικανότητα να αντιμετωπίζουμε το άγχος και την συναισθηματική πίεση.


Πως ελέγχει το σώμα τα επίπεδα ζαχάρου σε φυσιολογικά επίπεδα;


Τροφές πλούσιες σε υδρογονάνθρακες (ζάχαρη και άμυλο) διασπώνται με την χώνεψη και δημιουργούν την γλυκόζη η οποία ελευθερώνεται στο αίμα για να παρέχει καύσιμο στον οργανισμό μας για να μπορεί να λειτουργεί σε όλες τις δραστηριότητες του μέσα στην μέρα.

Καθώς τα επίπεδα ζαχάρου αυξάνονται, το πάγκρεας παράγει μια ορμόνη που λέγεται ινσουλίνη η οποία απομακρύνει την γλυκόζη από το αίμα και της επιτρέπει να εισχωρήσει στα κύτταρα. Αυτή η πράξη επαναφέρει τα επίπεδα ζαχάρου του αίματος στο φυσιολογικό.


Πως δημιουργείται η Γλυκοεξάρτηση;


Τροφές πλούσιες σε ζάχαρη (π.χ. σοκολάτα, μπισκότα, γλυκά) ή επεξεργασμένοι υδρογονάνθρακες (π.χ. λευκό ρύζι, ζυμαρικά και ψωμί) χωνεύονται πολύ γρήγορα. Το αποτέλεσμα είναι η παραγωγή πολύς γλυκόζης, τα επίπεδα ζαχάρου του αίματος ανεβαίνουν ραγδαία και το πάγκρεας εκκρίνει ινσουλίνη για να απομακρύνει τη γλυκόζη από το αίμα.

Η ραγδαία αύξηση του επιπέδου ζαχάρου του αίματος μπορεί να προκαλέσει υπερβολική έκκριση ινσουλίνης. Τότε με τη σειρά τους τα επίπεδα ζαχάρου πέφτουν πολύ γρήγορα μέχρι που καταλήγουν να είναι υπερβολικά χαμηλά.

Το χαμηλό επίπεδο ζαχάρου μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά συμπτωμάτων. Και εφόσον τα συμπτώματα δεν είναι ευχάριστα, συχνά ψάχνουμε κάτι για να μας ανεβάσει και να αυξηθεί το ζάχαρο στο αίμα επίσης γρήγορα, π.χ. πολύ σοκολάτα, μπισκότα, τούρτες, αναψυκτικά. Η ευχαρίστηση, η τονωση που νιώθει το σώμα μας γρήγορα θα εξατμιστεί μ’ αποτέλεσμα να την αναζητήσουμε γρήγορα πάλι με κάποιο άλλο γλυκό. Δεν είναι διόλου τυχαίο λοιπόν το γεγονός ότι πολύς κόσμος ξεσπάει στα γλυκά όταν βιώνει έντονες καταστάσεις, καθώς αυτά του δημιουργούν άμεση εφορία και ψυχική ανάταση. Όμως, η τακτική, καθημερινή χρήση γλυκών μπορεί να οδηγήσει σε εξάρτηση. Τροφές όπως οι ραφιναρισμένοι υδατάνθρακες και τα γλυκά ονομάζονται «εξαρτησιογόνες» τροφές και αυτό που συμβαίνει στη πραγματικότητα είναι το εξής: όταν σε κάθε δύσκολο συναίσθημα υποκύπτουμε στην υπερφαγία σα μέσο ώστε να νοιώσουμε καλύτερα, ο οργανισμός σταματάει να παράγει από μόνος του τις φυσικές χαλαρωτικές του ουσίες και σαν βραχυπρόθεσμο αποτέλεσμα διακόπτει πλήρως αυτή του τη λειτουργία.

Το αλκοόλ μοιάζει χημικά πολύ με τη ζάχαρη αλλά το τσάι, ο καφές, τα αναψυκτικά και τα τσιγάρα επίσης αυξάνουν τα επίπεδα ζαχάρου ταχύτατα καθώς περιέχουν χημικές ουσίες όπως η καφεΐνη και η νικοτίνη τα οποία λειτουργούν σαν διεγερτικά στο επινεφρίδιο (αδένα).

Το άγχος και ο αγχωτικός τρόπος ζωής επίσης παίζουν ρόλο στην ισορροπία του ζαχάρου. Το άγχος προκαλεί τον επινεφρίδιο αδένα να παράγει ορμόνες οι οποίες στον εγκέφαλο και στους μυς ενέργεια να αντιμετωπίσουν μια έκτακτη ανάγκη. Παρ’ όλα αυτά, αν αυτή η ενέργεια δεν χρησιμοποιηθεί, τα επίπεδα ζαχάρου παραμένουν υψηλά προκαλώντας την έκκριση ακόμα περισσότερης ινσουλίνης.

Η ζάχαρη, τα διεγερτικά και το άγχος μπορούν να κάνουν τα επίπεδα ζαχάρου να ανεβοκατεβαίνουν σαν ασανσέρ δημιουργώντας μας συνεχώς την ανάγκη για γλυκό.


Τα συμπτώματα της Γλυκοεξάρτησης-Μη φυσιολογικά επίπεδα γλυκόζης


- Κυμαινόμενα επίπεδα ενέργειας και κόπωσης καθώς δεν υπάρχει αρκετή ενέργεια για να τροφοδοτήσει τα κύτταρα του οργανισμού

- Κάμψη της ενέργειας το απογευμα

- Μειωμένη ενέργεια το πρωί καθώς τα επίπεδα ζαχάρου πέφτουν το βράδυ

- Πνευματικά συμπτώματα όπως έλλειψη συγκέντρωσης, κυκλωθυμία, κατάθλιψη, ταραχή, μειωμένη μνήμη και ευερεθιστότητα επειδή ο εγκέφαλος χρειάζεται γλυκόζη προκειμένου να λειτουργήσει σωστά

- Λιγούρα για φαγητό, ιδιαίτερα στις γυναίκες πριν την έμμηνο ρήση καθώς οι ορμόνες επίσης επηρεάζουν το επίπεδο ζαχάρου

- Υπνηλία και η αναγκή ύπνου κατά τη διάρκεια της ημέρας, ή για περισσότερο από οκτώ ώρες το βράδυ

- Εθισμός σε γλυκές τροφές για να ανεβάσουν το ζάχαρο

- Η ανάγκη για κάτι «να σε ξεκουνήσει» το πρώι, π.χ. τσάι, καφές, ζάχαρη

- Αμνησία, πονοκέφαλος, κρύα χέρια και υπερβολική δίψα είναι απότελεσμα στις μεταβολές του επιπέδου του ζαχάρου

- Αύξηση του βάρους εξ’ αιτίας της αποθήκευσης της ζάχαρης σαν λίπος



Αντιμετώπιση της Γλυκοεξάρτησης-Επαναφέροντας την γλυκόζη στα φυσιολογικά επίπεδα

• Μειώστε ή κόψτε τα διεγερτικά όπως (π.χ. το τσάι, ο καφές, τα τσιγάρα) και τους επεξεργασμένους υδρογονάνθρακες (ζάχαρη, άσπρο αλεύρι, σοκολάτα, μπισκότα, κτλ.)
  
• Αντί για αυτά καταναλώνετε προϊόντα ολικής αλέσεως, χαμηλής απορόφησης υδρογονανθράκων (βρώμη, κεχρί, καφέ ρύζι μπασμάτι, καρπούς).
  
• Τρώτε φρούτα όπως μήλα και αχλάδια με μερικά αμύγδαλα σαν ένα πολύ γευστικό σνάκ.
  
• Τρώτε μικρά και συχνά γεύματα με μερική πρωτείνη, (ψάρι, σόγια, καρπούς, τυρί κότατζ, γιαούρτι) για να διατηρήσετε την ενέργειά σας αλλά και το επίπεδο ζαχάρου σε φυσιολογικά επίπεδα
  
• Πάντα τρώτε πρωϊνό και συμπεριλάβετε πρωτείνη
  
• Καταναλώνετε αποξηραμένα φρούτα και χυμούς όσο γίνεται λιγότερο. Η ζάχαρη που προέρχεται από τα φρέσκα φρούτα δρα σαν την επεξεργασμένη
• Μειώστε και κόψτε τελείως το αλκοόλ. Προσπαθείστε να καταναλώνεται όχι περισσότερα από τρία ποτά την εβδομάδα
  
• Αποφύγετε τον καφέ ακόμα και αυτόν χωρίς καφεϊνη ο οποίος περιέχει και άλλα διεγερτικά εκτός από την καφεϊνη. Αντικαταστήστε το τσάι και τον καφέ με αφεψήματα από βότανα, τσάι του βουνού και υποκατάστατα του καφέ
  
• Ακολουθείστε ένα πρόγραμμα τακτικής άσκησης - περπάτημα, κολύμπι, ποδήλατο. Η άσκηση και το φυσιολογικό βάρος βοηθούν στην σωστή χρήση της ινσουλίνη
• Κάντε τα πάντα για να ελέγχετε και να αποφεύγετε το άγχος

Άννα Χατζηδημητρίου, BA, MSc, CPsychol, D.CBT
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, Ιατρικού Κέντρου Αθηνών
Μετεκπαιδευμένη στην Ψυχολογία Υγείας
www.medical-psychology.gr

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...